Part of the debate – Senedd Cymru am 4:40 pm ar 30 Ionawr 2018.
Mae aelod yn gwneud pwynt hynod bwysig. Rwyf i wedi cael amrywiaeth o sgyrsiau eisoes, gydag Ysgrifennydd y Cabinet ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus a chyda fy nghyd-Aelod y Gweinidog Tai ac Adfywio ynghylch beth y gallwn ni ei wneud. Yn sicr, mae nifer fawr o adeiladwyr tai yng Nghymru yn codi llai na 30 eiddo fel mater o drefn, ond mae amrywiaeth o bethau y gellir ei wneud eisoes am hynny: gellir ei gynnwys mewn cytundeb adran 106 pan fo'r cyngor yn mabwysiadu'r ffyrdd, er enghraifft. Mae'n llawer haws rhoi'r seilwaith yn ei le yn y lle cyntaf nag ydyw i'w ôl-osod.
Rydym ni wedi gwneud rhai pethau. Fe wnes i rywfaint o waith ar hyn gyda'r diweddar Carl Sargeant, mewn gwirionedd, ynghylch rheoliadau adeiladu a'r hyn y gellir ei wneud y tu mewn i dŷ i hwyluso hyn. Un peth eironig am hyn yw bod ein safonau inswleiddio newydd ac ati yn golygu ein bod yn creu, yn ymarferol, cawell Faraday yn eithaf aml, ac felly nid yw signal yn mynd drwyddo. Felly, os ydych chi'n defnyddio ffôn symudol y tu mewn i'ch tŷ, bydd yn rhwystredig iawn i chi os nad yw wedi'i wifrio mewn modd benodol. Felly, mae yna rai materion mawr ynghylch rheoliadau adeiladu i wneud yn siŵr ein bod mewn gwirionedd yn gorfodi rhai o'r safonau. Mae'r gwaith hwnnw'n parhau.
Hefyd, mae gan fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths ddarn o waith gyda chydweithwyr ym maes cynllunio—mae yna ddarn o ymchwil, yr ydym ni i fod i'w dderbyn unrhyw funud nawr, am seilwaith ffonau symudol, ac mae rhywfaint o hynny hefyd yn cynnwys yr hyn yr ydym ni'n ei wneud ar gyfer seilwaith band eang mewn rhai o'n cymunedau i wneud yn siŵr bod tai newydd yn cael eu cysylltu. Ond gadewch i mi wneud y pwynt y gwnes i yn gynharach: os yw'n effeithio ar y pris y gall adeiladwyr bychain ei gael am dai, yna byddan nhw'n ystyried hynny oherwydd ei fod yn effeithio ar eu helw. Felly, os, pan fyddwch chi'n prynu eich tŷ newydd yn lle bynnag y bo, y gwelwch chi ei bod yn mynd i gostio £10,000 yn rhan o'n cynllun cysylltedd cyflym iawn i gysylltu eich busnes bach yr ydych chi'n bwriadu ei redeg o'ch garej, yna rydych chi'n mynd i fod yn flin iawn. Felly, rwy'n annog pobl i ofyn y cwestiwn hwnnw yn gyntaf a phrisio'r tŷ yn unol â hynny.