Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 30 Ionawr 2018.
A siarad yn gyffredinol, rwy'n croesawu'r hyn y mae'r Ysgrifennydd Cyllid yn ei wneud yn y Rheoliadau hyn. Rwy'n cefnogi datganoli trethi i Gymru oherwydd rwy'n ei weld fel un ffordd y gallwn wneud Cymru'n fwy cystadleuol a deniadol i bobl ddod i fyw a gweithio yma. Os defnyddir y trethi mewn ffordd synhwyrol, gall helpu i roi hwb i faint economi Cymru a sail y dreth a ddaw yn ei sgil.
Wrth inni edrych ar y cyfraddau a'r bandiau y mae'r Ysgrifennydd Cyllid wedi'u dewis, a siarad yn gyffredinol, credaf fod hyn yn welliant. Bydd naw deg y cant o bobl naill ai yn talu'r un faint neu lai o dan fandiau a chyfraddau Cymru o'i gymharu â beth y bydden nhw'n ei wneud o dan fandiau'r DU, sy'n beth da iawn. Ond mae'r dreth stamp ei hun ar eiddo yn dreth wael iawn, a siarad yn gyffredinol, oherwydd, yn y bôn, mae'n dreth ar symud tŷ. Mae'n lleihau symudedd llafur ac yn y pen draw, mae'n golygu bod pobl yn cael eu carcharu yn eu tai eu hunain, pobl hŷn yn arbennig, i bob pwrpas, oherwydd nad ydyn nhw eisiau talu costau symud, sy'n beth drwg gan fod angen mwy o dai arnom ni ac mae angen inni feddiannu'r eiddo sydd gennym yn fwy dwys. Y dystiolaeth o Loegr yw y bydd cyfraddau'r dreth stamp ar eu lefelau presennol fwy na thebyg yn lleihau niferoedd y bobl sy'n symud o gwmpas gan gymaint â thraean. Wrth gwrs, mae prisiau eiddo Cymru lawer yn is nag yn Lloegr, felly mae'n bosibl y bydd y fantais gystadleuol hon yn cuddio rhai o'r nodweddion hyn. Rydyn ni'n disgwyl ychydig o ymchwydd eiddo yn y de-ddwyrain o ganlyniad i ddiddymu'r tollau ar bont Hafren. Mae eiddo yma, ar yr ochr hon o afon Hafren, wrth gwrs, lawer llai nag ar yr ochr arall. Felly, mae'n debyg y bydd yn cynhyrchu arian annisgwyl ar gyfer Trysorlys Cymru, ac felly rwy'n deall yn llwyr pam y cyflwynodd yr Ysgrifennydd Cyllid y bandiau cyfradd uwch. Ond, a siarad yn gyffredinol, rwyf o blaid trethi is nag yn Lloegr yng Nghymru, mewn termau absoliwt yn ogystal ag mewn termau cymharol.
Mae'n drueni, rwy'n credu, bod cyfraddau'r dreth stamp ar y lefelau uchel hyn yn debygol o atal yr economi yn y dyfodol. Mae'n bosibl y bydd i raddau bach iawn, oherwydd nad oes gennym gymaint â hynny o eiddo yn lefelau uchel iawn y bandiau hyn. Mae pris tŷ ar gyfartaledd yng Nghymru, rwy'n credu, yn £150,000, ac, ar gyfer y prynwr cyfartalog, byddan nhw'n talu £500 yn llai, rwy'n credu, dan y cyfraddau hyn, nag a fydden nhw fel arall. Felly, mae hynny'n beth da. Ond byddwn yn gwneud apêl ar gyfer y dyfodol, pan fo gennym drethi datganoledig, dylem eu defnyddio fel i ysgogi gwelliannau yn yr economi i annog pobl i ddod i Gymru, oherwydd dyma ran dlotaf y Deyrnas Unedig ac mae angen pob cymorth y gallwn ei gael o'r system dreth i geisio cywiro'r problemau a etifeddwyd o'r gorffennol.
Dylwn ddweud, er ein bod wedi galw am raniad ar hyn, mae hynny dim fel y gallwn ymatal, fel bod—. Oherwydd rwyf o blaid y gostyngiadau mewn gosod, ond rydym ni yn erbyn y cynnydd. Ond nid ydym yn gweld, ar y cyfan, bod hyn yn beth drwg ac, felly, rydym ni'n mynd i ymatal yn hytrach na phleidleisio yn erbyn y cynigion.