Part of the debate – Senedd Cymru am 3:08 pm ar 6 Chwefror 2018.
Wel, mae hon yn ddogfen eithaf diddorol a gynhyrchwyd gan Lywodraeth Cymru, ond dim ond ar gyfer yr ystadegau y mae'n eu cynnwys. Ymddengys fod ychydig iawn, os o gwbl, sy'n newydd o ran datblygu polisi. Mae'n siomedig iawn, fe gredaf, fod yr un math o fyrdwn pesimistaidd yr ydym wedi'i chlywed ar unrhyw adeg yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf bron ers y refferendwm, yn dod o geg y Prif Weinidog. Dywedodd Oscar Wilde unwaith,
Mae'r optimist yn gweld y doesen, ond mae'r pesimist yn gweld y twll.
Mae arnaf ofn mai'r Prif Weinidog yw'r dyn sydd bob amser yn edrych i mewn i dwll. Mae'n gweld anhawster gyda phob cyfle tra mai'r farn amgen yw edrych ar y cyfleoedd hynny sydd ym mhob anhawster, a dyna sy'n cael ei wneud gan bobl fusnes.
Mae unrhyw un sydd wedi rhedeg busnes erioed yn gwybod bod y byd yn newid yn barhaus ac rydych yn ymaddasu iddo. Os byddwch wastad yn esgus nad oes unrhyw ddewisiadau amgen i'r hyn a wyddom ar hyn o bryd, yna fyddwch chi byth yn dal i fyny gyda'r hyn sy'n digwydd yn y byd go iawn. Mae'r holl astudiaethau academaidd yn y byd yn amcanestyniadau yn unig o dybiaethau a gaiff eu plygio i mewn i gyfrifiadur. Os nad yw'r tybiaethau hynny yn troi allan i fod yn gyson â beth fydd yn digwydd maes o law, yna mae'r rhagolygon hynny yn anghywir bob tro, a dyna pam y mae'r rhan fwyaf o ragolygon economaidd yn anghywir, ac yn fwyaf penodol y rhai sydd wedi dod allan o Drysorlys ei Mawrhydi yn Whitehall. Felly, ni fyddwn yn cynghori'r Prif Weinidog i roi gormod o sylw i astudiaethau academaidd o unrhyw fath, p'un a ydynt yn gweddu i'w farn ef o'r byd, neu yn wir fy un i.
Y pwynt am ail refferendwm, a godwyd gan Adam Price. Yn y refferendwm—y refferendwm go iawn a gawsom bron i ddwy flynedd yn ôl—gofynnwyd un cwestiwn syml i'r bobl: a ydych chi eisiau gadael yr UE neu aros yn yr UE? Nid oedd unrhyw os nac oni bai. Nid yw'n golygu, wyddoch chi, 'pa fath o fargen fasnach yr ydych chi am ei gweld o ganlyniad i adael yr UE?' Gallem gael refferendwm ar y mathau gwahanol o fargen fasnach, heb amheuaeth, ond ni fyddai hynny'n effeithio ar y cwestiwn gwirioneddol, sef yr hawl i adennill rheolaeth dros ein ffiniau ein hunain, a'r hawl i wneud ein cyfreithiau ein hunain mewn sefydliadau seneddol fel hyn. Nid yw aros o fewn y farchnad sengl a'r undeb tollau yn gyson â gadael yr Undeb Ewropeaidd oherwydd byddem wedyn mewn gwirionedd mewn sefyllfa ddeddfwriaethol waeth nag yr oeddem gynt: y tu allan i'r UE, ond yn amodol ar y rheolau y maent yn eu gwneud ac ni fyddai gennym unrhyw swyddogaeth ffurfiol wrth ddatblygu polisïau a deddfau y byddai'n rhaid inni ufuddhau iddynt.
Rwy'n cynghori'r Prif Weinidog i gadw pethau mewn persbectif. Ie, o ganlyniad i adael yr UE, hyd yn oed os nad oes modd taro bargen gyda'r UE oherwydd eu bod yn rhy anhyblyg ac maent yn gweld—. Y nhw yw'r eithafwyr ideolegol yn hyn, fel y nododd y Prif Weinidog. O ran y llefarydd ar ran diwydiant ceir yr Almaen, dywedodd fod ganddynt lawer mwy o ddiddordeb mewn cadw'r farchnad sengl gyda'i gilydd fel uned wleidyddol nag yn y difrod economaidd y byddai'n ei wneud i'r Almaen pe byddem yn gadael yr UE heb fargen fasnach. Mae un o bob pump o'r holl geir i deithwyr a wneir yn yr Almaen— dyna 820,000 o gerbydau—yn cael eu hallforio i'r Deyrnas Unedig bob blwyddyn. Mae ganddynt ddiffyg o £20 biliwn y flwyddyn ar gyfrif masnachu mewn ceir yn unig. Mae gan y Deyrnas Unedig ddiffyg masnach o dros £60 biliwn gyda'r UE. Mae cyfle enfawr yma ar gyfer amnewid mewnforio, er enghraifft.
Rhoddodd y Prif Weinidog sylw mawr i gig oen. Mae'r ddogfen ei hun yn dangos pa mor fach yw'r farchnad yr ydym yn sôn amdani: £402 miliwn y flwyddyn yw ein hallforion cig oen— neu gynhyrchion amaethyddol, yn hytrach. Ond, rydym yn mewnforio gwerth £600 miliwn o gynnyrch amaethyddol. Mae 60 y cant o'r holl fwyd a fwyteir yng Nghymru bob blwyddyn yn cael ei fewnforio. Felly mae — [Torri ar draws.] Rwy'n mynd yn ôl y ffigur a welir yn y ddogfen. [Torri ar draws.] Yn y ddogfen. Mae'n ddrwg gennyf, Llywydd, credais mai chi oedd hynny.