Part of the debate – Senedd Cymru am 6:33 pm ar 31 Ionawr 2018.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet, am ymateb i hyn heddiw. Rwyf wedi cyflwyno'r ddadl benodol hon fel cam yn yr hyn y gobeithiaf y bydd yn ymgyrch lwyddiannus. Mae'n gyfle i'r Aelodau ddechrau ystyried a fyddai'r hyn rwyf am siarad amdano yn gam defnyddiol, ymarferol a rhesymol tuag at gydraddoldeb yn eu hetholaethau a'u rhanbarthau, ac mae'n gyfle i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, ehangu ar sylw gwreiddiol y Llywodraeth:
Mewn egwyddor, ymddengys bod peth rhinwedd i'r syniad hwn a byddai'n ddiddorol gweld sut y byddai cynllun o'r fath yn gweithio'n ymarferol.
Ym mis Tachwedd, agorodd Cynghrair Pobl Anabl Pen-y-bont ar Ogwr e-ddeiseb drwy wefan y Cynulliad, deiseb a fydd maes o law wrth gwrs yn cael ei hystyried gan y Pwyllgor Deisebau. Rwy'n gobeithio y bydd y ddadl hon a'ch ateb chi, Ysgrifennydd y Cabinet, o ddefnydd i'r pwyllgor yn ystod yr ystyriaethau hynny, ac anogaf yr holl Aelodau y gobeithiaf eu bod yn gwylio hyn yn eu swyddfeydd i ddweud wrth eich etholwyr amdani gan y bydd yn agored i'w llofnodi tan fis Mawrth. Mae eisoes wedi casglu llofnodion dros 1,700 o gefnogwyr, ond buaswn wrth fy modd pe baem yn cael digon i allu cael dadl yn ei gylch yn y Cyfarfod Llawn.
Mudiad ymgyrchu gweithgar ac uchel ei barch o bobl anabl yn fy rhanbarth i yw Cynghrair Pobl Anabl Pen-y-bont ar Ogwr, gyda rhai aelodau gweithredol hefyd yn aelodau o gyrff cenedlaethol eraill sy'n cynrychioli pobl ag anableddau. Mae'n debyg y byddwch eisoes yn adnabod rhai ohonynt o'u gwaith ymgysylltu ag Aelodau'r Cynulliad a'r Llywodraeth wrth gwrs.
Mae'r gynghrair yn galw ar Lywodraeth Cymru i gyflwyno tystysgrif mynediad yn dangos rhifau o sero i bump tebyg i'r dystysgrif hylendid bwyd. Dylid asesu'r holl adeiladau a ddefnyddir gan y cyhoedd—megis siopau, siopau bwyd, clybiau chwaraeon, tafarndai a swyddfeydd, yn ogystal â gwasanaethau trafnidiaeth gyhoeddus—o ran pa mor hygyrch i gadeiriau olwyn ydynt, yn ogystal â pha mor hawdd yw hi i rywun â nam ar y synhwyrau neu anabledd dysgu eu defnyddio.
Credaf fod hyn yn cydweddu'n dda iawn â'r ddadl a gawsom ychydig yn gynharach heddiw ar rai o'r pethau hyn. Byddai aelodau'r gynghrair hefyd yn hoffi pe bai safleoedd yn cael rhif y gallent ei arddangos i ddangos pa mor hawdd yw eu safleoedd i bobl anabl eu defnyddio. Maent yn dadlau y gallai rhai sy'n cael sgoriau uchel berswadio eraill gerllaw i wella mynediad a chael sgoriau uwch eu hunain. Maent yn nodi llwyddiant y gymhariaeth amlwg yma, sef y dystysgrif hylendid bwyd, gan ddweud bod safonau bwyd wedi gwella llawer ers cyflwyno'r dystysgrif hylendid bwyd orfodol, ac mae safleoedd gyda sgôr uchel yn defnyddio'r dystysgrif gyda balchder. Mae aelodau'r gynghrair yn credu y bydd busnesau'n gwneud ymdrech fawr i wella mynediad a gwasanaethau i'r gymuned anabl pe bai tystysgrif debyg yn cael ei chyflwyno ar gyfer mynediad, gan arwain at wasanaethau gwell o lawer ar gyfer siopwyr anabl a'r rhai sydd am fynd am ddiod, pryd o fwyd neu ddefnyddio trafnidiaeth gyhoeddus—y cyfleusterau y mae'r rhan fwyaf ohonom yn eu cymryd yn ganiataol. Mae'n sefyllfa lle y gallai pawb fod ar eu hennill: mae gwasanaethau gwell yn golygu mwy o gwsmeriaid.