7. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Sut y mae Technoleg Ddigidol yn Gwella Gofal Sylfaenol

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:05 pm ar 6 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 6:05, 6 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Mae'r cyfrwng Dewis Fferyllfa hefyd yn ei gwneud yn bosibl trosglwyddo gwybodaeth rhyddhau o ysbyty yn electronig i sicrhau bod yr wybodaeth berthnasol am feddyginiaeth unigolyn yn cael ei rhannu'n briodol rhwng gofal sylfaenol a gofal eilaidd, ac rwy'n disgwyl inni wneud mwy o ran gwneud y defnydd gorau un o Dewis Fferyllfa. Mae hyn, ynghyd â mynediad at gofnodion cryno'r claf, yn sicrhau y gall fferyllwyr cymunedol ddarparu eu gwasanaethau â'r wybodaeth lawn am drefn feddyginiaeth yr unigolyn, er mwyn sicrhau bod y claf hwnnw'n derbyn y feddyginiaeth gywir ac i'w helpu i ddeall ei feddyginiaeth—nid dim ond defnyddio fferyllfa i roi hyn a hyn o feddyginiaeth, ond i fynd ati o ddifrif i wella ansawdd y gofal a'i hwylustod. 

Ac mae technoleg ddigidol yn gwella sut yr ydym ni'n darparu gofal yn y gymuned hefyd. Mae system wybodaeth gofal cymunedol Cymru, yr ydych efallai wedi clywed pobl yn ei alw yn WCCIS mewn ymweliadau o gwmpas y wlad neu ardaloedd, wedi bod yn fyw ers mis Ebrill 2016. Ac mae'n ysgogi cydweithio rhwng sefydliadau GIG Cymru a'n hawdurdodau lleol. Mae'n enghraifft ragorol o'r cydweithio hwnnw. Mae'n ei gwneud yn bosibl i rannu gwybodaeth yn ddiogel rhwng iechyd a gofal cymdeithasol drwy system sy'n helpu i ddarparu gwell gofal a chymorth i bobl ledled Cymru. Cyflawnir hyn drwy ganiatáu i staff iechyd a gofal, gan gynnwys nyrsys cymunedol, timau iechyd meddwl, gweithwyr cymdeithasol a therapyddion ddefnyddio un system, i gael mynediad at gofnodion electronig a rennir am ofal y claf. Ac, i'r claf, dylai hynny sicrhau bod y system iechyd a gofal yn fwy cydgysylltiedig. Bydd yn osgoi gorfod ailadrodd gwybodaeth, a bydd yn rhoi hyder iddynt y bydd y gweithwyr proffesiynol y maen nhw'n cyfarfod â nhw yn deall eu hanghenion gofal a thriniaeth.

Mae naw awdurdod lleol yng Nghymru yn fyw ar system wybodaeth gofal cymunedol Cymru ar hyn o bryd, ynghyd â Bwrdd Iechyd Addysgu Lleol Powys. Mae nifer o'n hawdurdodau lleol sy'n ei gweithredu'n gynnar yn cynnwys gweithwyr iechyd rheng flaen sy'n gweithio mewn timau gofal integredig lleol. I gefnogi hyn, mae'r gronfa gofal integredig yn ariannu darparu dyfeisiau symudol i nyrsys cymunedol ledled Cymru.

Er bod tystiolaeth glir o'r defnydd cynyddol o dechnoleg ddigidol i ddarparu gofal yn lleol, nid yw'n digwydd ar y raddfa y byddwn yn ei disgwyl hyd yn hyn. Felly, mae'n bwysig bod pobl yn gallu dod o hyd i wybodaeth a chyngor cyfredol, dibynadwy ar y gofal cywir yn y lle cywir, ac ar yr adeg gywir, a bydd cyfrwng ar-lein arfaethedig ar gyfer iechyd a lles, a datblygu cyfeiriadur integredig o wasanaethau ar gyfer iechyd, gwasanaethau cymdeithasol a'r trydydd sector yn galluogi dinasyddion unigol i ddod o hyd i'r wybodaeth hon ar-lein mewn un man. Ac mae'r cyfeiriadur hwnnw o wasanaethau eisoes wedi'i ddatblygu a'i ddefnyddio i gefnogi'r gwasanaeth 111 lle y mae eisoes wedi'i gyflwyno yng Nghymru.

Bydd defnyddio profion pwynt gofal, lle cynhelir profion diagnostig y tu allan i labordy, yn cynyddu, a bydd hynny'n golygu y bydd mwy o brofion yn cael eu cynnal yn agos at gartref y claf, neu yng nghartref y claf. Rydym ni'n ariannu dwy astudiaeth sy'n cynnwys darparu dyfeisiau arbenigol i 100 o bractisau meddygon teulu a recriwtio cleifion i ymgymryd â hunan-brofi a rheoli yn y cartref.

Rydw i eisoes wedi egluro rhai o fanteision y dechnoleg ddigidol ym mhroses atgyfeirio meddygon teulu. Yn y flwyddyn nesaf hon, o fis Ebrill ymlaen, nod Llywodraeth Cymru yw cyflwyno system atgyfeirio electronig debyg ym maes deintyddiaeth ac optometreg. Yn y pen draw, dylai hyn alluogi mwy o bobl i gael triniaeth a gofal yn lleol. Dylai hynny leihau'r galw am wasanaethau mewn gofal eilaidd a rhoi gwell profiad i'r person ei hun.

Ond dylem sylweddoli maint yr heriau sy'n ein hwynebu o ran cyflawni ein gweledigaeth ddigidol ar gyfer gofal iechyd lleol. Mae angen inni sicrhau bod gan y gweithlu y sgiliau a'r gallu i ddefnyddio technoleg ddigidol yn llwyddiannus. Mae'r ffordd y darperir gofal a chymorth iechyd yn lleol yn newid, ac mae cyfathrebu â'r cyhoedd yn hanfodol i hyn. Mae'r GIG a gofal cymdeithasol ledled Cymru eisoes yn casglu amrywiaeth eang o ddata a gwybodaeth. Po fwyaf yr ydym yn gweithio'n ddigidol, y mwyaf hanfodol ydy hi i ddefnyddio'r data hwnnw i wella cyfranogiad y cyhoedd mewn gwasanaethau iechyd a gofal, a'u profiad ohonyn nhw. Dyna pam, fis Hydref diwethaf, yr amlinellais gynlluniau i ddatblygu fframwaith polisi clir i gefnogi rhannu a defnyddio data iechyd a gofal yn effeithiol, yn effeithlon ac yn ddiogel. Ochr yn ochr â hyn, mae angen inni gael sgwrs genedlaethol â'r cyhoedd i sicrhau eu bod yn deall y ffordd yr ydym yn defnyddio ac yn rhannu data yn well, ac egluro sut yr ydym yn diogelu ac yn defnyddio'r data hwnnw mewn ffordd gyfrifol i hybu a gwella eu profiad eu hunain o ofal a thriniaeth.

Mae ymgysylltu'n effeithiol, wrth gwrs, â'n gweithwyr iechyd a gofal proffesiynol yn hanfodol i hyn. Mae angen inni greu amgylchedd lle rhoddir amser iddyn nhw i lywio a hyrwyddo datblygiadau yn y dyfodol. Mae ein cynlluniau ni i fanteisio ar botensial technoleg ddigidol i wella gofal, gyda gweithwyr iechyd a gofal proffesiynol lleol yn cyfathrebu fel mater o drefn ag arbenigwyr i wneud diagnosis, trin a gofalu am bobl yn eu cartrefi neu'n agos at eu cartrefi, yn eang ac yn uchelgeisiol. Ond, fel yr oedd arolwg seneddol yn ei gydnabod, mae gennym fwy i'w wneud, a mwy i'w elwa. Mae gwneud mwy o ddefnydd a defnydd gwell o dechnoleg ddigidol yn rhan hanfodol o ddyfodol ein system iechyd a gofal, ac edrychaf ymlaen at adrodd ar gynnydd pellach sydd i'w wneud.