7. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon ar Glystyrau Gofal Sylfaenol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 17 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhun ap Iorwerth Rhun ap Iorwerth Plaid Cymru 5:10, 17 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Mae Llywodraeth Cymru wedi gwrthod pump o argymhellion y pwyllgor. Dyna bron i draean. Rwy'n siomedig ynglŷn â hynny fel aelod o'r pwyllgor. Nid wyf yn meddwl ei fod yn arbennig o dderbyniol, gan nad wyf yn meddwl bod yr un o'r pump yn arbennig o ddadleuol. Nid wyf yn ystyried bod iddynt oblygiadau ariannol enfawr, ond wrth gwrs, edrychaf ymlaen at glywed sylwadau Ysgrifennydd y Cabinet.

Gadewch i mi fynd drwy'r argymhellion a wrthodwyd. Argymhelliad 10—mae a wnelo hwnnw â gwella cynllunio ar gyfer hyfforddiant cenedlaethol. O ystyried ein rhwystredigaethau yn ddiweddar ynglŷn â chynllunio'r gweithlu yng Nghymru, efallai mai un sylw amlwg a braidd yn ddigywilydd fyddai dweud bod y Llywodraeth o leiaf yn gyson yn gwrthod gwneud hynny, ond unwaith eto, edrychaf ymlaen at glywed mwy am y sail resymegol. Dywed argymhelliad 11 y dylid cyflwyno cynlluniau ariannol tair blynedd. Pam gwrthod hynny pan oedd y Llywodraeth yn gefnogol i fyrddau iechyd lleol symud i'r cyfeiriad hwnnw? Dywed argymhelliad 12 y dylid adolygu'r ffrydiau ariannu i sicrhau'r effaith fwyaf posibl o'r cyllid. Mae'n anghredadwy fod unrhyw beth o'i le ar hynny.

Argymhelliad 13—

'sefydlu prosesau gwneud penderfyniadau clir ar gyfer gwerthuso a datblygu modelau llwyddiannus yn gyflym a dirwyn i ben arian ar gyfer mentrau llai llwyddiannus.'

Credaf, efallai, mai dyma un o'r problemau mwyaf yn y GIG. Mentrau llwyddiannus, a mawredd, maent yn bodoli. Rydym wedi gweld digon ohonynt. Gwyddom am ddigonedd o enghreifftiau o arloesi a ddyfeisiwyd gan staff o fewn y GIG a rheolwyr, ond nid ydynt yn cael eu datblygu'n effeithiol. Gwelwn fentrau aflwyddiannus yn cael eu caniatáu i barhau, a chredaf fod gwrthod yr argymhelliad yn awgrymu bod gennym broblem barhaus yn y maes penodol hwn.

Mae argymhelliad 16 wedyn yn dweud y dylid 

'sicrhau bod mecanwaith llawer mwy eglur a chadarn ar gyfer gwerthuso gwaith clwstwr.'

Pam ar y ddaear y byddem yn gwrthod y syniad o gasglu tystiolaeth i weld a yw polisi'n gweithio?

Felly, rydym wedi dysgu llawer fel pwyllgor. Yn sicr, fe ddysgais fod yr egwyddor o glystyrau yn egwyddor gwerth mynd ar ei thrywydd, a chredaf ei bod yn fuddiol i'r GIG yng Nghymru weld sut y tynnwn wahanol rannau, o'r sector gofal sylfaenol yn yr achos hwn, at ei gilydd er budd cleifion Cymru. Edrychaf ymlaen at glywed mwy am yr hyn y cred Ysgrifennydd y Cabinet y mae ef wedi'i ddysgu hefyd.