Part of the debate – Senedd Cymru am 3:49 pm ar 16 Ionawr 2018.
Diolch ichi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet. Hoffwn hefyd gofnodi fy niolch i Dr Ruth Hussey a'r panel am y gwaith rhagorol y maen nhw wedi’i wneud ar gyfer eu hadroddiad a’u hargymhellion. Mae'r adroddiad yn nodi mewn du a gwyn y camau y mae angen inni eu cymryd os ydym ni am ddarparu iechyd a gofal cynaliadwy nawr ac yn y dyfodol. Mae Dr Hussey a'i thîm wedi gwneud eu gwaith yn gampus. Mae'n bryd bellach i ni wneud ein gwaith ni. Rydym ni'n gwybod yr heriau, ac amlinellodd yr arolwg seneddol y cyfeiriad teithio, felly, mae'n rhaid inni wneud y newidiadau angenrheidiol. Ni fydd yn hawdd—dydy newid byth yn hawdd—ond ni allwn barhau i ddarparu gwasanaethau'r GIG yn yr un modd ag y gwnaethom 70 mlynedd yn ôl. Rydym ni i gyd yn cydnabod bod angen newid. Tasg pob un ohonom yma yn y Siambr hon yw cael sgwrs aeddfed â'n hetholwyr am yr angen i newid, bwrw ymlaen ag egwyddorion gofal iechyd darbodus, a chefnogi newidiadau i wasanaethau a arweinir yn glinigol. Ysgrifennydd y Cabinet, eich gwaith chi yw sicrhau bod y newidiadau angenrheidiol yn cael eu gwneud mewn gwirionedd ar lawr gwlad. Mae’r angen i newid yn glir, ac ni all y GIG fforddio aros pum, 10, 15 mlynedd i’r newidiadau hyn ddigwydd. Mae angen i’r GIG a gofal cymdeithasol addasu nawr os bydd gennym unrhyw obaith o fodloni’r galw am wasanaethau yn y dyfodol.
Ysgrifennydd y Cabinet, buddsoddi mewn staff yw un o'r heriau mwyaf sy'n ein hwynebu, yn enwedig os ydym am ganolbwyntio ar ddarparu gofal lleol. A oes gennych chi unrhyw gynlluniau i gynyddu'r gweithlu gofal sylfaenol, yn enwedig nifer y mannau hyfforddi meddygon teulu yn y dyfodol agos?
Bydd gan dechnoleg ddigidol ran allweddol i'w chwarae yng nghynlluniau cyflawni’r dyfodol. Sut ydych chi'n bwriadu trawsnewid y ffordd y caiff TG ei ddarparu i'r GIG? Mae'n rhaid inni sicrhau bod yr arian yr ydym yn ei fuddsoddi yn ein GIG wir yn cael ei ddefnyddio i ddarparu'r gwasanaethau hyn. Felly, mae’n rhaid inni gael gwared ar wastraff, ac yr wythnos hon rydym ni wedi dysgu am y lefel anhygoel o dwyll sy'n digwydd gyda'r cardiau yswiriant iechyd Ewropeaidd, lle mae dinasyddion eraill yr UE wedi hawlio gofal iechyd am ddim gan ddefnyddio cardiau EHIC ffug. Heddiw, clywsom am lefel yr iawndal a’r ffioedd cyfreithiol a dalwyd gan ymddiriedolaethau'r GIG am esgeulustod dros y pum mlynedd diwethaf. Ysgrifennydd y Cabinet, beth mae eich Llywodraeth yn ei wneud i ddileu twyll yn ein GIG a lleihau lefel yr esgeulustod meddygol?
Rwy’n edrych ymlaen at eich cynllun newydd hirdymor ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol ac at weithio gyda chi i ddarparu GIG sy'n addas ar gyfer y dyfodol. Diolch.