Part of the debate – Senedd Cymru am 4:58 pm ar 24 Ionawr 2018.
Yn ei ymateb i'n hadroddiad, dywed Ysgrifennydd y Cabinet fod gan fargeinion dinesig a bargeinion twf rôl gref i'w chwarae yn ein dull sy'n canolbwyntio ar ranbarthau o ddatblygu'r economi. Mae'n derbyn ein hargymhellion 5 a 9 ynghylch bargen dwf gogledd Cymru, cais a gyflwynwyd yn ffurfiol iddo ef ei hun ac i Ysgrifennydd Gwladol Cymru y DU gan chwe chyngor sir gogledd Cymru a'u partneriaid y mis diwethaf. Roedd y rhain yn datgan,
'Dylai trafodwyr Bargen Dwf Gogledd Cymru barhau i weithio'n adeiladol gyda phartneriaid ac awdurdodau cyfagos yng Nghymru ac ar draws y ffin', ac y dylai,
'Llywodraeth Cymru barhau i gefnogi cynlluniau ar gyfer Bargen Dwf Gogledd Cymru a defnyddio'r dylanwad sydd ganddi i gyflymu'r broses hon.'
Cyhoeddodd Llywodraeth y DU ei bod yn agor y drws i fargen dwf ar gyfer gogledd Cymru yn ei chyllideb ym mis Mawrth 2016, a chyhoeddodd, fel y clywsom, ei hymrwymiad parhaus i hyn yng nghyllideb yr hydref 2017. Er bod cyfradd ddiweithdra y DU yn is nag y bu ers pedwar degawd, a bod ffigurau newydd ar gyfer y DU heddiw yn dangos gostyngiad pellach yn lefel diweithdra a swyddi'n cael eu creu'n gyflymach nag a ragwelwyd, yn anffodus mae diweithdra yng Nghymru ar gynnydd a'r gyfradd ddiweithdra yw'r uchaf o blith gwledydd y DU. Ar ôl dau ddegawd o Lywodraeth Cymru dan arweiniad Llafur a gwario biliynau ar adfywio, Cymru yw rhan dlotaf y DU o hyd, a hi sy'n cynhyrchu'r gwerth isaf y pen mewn nwyddau a gwasanaethau o blith 12 gwlad a rhanbarth y DU.
Yng nghyd-destun gogledd Cymru, mae'r ffigur y pen o'r boblogaeth yn is-ranbarth gorllewin Cymru a'r Cymoedd, gan gynnwys pedair o'r siroedd yng ngogledd Cymru, yn dal ar y gwaelod drwy'r DU, ar 64 y cant yn unig o gyfartaledd y DU, ac mae Ynys Môn yn dal i fod yn isaf yn y DU, ar 52 y cant yn unig o gyfartaledd y DU. Mae Sir y Fflint a Wrecsam hyd yn oed wedi gweld eu gwerth ychwanegol gros cyfunol yn disgyn bron 100 y cant o lefel y DU ar adeg datganoli, i 89 y cant yn 2016.
Felly, nod y fargen dwf yw manteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd trawsffiniol a ddaw yn sgil Pwerdy Gogledd Lloegr, a lledaenu ffyniant tua'r gorllewin wrth gwrs. Mae ein hadroddiad yn nodi mai'r cynllun dros dro yng ngogledd Cymru yw sefydlu bwrdd o gynrychiolwyr awdurdodau lleol, ond gyda chynrychiolwyr cyfetholedig hefyd o addysg uwch ac addysg bellach a'r gymuned fusnes. Wel, bellach sefydlwyd bwrdd twf gogledd Cymru i gwblhau'r fargen dwf a rheoli'r modd y caiff ei chyflawni ar ôl sicrhau cytundeb y ddwy Lywodraeth.
Mae trafodaethau gyda'r ddwy Lywodraeth i fod i gychwyn yn gynnar eleni, ac felly mae arnom angen eglurder gan Mr Skates ynghylch safbwynt Llywodraeth Cymru. A yw'n cefnogi'r cynigion a sut y bydd yn ymateb wrth i'r trafodaethau ar y fargen dwf fynd rhagddynt yn awr?