4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Papur Gwyn ar Wasanaethau sy'n Addas i'r Dyfodol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 27 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:30, 27 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch. Cymeraf y tri phwynt bras hynny o'r tu ôl ymlaen. O ran arolygiaethau, fel yr amlinellais yn fy natganiad, ni fyddwn yn cyflwyno cynigion i uno'r sefydliadau. Daw'r her, unwaith eto, yn sgil unrhyw sail deddfwriaethol, fel y dynodais. Deuai cyfle gwirioneddol i ddatrys rhai o'r heriau sydd gan Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru o ran ei sail ddeddfwriaethol i'w galluogi i wneud gwaith mwy effeithiol. Ond mae hyn yn arwain at eich pwynt ynghylch y ddyletswydd diffuantrwydd ac amserlen ar gyfer deddfwriaeth. Ni allaf roi amserlen ichi ar gyfer deddfwriaeth oherwydd gwaith y Prif Weinidog yw sefyll yn y lle hwn a mynegi'r rhaglen ddeddfwriaethol newydd a'r amserlen ar gyfer cyflwyno Biliau newydd. Ond mae pawb yn gwybod, hyd yn oed gyda'r Biliau y gallasem fod yn awyddus i'w cyflwyno, y gwirionedd yw fod y drafodaeth ar Brexit a gawsom cyn y datganiad hwn—wel, gallai hynny gymryd mwy o amser na'r hyn sydd gan y lle hwn ar gyfer ymgymryd â phob darn arall o ddeddfwriaeth y gallem ei ddeisyfu neu weld gwerth iddo. Felly, mae cyfyngiadau gwirioneddol i'n gallu ni fel deddfwrfa i fynd trwy bob un o'r darnau o ddeddfwriaeth yr ydym yn ei ddymuno, ac nid wyf i mewn sefyllfa i roi unrhyw fath o ymrwymiad ichi ar amserlen gan nad fy lle i yw gwneud hynny.

Unwaith eto, ar gynghorau iechyd cymuned, rwy'n gwneud y pwynt mai corff newydd yr ydym yn ceisio ei greu yw hwn ac mae'n cwmpasu iechyd a gofal cymdeithasol. Rwy'n cydnabod ei phwyntiau ynglŷn ag annibyniaeth. Fodd bynnag, y Llywodraeth sy'n ariannu'r cynghorau iechyd cymuned, ac rydym felly’n darparu cyllideb ar eu cyfer. Cyllideb sylweddol yw hon; ymhell dros £3 miliwn i ymgymryd â'u gwaith. Penodiad gweinidogol yw Cadeirydd y Bwrdd Cenedlaethol. Fe'i gwneir drwy broses penodiadau cyhoeddus dryloyw, felly mae angen inni feddwl am yr hyn mae pobl yn ei olygu gan 'annibynnol o'r Llywodraeth'. Er hynny, nid wyf i'n ymyrryd, ac nid oes gennyf ddiddordeb i ymyrryd yn y ffordd y mae Bwrdd Cenedlaethol y cynghorau iechyd cymuned yn gweithredu ynddi, nac, yn wir, yn y ffordd y mae'r swyddogaethau hynny yn cael eu cyflawni i gefnogi pobl ar lawr gwlad yn eu rôl eiriolaeth bwysig iawn.

O ran y ddyletswydd didwylledd, mae gan gweithwyr proffesiynol gofal iechyd eu dyletswyddau eu hunain eisoes; nid y GMC sydd yn eu goruchwylio i gyd. Gan hynny, y Cyngor Nyrsio a Bydwreigiaeth, Cyngor y Proffesiynau Iechyd a Gofal hefyd—gan gynnwys, wrth gwrs, gwestiwn Dawn Bowden am therapyddion—mae ganddyn nhw gyrff proffesiynol a rheoleiddio amrywiol, ond mae ganddyn nhw i gyd, yn y bôn, yr un ddyletswydd yn fras â'r gweithwyr gofal iechyd proffesiynol sydd yn debyg i'r ddyletswydd didwylledd. Nid oes gennym ni un sy'n cwmpasu'r holl staff, oherwydd nid yw'r holl staff yn y grwpiau hynny, ac nid oes gennym ddyletswydd sefydliadol chwaith. Mae hwnnw hefyd yn rhywfaint o'r gwaith yr wyf yn ymrwymo i fwrw ymlaen ag ef, ac, yn amlwg, byddwn yn adrodd yn ôl ar unrhyw gasgliadau y byddwn yn dod iddynt, a gwnawn ddatganiad i'r lle hwn. Ac os oes deddfwriaeth i fod, bydd yn rhaid i mi sefyll gerbron pwyllgor ar gyfnod 1, 2, 3 a 4 ar gyfer gwneud hynny.