4. Datganiad gan y Gweinidog Tai ac Adfywio: Mynd i'r Afael â Chysgu ar y Stryd a Digartrefedd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:15 pm ar 6 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 4:15, 6 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi am y cwestiynau hynny, ac mae'n galonogol iawn bod y pwyllgor yn cynnal astudiaeth ynglŷn â chysgu ar y stryd yn benodol, ac yn edrych ar ddigartrefedd yn fwy eang. Mae hynny'n bwysig iawn oherwydd rwy'n gobeithio y bûm i'n glir bod y ddwy ddogfen sydd wedi'u cyhoeddi heddiw yn ddogfennau esblygol. Felly, rwy'n awyddus i edrych ar yr argymhellion y bydd y pwyllgor o bosib yn eu cyflwyno, o ran adolygu ac addasu'r dogfennau hynny yn unol â'r dystiolaeth orau a'r syniadau gorau a gyflwynir drwy gydol y broses.

Mae'n ddarlun cymhleth o ran pa un sy'n dod gyntaf, o ran camddefnyddio sylweddau ac iechyd meddwl. Ond credaf mai'r hyn sy'n bwysig yw ein bod ni yn sicrhau bod ein holl wasanaethau ar gyfer pobl sy'n cysgu ar y stryd yn rhoi pwyslais ar ystyried trawma. Dyna pam fod y prosiect PATH, y bu Iechyd Cyhoeddus Cymru yn ei arwain, mor bwysig, oherwydd bu'n cynnig hyfforddiant i weithwyr proffesiynol rheng flaen—dros 1,000 ohonyn nhw erbyn hyn—o ran sut i fynd ati mewn ffordd sy'n rhoi ystyriaeth i drawma ac yn ystyried hanes yr unigolyn a pham eu bod nhw yn y sefyllfa honno a beth y gellir ei wneud i'w cynorthwyo.

Mae rhai o'r prosiectau sy'n cael eu hariannu gan y £2.6 miliwn ychwanegol o gyllid a gyhoeddwyd yn y flwyddyn ariannol hon yn benodol i gefnogi pobl ddigartref sydd ag anghenion iechyd meddwl. Felly, mae hynny'n cynnwys hyfforddiant ar gyfer gweithwyr allgymorth yn Wrecsam, er enghraifft, fel y gallan nhw gefnogi a chynorthwyo pobl sydd angen cymorth iechyd meddwl, a chyllid ar gyfer gweithiwr cyswllt rhwng y gwasanaethau iechyd a digartrefedd ym Mro Morgannwg yn ogystal. Felly, dyna rai o'r swyddi penodol sy'n cael eu hariannu o ganlyniad i hynny.

Yn fwy cyffredinol, yn Llywodraeth Cymru, rwyf wedi bod yn awyddus i wneud y cyswllt hwnnw—gan fy mod i wedi symud o'r portffolio gwasanaethau cymdeithasol i'r un tai—rhwng fy nghyfrifoldebau blaenorol a fy rhai presennol. Felly, mae gennym ni bellach aelod o staff yn Llywodraeth Cymru sy'n edrych yn benodol ar dai ac iechyd—felly, wrth ystyried y darlun cyfan, mewn gwirionedd, o ran beth y gellir ei wneud gyda'r arian cyfalaf drwy'r gronfa gofal canolradd, er enghraifft, ac o ran polisi yn ogystal â sicrhau ein bod yn manteisio ar bob cyswllt posib ac yn defnyddio'r holl botensial, mewn gwirionedd, sydd gan dai da i'w gynnig er mwyn hyrwyddo iechyd da yn ogystal.

Roedd fy nghyfrifoldebau blaenorol hefyd yn cynnwys yr agwedd o gamddefnyddio sylweddau, felly rwy'n awyddus i dynnu sylw at y ffaith, o fewn ein cynllun cyflawni camddefnyddio sylweddau, mae gennym ni gamau penodol er mwyn datblygu cymorth i bobl sy'n cysgu ar y stryd a phobl sy'n ddigartref. Mae Llywodraeth Cymru yn buddsoddi bron iawn £50 miliwn y flwyddyn ar yr elfen hon, a bydd gan ein byrddau cynllunio ardal swyddogaeth bwysig benodol o ran mynd i'r afael â chamddefnyddio sylweddau yn lleol, a bydd hynny'n ymestyn at bobl sy'n ddigartref ac yn cysgu ar y stryd hefyd. Mae llawer o'r prosiectau, megis Canolfan Huggard, yr ymwelodd y pwyllgor ag ef, yn gysylltiedig â'r gwasanaethau camddefnyddio sylweddau i raddau helaeth iawn.  

Fe hoffwn i hefyd nodi ein bod ni wedi comisiynu adolygiad o'r fframwaith arfer da sy'n gysylltiedig â'r fframwaith triniaethau camddefnyddio sylweddau ar gyfer darparu gwasanaethau camddefnyddio sylweddau i bobl ddigartref a'r rheini sydd â phroblemau llety. Caiff hwnnw ei gwblhau yn y gwanwyn er mwyn, unwaith eto, sicrhau ein bod yn defnyddio'r holl dystiolaeth orau a diweddaraf o ran camddefnyddio sylweddau a digartrefedd.