5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Ffyrdd sydd heb eu mabwysiadu

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:09 pm ar 14 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Hefin David Hefin David Labour 4:09, 14 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Mae yna ystâd yn fy etholaeth a adeiladwyd yn y 1970au: mae'r ffyrdd yn fawr, mae digon o le i barcio, gerddi mawr, a thai mawr. Ac mae'n drawiadol pan fyddwch yn ymweld â'r tai newydd a adeiladwyd yn ystod y degawd diwethaf, yr ystadau newydd a adeiladwyd yn ystod y degawd diwethaf, mae'r tai wedi'u gwasgu i mewn, mae'n aneglur pa stryd yw pa stryd, a chaiff pawb eu gwasgu at ei gilydd ac mae'r ffyrdd heb eu mabwysiadu. Rydym wedi cymryd camau tuag yn ôl yn y 10 mlynedd diwethaf, a chredaf fod rhan ohono'n deillio o'r ffaith fod y pedwar datblygwr tai mawr, neu'r chwech datblygwr tai mawr, yn manteisio ar y prinder tai, a ganddynt hwy y mae'r pŵer i gyd yn yr amgylchiadau hyn. Nid yw hynny'n ddigon da, a chredaf fod hwn yn gyfle i wneud rhywbeth yn ei gylch. Nid wyf am ailadrodd araith Dai Lloyd, araith David Melding ac araith Mike Hedges—roedd fy araith yn gyfuniad o'r tri. Felly, nid wyf am ailadrodd popeth sydd wedi'i ddweud, ond fe af i'r afael â rhai o'r pethau hynny.

Mabwysiadu ffyrdd: yn hollol. Rwyf wedi gwirio'r ystadegau a cheir un stryd breifat heb ei mabwysiadu—hynny yw, stryd gydag un pwynt mynediad—ym mwrdeistref Caerffili. Ceir saith o lonydd cefn sydd heb eu mabwysiadu. Ond mae yna 15 o ddatblygiadau newydd sydd heb eu mabwysiadu, a'r hyn sy'n digwydd—. Rwy'n mynd i enwi ystadau Castle Reach a Kingsmead, oherwydd rwyf wedi bod yn ceisio datrys problem y band eang yno. Euthum yno i ddosbarthu llythyr i bob tŷ am y band eang a bu bron i mi droi fy ffêr ar y tyllau sydd yn y ffyrdd ar yr ystâd honno sydd heb ei mabwysiadu. Nid yw'n ddigon da. Rwyf wedi cael gohebiaeth gan etholwyr sy'n teimlo'n gryf iawn am hyn. Ac mae'r ystâd yn dal i gael ei hadeiladu. Mae pobl wedi bod yn byw yno ers dwy flynedd. Mae'r ystâd yn dal i gael ei hadeiladu. Pryd y maent yn mynd i orffen? Maent yn oedi fel na fydd yn rhaid iddynt gwblhau'r ffyrdd a'r seilwaith. Nid yw'n ddigon da.

Cefais gyfarfod yng Nghwm Calon ar ben arall fy etholaeth, sef ystâd wedi'i chwblhau gyda'r rhan fwyaf o'r ffyrdd wedi'u mabwysiadu, ond mae rhai'n dal heb eu mabwysiadu. Mae'r trigolion yno'n talu i gwmni rheoli'r ystâd. Gwaeddais y gair 'extortionate' pan ddywedwyd hynny, a dywedodd Michelle Brown nad oedd yn hynny. Wel, mewn gwirionedd, nid wyf yn credu ei fod yn rhy bell o'r gwir, i fod yn onest gyda chi. Ysgrifennodd y trigolion yng Nghwm Calon at gwmni rheoli'r ystâd. Cafodd un preswylydd ymateb gan gwmni rheoli'r ystâd. 'Gyda pharch', dywedodd mewn e-bost, 'gwnewch rywbeth gyda'ch bywyd'. Dyna a ddaeth gan gwmni rheoli'r ystâd i breswylydd ar ystâd Cwm Calon. Hollol warthus.

Nawr, byddaf yn ceisio cael cyfarfod gyda'r datblygwr a chwmni rheoli'r ystâd i edrych i weld beth arall y gallant ei wneud i gwblhau'r gwaith y dylent fod yn ei wneud o ganlyniad i'r taliadau misol y mae pobl yn eu gwneud ar yr ystâd honno.