Diolch, Lee. [Chwerthin.] Rwy'n falch o gael siarad â Lee Waters a gweddill y Cynulliad yn ogystal.

Rwy'n falch o gefnogi'r cynnig hwn. Mae ffyrdd yn fater sy'n agos at fy nghalon, pa un a wyf yn eu cefnogi neu'n eu gwrthwynebu, gyda rhai o fy nghyd-Aelodau weithiau. Ac wrth wraidd y cynnig hwn mae'r ffaith, pan fyddwch yn gadael lonydd prysur ein traffyrdd a'n ffyrdd A a ffyrdd B, mae llawer o'n ffyrdd gwledig a hefyd, fel y clywsom, ein ffyrdd trefol ymhell islaw'r safon y byddem yn ei disgwyl, ac mae llawer o siaradwyr eisoes wedi siarad am y problemau hynny.

Roeddwn yn edrych ar wefan y Resident Adoption Action Group, sy'n amlinellu rhai o'r materion sy'n effeithio ar ein ffyrdd heb eu mabwysiadu yng Nghymru, gan gynnwys y ffaith na chynhelir archwiliadau iechyd a diogelwch rheolaidd i sicrhau bod y ffyrdd yn cael eu cadw'n ddiogel. Ac mae hon yn broblem genedlaethol, mae defnyddwyr ffyrdd di-rif yn rheolaidd yn gyrru ar ffyrdd anniogel a heb eu rheoleiddio. Fel y soniodd Mike Hedges a siaradwyr eraill, gall datblygwyr arbed miloedd yn aml drwy osgoi'r cytundebau cyfreithiol sy'n trosglwyddo'r ffyrdd i reolaeth yr awdurdod lleol—mater heb unrhyw sgil-effeithiau i'r datblygwyr hynny yn ôl pob golwg. Ac rwy'n cefnogi galwad Mike Hedges ac eraill i roi hyn ar sail statudol o bosibl i wneud yn siŵr fod mabwysiadu ffyrdd yn rhan o'r broses gynllunio honno ar y cychwyn.

Yn amlwg, mae angen inni wneud ffyrdd heb eu mabwysiadu yn flaenoriaeth, ac er mwyn gwneud hynny'n llawn, rydym angen ystadegau cyfredol. Rwy'n dal i chwerthin am y modd y soniodd Dai Lloyd am arolwg yr Adran Drafnidiaeth yn 1972 a ganfu fod oddeutu 40,000 o ffyrdd heb eu mabwysiadu yng Nghymru a Lloegr. Credaf y byddai'n ddefnyddiol pe bai gennym ystadegau ar gyfer Cymru. Felly, rwy'n cefnogi'r alwad am dasglu ac yn gofyn i Ysgrifennydd yr economi a seilwaith i edrych ar gael ystadegau cyfredol ar y seilwaith hwnnw.

Credaf fod yna olau ar ben draw'r twnnel hwn—maddeuwch y chwarae ar eiriau—ac os edrychwn yn ôl drwy hanes, fel y gwnaeth David Melding, mae rheswm da i fod yn obeithiol ar gyfer y dyfodol. Mewn gwirionedd, nid oedd ffyrdd yn y DU yn cael eu dosbarthu o gwbl tan y 1920au, ac ni chafodd y dosbarthiad ei dacluso tan y 1930au. Yn y dyddiau hynny, byddent yn cynnal ailasesiad treigl blynyddol o ddosbarthiad ffyrdd—ac mae'n debyg ei fod yn llawer mwy cyfredol nag y bu ers 1972, ond roeddent yn cydnabod pwysigrwydd strwythur ffyrdd da. Ac ar ddechrau'r ail ryfel byd, roedd y rhwydwaith ffyrdd mewn cyflwr gwael, ac ar ôl y rhyfel honno, roedd hi'n glir fod rhywbeth—[Torri ar draws.] Llywodraeth Dorïaidd—peidiwch â bod mor hunandybus. [Chwerthin.] Ar ôl yr ail ryfel byd, roedd hi'n amlwg fod angen gwneud rhywbeth, a chafwyd y rhaglen adeiladu ffyrdd a gwelliannau ffyrdd sydd wedi bod yn digwydd ers hynny. Ond drwy gydol yr amser, o dan Lywodraethau Llafur a Llywodraethau Ceidwadol a llywodraethau clymblaid, ni aethpwyd i'r afael â mater ffyrdd heb eu mabwysiadu, ac efallai mai'r rheswm am hynny oedd oherwydd y teimlid ei fod yn fater rhy anodd ymdrin ag ef, neu'n haws ei anwybyddu, ac nid oedd yn angenrheidiol i seilwaith cenedlaethol y wlad. Ond wrth gwrs, fe wyddom bellach fod llawer o'r ffyrdd hyn yn gwbl anaddas ar gyfer cerbydau brys—ac roeddwn yn edrych ar achos yn ddiweddar pan aeth ambiwlans yn sownd mewn twll ar un o'r ffyrdd hyn yn ôl yn 2014—ond wrth gwrs, nid yw'r arwynebau ffordd hynny'n addas hyd yn oed ar gyfer cerbydau modur modern o unrhyw safon. Felly, mae hon yn broblem sydd wedi bodoli ers llawer gormod o amser.

Rwy'n falch fod Dai Lloyd wedi gofyn imi gefnogi'r cynnig. Credaf y ceir cytundeb cyffredinol yn y Siambr hon bellach fod angen gwneud rhywbeth. Felly, gadewch inni fwrw ymlaen â'r gwaith o wneud hynny, gadewch i ni gael arolwg priodol, cael y tasglu ar ei draed, cael arolwg i weld beth yn union rydym yn ymdrin ag ef, ac yna sicrhau bod ein holl ffyrdd yn cyrraedd safon foddhaol fel y gall modurwyr a cherbydau brys yrru ar ffyrdd diogel.