6. Dadl ar adroddiad y Pwyllgor Deisebau ar Fynediad at Drafnidiaeth Gyhoeddus ar gyfer Pobl Anabl

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:06 pm ar 31 Ionawr 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 5:06, 31 Ionawr 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch. Rwyf wrth fy modd yn gallu cyfrannu at y ddadl. Mewn gwirionedd, rwy'n mwynhau fy amser ar y Pwyllgor Deisebau, oherwydd rwyf wedi cael fy synnu, mewn gwirionedd, faint yn union o bobl sydd o ddifrif ynglŷn â Pwyllgor Deisebau ac yn teimlo y gallant gymryd rhan yn y broses ddemocrataidd yma. Ond rhaid imi ddweud, roedd hon yn sicr yn un o'r sesiynau tystiolaeth gorau o unrhyw bwyllgorau y bûm arnynt yn ystod y ddau dymor y bûm yn Aelod Cynulliad, oherwydd roedd yn agoriad llygad go iawn, ac roedd hi'n bleser cyfarfod â chymaint o ymgyrchwyr ifanc angerddol ac ysbrydoledig o Whizz-Kidz, ac nid yn unig i glywed eu straeon, ond gyda'r fideo a ddarparwyd ganddynt, a'r ymgysylltiad a gawsom gyda hwy, y sgyrsiau a gawsom yn anffurfiol ac yna'n ffurfiol, drwy'r dystiolaeth a gyflwynwyd ganddynt i'r pwyllgor— roedd yn wych.

Nawr, mae'r ddeiseb hon yn ceisio sicrhau bod pobl anabl yn gallu defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus, ac i mi, mae hynny'n golygu pob math o drafnidiaeth gyhoeddus pryd bynnag y bo'i hangen a heb yr angen i gynllunio cymorth 24 awr, neu fwy hyd yn oed, ymlaen llaw. Credaf ei bod yn ddiogel dweud y gallwn i gyd gytuno, yn yr oes hon, y dylai uchelgais o'r fath fod nid yn unig yn gyraeddadwy, ond yn rhywbeth i'w gymryd yn ganiataol.

Nodaf fod Llywodraeth Cymru wedi derbyn yr holl argymhellion a nodwyd gennym yn yr adroddiad hwn, ond hoffwn bwyso ymhellach ar Ysgrifennydd y Cabinet am ychydig mwy o eglurhad a manylion ar nifer o bwyntiau. A wnewch chi amlinellu sut y gallai Llywodraeth Cymru weithio i edrych ar ddichonoldeb cefnogi'r defnydd o gynllun tebyg i gynllun cymorth waled oren mewn tacsis a cherbydau hurio preifat yng Nghymru, yn ogystal ag edrych ar hyn ar gyfer gwasanaethau bysiau? Mewn gwirionedd, credaf y dylem gael rhyw fath o—heb fynd i wahaniaethu rhwng pobl neu eu labelu, rwy'n credu, os oes ffydd mewn cynllun tebyg i'r cynllun cymorth waled oren mewn tacsis, cerbydau hurio preifat, bysiau a threnau, yna dylem fod yn edrych ar hynny.

Sut y byddwch yn gweithio gyda grwpiau diddordeb a gweithredwyr i ddatblygu hyfforddiant ar gyfer staff sy'n ymdrin â chwsmeriaid o dan fasnachfraint newydd Cymru a'r gororau newydd i sicrhau y bydd pobl anabl yn gallu defnyddio gwasanaethau trenau pryd bynnag y bo'u hangen yng Nghymru yn y dyfodol? Beth yw amcangyfrif Ysgrifennydd y Cabinet o'r gost ar gyfer y datblygiad hwn ac ymgymryd â hyfforddiant ymwybyddiaeth o hygyrchedd ar gyfer gyrwyr bysiau ledled Cymru, fel y nodwyd yn yr adroddiad, a'i dderbyniad? Faint o hyn y bwriedir i Lywodraeth Cymru ei ddarparu a faint gan y grant cynnal gwasanaethau bysiau?

Yn olaf, pwysleisiodd bron bawb yn ein sesiynau tystiolaeth bwysigrwydd systemau cyhoeddiadau clyweledol ar drafnidiaeth gyhoeddus, ac mae'n rhaid i mi ddweud wrthych, er bod hyn yn ymwneud â deiseb ar gyfer mynediad i bobl anabl yn awr, rwy'n ei chael hi'n anodd, yn enwedig gyda'r nos pan fo'r trenau'n dywyll a phethau. Weithiau nid yw'r cyhoeddiadau'n hawdd, felly os wyf fi'n cael trafferth, yna yn bendant dylai pobl allu clywed a gweld yn union ble y maent, a phryd y bydd angen iddynt adael y trên, er mwyn sicrhau, unwaith eto, y gallant fod yn barod, ac felly nad oes unrhyw berygl o ddamwain. Yr hyn oedd yn fy mhoeni mewn llawer o'r dystiolaeth a gafwyd oedd nid yn gymaint pa mor anghyfleus oedd hi i gael mynediad at drafnidiaeth gyhoeddus, ond eu bod yn teimlo ei fod yn beryglus ar adegau, a'u bod yn teimlo'n niwsans. Roeddent yn teimlo'n anniogel ar adegau hefyd, a chredaf fod hynny'n adlewyrchiad trist, mewn gwirionedd, pan feddyliwch sut y gallwn ni symud o gwmpas mor hawdd. Cawsom ein sicrhau gan weithredwyr gwasanaethau bysiau wrth iddynt roi tystiolaeth eu bod yn sicrhau y byddant yn caffael systemau cyhoeddiadau clyweledol ar eu cerbydau newydd. Ond rwyf am i chi weithio gyda'r diwydiant, Ysgrifennydd y Cabinet, i sicrhau bod hyn yn cael ei wireddu.

Fe sonioch am ddefnyddio'r gefnogaeth a'r adnoddau ariannol sydd gennym, a tybed pa ymrwymiad y gallwch ei wneud heddiw. Rhaid i fynediad at drafnidiaeth gyhoeddus ar gyfer pawb fod yn hawl, nid yn fraint, ac mae'n hanfodol ar gyfer gweithio tuag at Gymru fwy ffyniannus a mwy gwyrdd.

Rwy'n croesawu ac yn cymeradwyo dycnwch a phenderfyniad y deisebwyr ifanc yn dwyn y mater hwn i frig yr agenda yma yng Nghynulliad Cenedlaethol Cymru. Gobeithiaf y bydd defnydd hawdd o drafnidiaeth gyhoeddus yn rhywbeth sy'n digwydd ym mhobman erbyn diwedd tymor y Cynulliad hwn. Da iawn bawb a gyflwynodd dystiolaeth i ni gan Whizz-Kidz. Diolch.