4. Datganiad gan y Gweinidog Tai ac Adfywio: Mynd i'r Afael â Chysgu ar y Stryd a Digartrefedd

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:11 pm ar 6 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Gareth Bennett Gareth Bennett UKIP 4:11, 6 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Gweinidog am ddatganiad heddiw. Rydym ni wedi bod yn cynnal ymchwiliad ynglŷn â digartrefedd ar y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol. Fel y soniodd Bethan Jenkins yn gynharach, fe wnaethom ni ymweld â hostel Byddin yr Iachawdwriaeth i lawr y ffordd oddi yma, yn Stryd Bute, a oedd yn ymweliad addysgiadol iawn oherwydd fe gawsom ni siarad nid yn unig â'r staff, ond hefyd â nifer o'r trigolion, y mae llawer ohonyn nhw yn bobl a oedd yn arfer cysgu ar y stryd. Wrth gwrs, dim ond grŵp bach oedd o, ond rwy'n credu yr amlygwyd themâu cyffredin mewn modd gweddol rymus. Ymddengys fod y rhain yn adrodd hanes o broblemau teuluol cynnar, mewn llawer o achosion, a arweiniodd at gam-ddefnyddio alcohol a chyffuriau. Pan mae'r preswylwyr yn dechrau mynd ar raglenni lle maen nhw'n gallu dadwenwyno, dechreuodd nifer ohonyn nhw sylweddoli bod y cam-drin sylweddau mewn gwirionedd yn cuddio materion iechyd meddwl.

Rwy'n gwybod y crybwyllwyd hyn sawl gwaith heddiw—y mater iechyd meddwl. Soniodd Mike Hedges am y posibilrwydd bod rhai pobl yn dechrau camddefnyddio cyffuriau ac alcohol pan ddown nhw yn ddigartref, ac yn wir, hwyrach mai dyma sy'n digwydd mewn rhai achosion, ond yn sicr, credaf mai'r profiad sy'n aros yn fy nghof o'r ymweliad safle oedd ei bod hi mae'n debyg yn fwy tebygol mai camddefnyddio sylweddau ac alcohol a arweiniodd at ddigartrefedd. Mae hynny fwy na thebyg yn dod gyntaf.

Credaf mai'r peth hollbwysig, yr ydych chi wedi mynd i'r afael â hi yn eich datganiad heddiw, yw bod cysylltiadau agos rhwng iechyd meddwl, camddefnyddio sylweddau a digartrefedd. Felly, problem barhaus fydd gennych chi wrth ymdrin â'r agwedd o ddigartrefedd yw y bydd yn rhaid ichi weithio ochr yn ochr â'r weinyddiaeth iechyd i gael adnoddau ar gyfer darpariaeth iechyd meddwl fel y gall pobl ddigartref gael gafael arnyn nhw. Rwy'n gwybod eich bod chi wedi cydnabod hynny. Felly, i droi at y cwestiynau, pa mor agos ydych chi'n gweithio gyda'r Gweinidog iechyd yn hyn o beth? Ac o ran y cyllid newydd yr ydych chi'n ei gyhoeddi, allwch chi fod yn fwy manwl ynglŷn â faint mewn gwirionedd fydd yn mynd tuag at ddarpariaeth iechyd meddwl? 

Rwy'n credu, ar lawer ystyr, bod mynd i'r afael â'r broblem ddigartrefedd yn golygu cydweithio, Weinidog, ar rai agweddau pwysig, nid yn unig gyda'r Gweinidog iechyd. Mae hefyd, o bosib yr agwedd ar hyfforddiant, yr ydych chi wedi cyfeirio ati ambell waith heddiw. Oherwydd pan aethom i'r hostel, roedd y materion eraill y cyfeiriodd staff yn yr hostel atyn nhw yn cynnwys yr angen am adnoddau parhaus fel y gellid hyfforddi mwy o staff i ymdrin ag anghenion cymhleth pobl ddigartref. Yn ogystal â rhaglenni dadwenwyno, ceir hefyd rhaglenni sy'n ymwneud â dysgu sgiliau sylfaenol i'r trigolion a allai yn y pen draw eu harwain at gyflogaeth. Rwy'n credu ei bod hi'n dda eich bod wedi crybwyll sawl gwaith yn eich datganiad yr agwedd ar hyfforddiant. A ydych chi'n gweld unrhyw fudd mewn ymadweithio'n fwy agos â'r Gweinidog sgiliau ynglŷn â materion fel hyn o ran, er enghraifft, manteisio ar adnoddau? 

Yn olaf, bu sylwadau—nid heddiw, ond sylwadau yn gyffredinol—na thrafodir y broblem ddigartref mewn gwirionedd mewn gwleidyddiaeth dim ond unwaith y flwyddyn, ac mae hynny yn y cyfnod cyn y Nadolig. Ceir rhywfaint o ddarpariaeth cyllid ychwanegol ar yr adeg honno o'r flwyddyn, daw'n fater i'r cyfryngau ac, wrth gwrs, mae gennym ni lawer o wirfoddolwyr wrthi ar yr adeg honno o'r flwyddyn. Ond nawr, rydym ni ym mis Chwefror, ac rydym ni yng nghanol cyfnod oer arall. Rwy'n sylwi ichi grybwyll cynlluniau tywydd oer yn eich datganiad, felly a allech chi ymhelaethu ychydig ynglŷn â sut y bydd y cynlluniau tywydd oer hyn yn gweithio? Diolch yn fawr.