Felly, mae hwn yn torri tir newydd yn y sector addysg bellach. Rydym ni eisoes wedi llunio'r canllawiau hynny yn y sector hwnnw, ac rydym ni bellach yn edrych ar beth y gallwn ni ei wneud yn yr ysgolion, oherwydd, Llyr, gwnaethoch chi sôn am y mater o nodi. Un o'r problemau sydd gennym yw bod disgyblion mwy abl a thalentog mewn un ysgol yn wahanol i rai mewn ysgol arall, felly mae angen inni gael diffiniad cyffredin o'r garfan yr ydym ni'n sôn amdani, ac mae angen arweiniad newydd arnom gan Lywodraeth Cymru i'r sector addysg ar beth sy'n digwydd wedyn.

Ym mhob ysgol, mewn gwirionedd, byddem yn disgwyl cofrestru plentyn sy'n fwy abl a thalentog, ond ar hyn o bryd, mewn rhai achosion—nid pob un, oherwydd bod gennym rai ymarferwyr rhagorol—ond mewn rhai achosion dyna ddiwedd y broses: caiff plentyn ei nodi, rhoddir tic mewn blwch ac yna nid oes dim yn digwydd ar ôl y broses benodol honno, ac nid yw hynny'n ddigon da. Bydd ein diffiniad newydd, ein system nodi newydd a'n canllawiau newydd ar gyfer ysgolion yn pwysleisio hynny, a chaiff ei atgyfnerthu gan awdurdodau addysg lleol, gan gynghorwyr her consortia rhanbarthol a gan Estyn. Ni fydd gwneud dim mwy na rhoi tic yn y blwch a nodi'r plentyn yn ddigon; mae angen eu cefnogi wedyn.

A Llyr, rydych chi yn llygad eich lle: mae hynny wedyn yn ymwneud ag ymagweddau addysgeg yn yr ystafell ddosbarth a, heb os, mae cyflawni hynny mewn ysgol wledig fach iawn yn her, ond mae'n rhaid i ni wynebu'r her honno oherwydd y dewis arall yw cau'r ysgolion hynny. Dyna'r dewis arall, ac nid wyf i eisiau gwneud hynny, a dyna pam na allwn ni weld y rhaglen hon ar ei phen ei hun. Rydych chi'n hollol iawn i ddweud er bod pot ar wahân o arian ar gyfer y cynllun arbennig hwn yr wyf yn ei gyhoeddi i chi heddiw, ni all fod ar wahân i adnoddau sydd eisoes ar waith yn ein hysgolion, boed y grant datblygu disgyblion neu'r grant ysgolion gwledig a bach, sy'n benodol i ymdrin â rhai o'r heriau hyn o ran addysgu mewn ardal wledig. Felly, ni allwn wneud hyn ar ei ben ei hun. Mae'n cyfuno â meini prawf y grant ysgolion gwledig a bach, sef ceisio mynd i'r afael â rhai o'r heriau ymarferol iawn hyn i athrawon heb fod angen dweud, 'Wel, ni ellir ei wneud. Yr unig ateb yw anfon ein plant mewn ardaloedd gwledig i ysgolion mwy o faint'—rhywbeth nad wyf i'n dymuno'i wneud a gwn nad ydych chi'n dymuno'i wneud ychwaith. Felly, ni all ddigwydd ar wahân.

Y grant datblygu disgyblion: mae'n rhaid i ni barhau â'n penderfyniad i sicrhau bod yr arian hwnnw—£91 miliwn yn y flwyddyn ariannol newydd—bod y £91 miliwn hwnnw yn cyrraedd y plant hynny sydd ei angen. Ac rydych chi'n iawn: mae rhai o'n plant mwy abl a thalentog yn blant sydd â hawl i brydau ysgol am ddim hefyd. Ac weithiau, a hynny yn ôl tystiolaeth a roddwyd i'r Pwyllgor, mae'r grant amddifadedd disgyblion yn mynd tuag at y plant llai abl hynny, ond yr her i ni wrth weithio gydag ysgolion, consortia rhanbarthol ac awdurdodau addysg lleol yw sicrhau bod y grant amddifadedd disgyblion yn cael ei ddefnyddio yn yr ystyr lawnaf bosibl.

Mae angen inni barhau i ysgogi dulliau sy'n seiliedig ar dystiolaeth yn ein hysgolion. Rydym yn gwybod beth sy'n gweithio. Mae Ymddiriedolaeth Sutton wedi ymchwilio'n sylweddol i ba ymyraethau sy'n gwneud y gwahaniaeth mwyaf ar gyfer y plant hyn, ac mae'n rhaid i ni barhau â'r ymgyrch, drwy ein consortia rhanbarthol, os na fydd ysgol yn dilyn pecyn cymorth Ymddiriedolaeth Sutton, os nad yw'r ysgol yn defnyddio dulliau gweithredu y profwyd eu bod yn gweithio a thystiolaeth, mae'n rhaid bod rheswm da iawn pam nad yw hynny'n wir, a dylai'r ysgolion hynny eu hunain fod yn cynnal eu prosiect ymchwil gweithredu eu hunain yn eu hysgolion i ddangos bod eu dull nhw yn gwneud gwahaniaeth mewn gwirionedd.

Ond yr hyn sy'n gwbl glir i mi yw nad yw unrhyw oedran yn rhy ifanc i ddechrau. Mae angen inni nodi'r plant hyn mor gynnar â phosibl yn eu gyrfaoedd addysgol, ond cydnabod hefyd, i rai plant, y gallai'r doniau hynny ddod i'r amlwg yn ddiweddarach yn eu haddysg. Ac felly, ni ddylem ddweud, 'Iawn, os nad ydych chi'n cyrraedd y targed pan fyddwch yn bum mlwydd oed, dyna fe.' Nid ydym yn dymuno bod yn y sefyllfa honno. Mae angen inni gydnabod bod plant yn cyrraedd eu cerrig milltir mewn ffyrdd gwahanol, a gallai'r dalent honno ddod yn fwy amlwg mewn ffurfiau gwahanol. Ni ddylai fod gennym system sydd mor anhyblyg fel na allwn roi ystyriaeth i'r ffaith bod pob un o'n plant yn wahanol iawn ac mae eu taith addysgol yn wahanol.