Part of the debate – Senedd Cymru am 5:08 pm ar 17 Ionawr 2018.
Yn sicr, fe wnes i ddysgu llawer iawn yn ystod yr ymchwiliad yma. Mae gen i brofiad yn fy etholaeth, fel Aelod Cynulliad Ynys Môn, o weld clwstwr ar waith—clwstwr effeithiol iawn fel rydw i'n ei ddeall. Rwyf wedi eistedd i mewn ar gyfarfod clwstwr a gweld y gwaith amlddisgyblaethol yn tynnu at ei gilydd mewn ffordd rydw i'n credu oedd yn effeithiol iawn ar ran fy etholwyr i yn Ynys Môn.
Ond rydw i hefyd wedi dysgu, rydw i'n meddwl, yn yr ymchwiliad yma, fod clwstwr yn gallu golygu rhywbeth gwahanol iawn, iawn mewn gwahanol rannau o Gymru, yn ddibynnol ar bopeth, o ddaearyddiaeth i faint meddygfeydd teulu unigol, i'r math o gydberthynas oedd yna rhwng gwahanol elfennau o'r timau amlddisgyblaethol—yn dibynnu ar bersonoliaethau, hyd yn oed, ac yn dibynnu ar agweddau pobl tuag at y clystyrau, a beth oedd eu pwrpas nhw. Rydym ni wedi clywed gan bobl a oedd yn gweld clwstwr fel rhywbeth i wirioneddol ddod â thîm at ei gilydd. Rydym ni wedi gweld ffederaleiddio'n digwydd fel cam hyd yn oed ymhellach. Rydym wedi clywed am eraill yn gweld clwstwr fel dim ond mecanwaith i ddod ag ychydig o arian ychwanegol i mewn ar gyfer rhyw brosiect neu'i gilydd.
Felly, os ydym ni'n edrych ar yr argymhelliad cyntaf un, rydw i'n meddwl bod hwnnw'n crynhoi, o bosib, prif ddiben yr hyn fuom ni yn ei drafod, sef yr angen am eglurder ynglŷn â beth yn union ydy clwstwr:
'Dylai Llywodraeth Cymru gyhoeddi model newydd ar gyfer clystyrau
gofal sylfaenol' a bod angen i'r model hwnnw fod yn glir. Rydw i'n edrych ymlaen at weld sut y bydd hwnnw yn cael ei weithredu arno fo gan y Llywodraeth.