Credaf y byddem yn agored i ailystyried y dystiolaeth ar hynny, ac mae gennyf fy marn bersonol fod y llwybr glas, a ddewiswyd 10 mlynedd yn ôl bellach, fel dewis amgen i M4 newydd sbon a chan Weinidog trafnidiaeth Plaid Cymru mewn Llywodraeth glymblaid, rhaid dweud—. Mae'n rhaid i ni yn awr ailarchwilio yng ngoleuni'r offeryn arfarnu newydd sydd gan Lywodraeth Cymru ar gyfer trafnidiaeth a yw unrhyw adeiladu ffyrdd ynddo'i hun yn ateb i'r hyn sy'n digwydd a phroblemau tagfeydd o gwmpas Casnewydd, neu a ydym yn buddsoddi mewn llawer o wahanol bethau, gan gynnwys gwelliannau ffyrdd. Mae yna eisoes ffordd ddosbarthu bresennol i'r de y gellir ei defnyddio, ond hefyd, cau cyffyrdd, traffig graddol, buddsoddi yn y seilwaith cyhoeddus yn yr ardal honno, rheilffyrdd—sef y pwynt a wnaeth Jenny Rathbone yn rymus iawn hefyd. Felly, mae angen rhoi pob un o'r rhain yn eu lle; rwy'n deall hynny'n iawn. Credaf nad ydym bellach mewn sefyllfa pan ydym yn gwneud penderfyniadau deuaidd o'r fath. Rydym yn gwneud penderfyniad ynghylch hyd at oddeutu £2 biliwn o arian trafnidiaeth, sut y gellir ei fuddsoddi a sut y gall sicrhau'r budd gorau nid yn unig i Gasnewydd ond i Gymru yn gyffredinol, a chredaf fod Adam Price wedi nodi sut y gallai'r dewisiadau amgen weithio yn hynny o beth.

Felly, mae'r comisiynydd, i ailadrodd y pwynt y mae Lee Waters newydd ei wneud, wedi galw am fuddsoddi ehangach mewn trafnidiaeth yn ymwneud â'r defnydd o dechnoleg, fel y dywedais, am fesurau rheoli cyffyrdd a'r metro. Nid yw hyn—. Efallai fod hyn yn newydd i Gymru, ond nid yw'n gwbl newydd i wledydd a dinasoedd sy'n gorfod ymdrin ag ansawdd aer gwael, trafnidiaeth wael a thagfeydd. Maent wedi ymdrin ag ef mewn ffyrdd eraill. Y cyfan sy'n digwydd wrth i chi adeiladu ffordd newydd yw eich bod yn symud y broblem sawl milltir i'r dwyrain neu'r gorllewin, ac yn achos y cynnig hwn, mae'n fwy na thebyg y byddech yn ei symud yn agosach at Gaerdydd, fel y mae'n digwydd, oherwydd bydd y pontydd wedi ymdrin â'u tollau mewn ffordd wahanol. Credaf fod hynny'n rhywbeth sy'n rhaid inni ei gadw mewn cof wrth ystyried hyn.

Hefyd mae'n werth cofio pan oedd Plaid Cymru mewn Llywodraeth a phan wnaeth Ieuan Wyn Jones y penderfyniad i ganslo—roedd tua'r pumed penderfyniad mewn rhes ar gyfer newid yr M4 newydd—ni chafodd ei wneud am resymau cost yn unig. Cafodd ei wneud yn benodol oherwydd ein bod yn ailfantoli'r gyllideb drafnidiaeth rhwng trafnidiaeth gynaliadwy ac adeiladu ffyrdd. A dyna sydd wedi'i golli yn y ddadl a gawsom ers 2011, ac rwyf am adfer rhywfaint o hynny i'n gwerthfawrogiad y gallwn ddefnyddio Deddf cenedlaethau'r dyfodol i edrych ar hyn.

Rwy'n meddwl mai'r peth olaf, os caf ddweud, Lywydd, yw fy mod wedi fy narbwyllo'n fawr gan y newidiadau sy'n digwydd yn ein heconomi ac yn ein hamgylchedd ynghylch yr hyn y mae Cyfeillion y Ddaear Cymru yn ei ddweud, sef, yn amlwg, pe bai hyn yn mynd yn ei flaen, ni fyddai ond yn ateb am gyfnod byr iawn yn unig. Maent yn dweud hyn:

O 2038 ymlaen, mae'r senario "gwneud rhywbeth" yn cynhyrchu mwy o allyriadau carbon na'r dewis "gwneud cyn lleied â phosibl". Effeithir ar yr hinsawdd gan gyfanswm yr allyriadau. Felly mae'r cynllun hwn yn y pen draw yn fwy niweidiol i'r hinsawdd na'r dewis "gwneud cyn lleied â phosibl".