5. Cynnig o dan Reol Sefydlog 17.2 i roi cyfarwyddiadau i'r Pwyllgor Craffu ar Waith y Prif Weinidog

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 29 Tachwedd 2017.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:13, 29 Tachwedd 2017

(Cyfieithwyd)

Na, nid wyf yn dod i'r casgliad hwnnw, oherwydd mae'r ddau fater wedi cydblethu a bellach wedi dod yn fater o graffu gweinidogol, a gwahanu pwerau hefyd. Rwy'n credu y gwnaf ei amlinellu ymhellach pan fyddaf yn datblygu fy nadl mewn perthynas â rheolau cyfiawnder naturiol, y credaf eu bod hefyd yn ymdrin â'r pwynt.

Os felly, cafodd y rheolau eu nodi'n glir—nid yn unig y mae'n rhaid gweithredu cyfiawnder, ond rhaid ei weld yn cael ei weithredu, ac mae ymddangosiad neu ganfyddiad o natur ddiduedd yn annerbyniol. Er efallai nad oes unrhyw dystiolaeth na fuasai unigolyn yn gweithredu'n drylwyr ac yn annibynnol, buasai'r ffaith y gallai fod canfyddiad yn ddigon i danseilio hyder y cyhoedd. Pwysleisiaf y pwynt hwnnw. Roedd y dyfarniad yn yr achos hwn yn ailadrodd datganiadau cynharach ar reolau cyfiawnder naturiol lle y cafodd yr egwyddor ei hamlinellu. Mae'n sylfaenol bwysig nid yn unig y dylid gweithredu cyfiawnder ond y dylai gael ei weld yn gweithredu'n amlwg ac yn ddiamwys. A chadarnhawyd yr egwyddor hon a'i hegluro ymhellach fel a ganlyn:

Mae'r gofyniad i sicrhau'r drefn briodol neu gyfiawnder naturiol neu degwch cyfundrefnol... a phwysigrwydd absenoldeb rhagfarn yn y sawl sy'n gwneud penderfyniadau yn seiliedig yn rhannol ar bwysigrwydd ymddangosiad.

Lywydd, os wyf yn gywir yn yr hyn a ddywedaf am y statws lled-farnwrol a fuasai'n cael ei roi i'r pwyllgor, mae'n dilyn fod yn rhaid i'r rheolau cyfiawnder naturiol hyn gael eu cymhwyso. Mae'r pwyllgor yn cynnwys Cadeiryddion pwyllgorau a benodir gan y pleidiau gwleidyddol, ac mae rôl y pwyllgor yn wleidyddol o ran ei hanfod. Nid oes amheuaeth gennyf, fel y cadarnhawyd gan y Cwnsler Cyffredinol ddoe, fod pob un ohonom yn bobl onest ac y buasem yn gwneud ein gorau glas i fod yn ddiduedd ac yn deg. Fodd bynnag, gall rhagfarn fod yn wirioneddol neu'n briodoledig. Diben rheolau cyfiawnder naturiol yn hyn o beth yw sicrhau hyder y cyhoedd yn y broses. Ni all y pwyllgor, ni waeth beth yw ei fwriadau a'i ymdrechion gorau, osgoi'r gwrthdaro buddiannau canfyddedig anochel. Buasai hyn yn anochel yn tanseilio hyder yng nghanlyniad a chasgliad terfynol unrhyw adroddiad a gynhyrchid gan y pwyllgor o dan y mandad hwn.