Diolch yn fawr, Ddirprwy Lywydd, ac rwy'n cynnig y gwelliant. A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno'r cynnig hwn heddiw? Mae'n bwnc pwysig iawn, ac roedd yn eithaf ingol, yr hyn a ddywedodd Bethan—wrth nesáu at y Nadolig, mae fel un o'r pethau sy'n cael sylw bob blwyddyn, ac mewn gwirionedd, mae angen mwy o uchelgais na hynny. Credaf fod defnyddio eich amser ar gyfer dadl plaid leiafrifol ar dai a digartrefedd y prynhawn yma yn ffordd dda o wneud hynny. Rwy'n meddwl, ac efallai ei fod yn adeiladu ar yr hyn a ddywedodd Bethan, fod llawer o gonsensws yn y maes hwn am y flaenoriaeth sydd angen ei rhoi i fynd i'r afael â'r broblem ddifrifol hon, ond hefyd y ffaith ei bod, o bosibl, yn mynd y tu hwnt i wleidyddiaeth plaid. Dyna pam y credaf fod y syniad o gomisiwn, comisiwn hollbleidiol, i gyfarfod a mynd i'r afael go iawn â strategaeth a allai ein huno ond a fyddai'n cael blaenoriaeth ddigon uchel o ran beth yw ein hamcanion, ac i osod targed penodol iawn hefyd i gael gwared ar gysgu ar y stryd—. Credaf fod llawer ohonom yn gweld digartrefedd a chysgu ar y stryd—maent yn creu heriau ychydig yn wahanol.

Mae cysgu ar y stryd yn warth llwyr yn fy marn i—gwarth ei fod yn digwydd. Rwy'n perthyn i genhedlaeth pan allwch ei gofio'n dechrau, mewn gwirionedd, fel ffenomen. Nid yw'n rhywbeth a fu gennym ers yr ail ryfel byd, o reidrwydd, ac roedd adeg pan nad oedd ond un neu ddau o bobl mewn trefi a dinasoedd. Credaf fod gwir angen inni edrych ar hyn. Mae'n ffenomen ddofn iawn, ac mae angen ymdrin â hi'n ofalus iawn, ond rwy'n cymeradwyo gwaith maer Manceinion, Andy Burnham, sydd wedi gosod targed ar gyfer 2020. Dyna pam ei fod yn ein gwelliant. Efallai y bydd gan eraill farn ar hynny, ond credaf y gallai comisiwn ei ystyried, ond gan ddechrau o ddifrif gyda chysgu ar y stryd a rhoi terfyn ar hynny cyn gynted â phosibl, ac yna strategaeth uchelgeisiol hefyd ar gyfer digartrefedd, a bydd yn rhaid iddi fod yn gysylltiedig ag amrywiaeth eang o bethau, gan gynnwys rhagor o dai cymdeithasol. Ond credaf ei bod yn bryd codi'r bar a pheidio â mynd i'r cylch hwn o drafod yn flynyddol o gwmpas adeg y Nadolig, ond mae'r broblem yn parhau, ac nid yw'n ymddangos ei bod yn mynd i'r cyfeiriad rydym eisiau iddi fynd o ran ateb cynaliadwy.

A gaf fi cyfeirio at adroddiad yr Archwilydd Cyffredinol ar ddigartrefedd a gyhoeddwyd ddoe? Credaf ei bod yn bwysig inni fyfyrio ar hynny. Yn amlwg, rwy'n gwybod y bydd y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn edrych a y mater. Mae'n dechrau drwy ddweud bod hwn yn faes heriol, a dyna pam rwyf o'r farn fod angen ymagwedd drawsbleidiol hefyd. Nid yw'n ddeunydd ar gyfer colbio gwleidyddol yn fy marn i. Credaf fod angen inni fynd y tu hwnt i hynny go iawn. Caiff ei achosi gan amrywiaeth o resymau cymhleth sy'n gorgyffwrdd, ac fel y mae'r Archwilydd Cyffredinol yn dweud,

'mae a wnelo datrys digartrefedd â llawer mwy na rhoi cartref i bobl.'

Mae'n gysylltiedig â llawer o agweddau ar fywyd rhywun. Fodd bynnag, rwy'n credu bod yn rhaid inni fod yn ymwybodol, er bod y newid a ddaeth i mewn gyda'r Ddeddf tai i droi tuag at atal wedi cael ei ganmol yn eang, nid yw awdurdodau lleol yn cyflawni eu dyletswyddau o dan y Ddeddf honno mewn ffordd gyson, ond hefyd, mae'n destun pryder mawr yn ôl yr Archwilydd Cyffredinol, nad ydynt yn gwneud hynny o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010 chwaith, na Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Felly, unwaith eto, rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn fod gennym y statudau hynny yno a ddylai sicrhau bod yr angen hwn yn cael ei ddiwallu'n llawer mwy effeithiol, ac rwy'n meddwl bod yn rhaid i bob plaid ddod at ei gilydd i wthio'r agenda honno.

Credaf fod yna rai gwersi clir i awdurdodau lleol hefyd. Gall y Llywodraeth osod y fframwaith deddfwriaethol a'r blaenoriaethau a'r gyllideb, ond caiff y gwaith ei gyflawni gan awdurdodau lleol a chymdeithasau tai ac asiantaethau allweddol eraill. Rwy'n credu bod yr hyn y mae'r archwilydd cyffredinol yn ei ddweud yno yn bwysig dros ben: sgiliau rheoli'r galw, yr angen i ddarparu cyngor a gwybodaeth. Ac er tegwch i'r Llywodraeth, er bod Bethan wedi sôn am gategorïau blaenoriaeth ar gyfer digartrefedd, mae gan bawb hawl i gyngor a gwybodaeth am dai, ac rwy'n credu bod llawer o'r farn mai dyna un o fanteision allweddol y ddeddfwriaeth. Mae cydweithio effeithiol yn allweddol, ac ymgysylltu â defnyddwyr gwasanaethau hefyd, rhywbeth sy'n aml ar goll.

Mae fy amser wedi dod i ben yn awr, ond a gaf fi gymeradwyo'r model tai yn gyntaf? Mae'n sicr yn rhywbeth rydym wedi edrych arno, ac yn teimlo ei fod yn ffordd dda o symud ymlaen—. Mae'r syniad eich bod yn dechrau gydag unigolyn mewn cartref a'ch bod yn adeiladu o gwmpas hynny wedi bod yn gam allweddol ymlaen mewn rhai mannau diddorol iawn, fel y dangosodd Bethan gyda'i henghraifft yn Utah. Felly, credaf fod llawer o rinwedd mewn dilyn y llwybr hwnnw hefyd. Diolch, Ddirprwy Lywydd.