Part of the debate – Senedd Cymru am 4:42 pm ar 30 Ionawr 2018.
Diolch, Gweinidog, am eich datganiad. Rwy'n rhannu'r pryderon ynglŷn â gallu'r broses gynllunio i ymdrin â rhai o'r materion hyn ar gyfer ystadau tai newydd, mewn gwirionedd, ond yn ogystal â hynny, wrth gwrs, mae angen inni edrych ar ein hawliau datblygu a ganiateir, fel bod pobl a allai fod angen ateb symudol i'w hanghenion band eang yn gallu cael un hefyd. Rwy'n credu y dylem ni fod yn gorfodi gweithredwyr i rannu mastiau, ac yn ogystal â hynny mae angen inni gynyddu uchder posibl mastiau y gellir eu codi heb hawliau datblygu a ganiateir yma yng Nghymru, sydd yn amlwg yn llawer is nag y maen nhw mewn rhannau eraill o'r DU ar hyn o bryd. Felly, rwy'n credu bod rhai pethau y gellir eu gwneud yn y maes hwnnw.
Un cyfle arall hefyd, Gweinidog, nad ydych chi wedi cyfeirio ato, yw'r gallu i gael rhywfaint o fudd o gynllun cydgasglu band eang y sector cyhoeddus. Mae gen i ysgolion yn rhai o fy nghymunedau â cyflymder band eang gwych, ond ni all dim o'r eiddo o'u hamgylch fanteisio ar y cyflymder hwnnw oherwydd na chaniateir iddyn nhw gysylltu rywsut i'r ceblau sydd wedi llwyddo i gael y cyflymderau gwych hyn i'r ysgolion. Mae'n hollol hurt. Felly, mae angen i ni allu goresgyn rhai o'r heriau hyn, er mwyn bod yna gyfleoedd i gysylltu pan fo cyflymderau uchel yn cael eu darparu i rai yn y cymunedau hyn sy'n dioddef cyflymderau gwael iawn o rwydwaith BT Openreach.
Gennyf i y mae'r anffawd, Gweinidog, fel y gwyddoch chi, o fod â'r gymuned â'r mynediad isaf at gyflymderau o fwy na 10 megabeit yr eiliad yn fy etholaeth i, yn Sir Ddinbych wledig, yn Llanbedr Dyffryn Clwyd. Dim ond 6 y cant o'r aelwydydd yn y fan honno sy'n gallu cael cyflymder band eang derbyniol, tra bod tua 90 y cant yn gallu cael mynediad at un gwell mewn mannau eraill. Rwyf wedi gwerthfawrogi eich diddordeb yn fy etholaeth i. Un peth sy'n fy mhryderu i, er hynny, am eich datganiad yw ei bod yn ymddangos i mi eich bod wedi ymestyn contract BT am waith a oedd eisoes wedi'i amserlennu ond na wnaethon nhw ei gwblhau. A fydd BT Openreach yn wynebu cosb am beidio â chwblhau'r gwaith y gwnaethon nhw addo ei gwblhau erbyn 31 Rhagfyr? Oherwydd nid yw hynny'n glir yn eich datganiad.
Y peth arall sy'n fy mhryderu yw eich bod chi'n gwneud y datganiad hwn nawr, ond roeddem ni'n gwybod beth oedd dyddiad terfyn y contract. 31 Rhagfyr y llynedd oedd y dyddiad hwnnw. Pam ar y ddaear na wnaethoch chi ddatganiad cyn 31 Rhagfyr i alluogi pobl i lunio cynigion posibl, i feddwl am y pethau hyn fel nad oes gennym ni'r cyfnod aros hir hwn yn awr tra'r ydym ni'n aros am gyflenwyr posibl eraill i gyflwyno syniadau? Rwy'n credu ei bod yn siomedig nad ydych chi wedi cyflwyno rhywbeth cyn heddiw.