Diolch ichi, Mark. Ac rwyf i wir yn croesawu—ac rwy'n dweud hyn yn gwbl ddidwyll—eich diddordeb yn y rhaglen hon. Gwn fod hwn yn faes arbennig yr ydych chi'n awyddus i'w weld yn datblygu ac yn gweithio'n dda i fyfyrwyr Cymru, ac rwy'n croesawu'r craffu ychwanegol, sy'n fy nghadw ar flaenau fy nhraed i wneud yn siŵr y gallaf ateb eich cwestiynau.

Rydym yn edrych ar effeithiolrwydd yr holl ymyraethau, ac, wrth i ni ymateb i'r gwerthusiad cychwynnol o Seren, byddwn mewn gwirionedd yn gofyn y cwestiwn: pa weithgareddau sy'n arwain at yr enillion mwyaf? Mae Mark yn rhoi enghraifft ysgol haf Yale. Wel, yn bersonol, rwyf i wrth fy modd, yr haf hwn, y bydd nifer o fyfyrwyr Cymru yn cael cyfle i fynd i ysgol haf Yale. Am gyfle anhygoel ydyw i'r bobl ifanc hynny—am beth anhygoel i'w hysbrydoli, i allu ei ysgrifennu ar eu ffurflenni cais a'u CVs mewn blynyddoedd i ddod—ond bydd angen i ni ddeall pa un a yw hynny'n ymyrraeth effeithiol ac yn ddefnydd effeithiol o'r arian hwnnw. Ond rwy'n dymuno rhoi gwybod i fyfyrwyr Cymru am y rhai gorau, boed hynny yng Nghymru, boed hynny yn Rhydychen neu Gaergrawnt, neu boed hynny ledled y byd. Ac rwyf wrth fy modd—rwy'n eiddigeddus iawn; byddwn i'n dwlu ar fynd i ysgol haf Yale yr haf hwn.

Rydych chi'n iawn ynghylch Estyn a'r rhan hollbwysig sydd gan Estyn a sut y mae Estyn yn dylanwadu ar ymddygiad yn ein system ysgolion. Rwyf yn ymwybodol iawn—ymwybodol iawn—y gallaf ddweud rhywbeth yn y Siambr hon, ond, os yw ysgolion yn credu y bydd Estyn yn eu marcio i lawr, byddan nhw'n ei anwybyddu a byddan nhw'n gwneud yr hyn y maen nhw'n meddwl y bydd Estyn yn ei wneud yn ofynnol iddyn nhw ei wneud. Felly, mae angen dull cydgysylltiedig arnom gan Estyn a'r consortia rhanbarthol, sydd, wrth gwrs, yn rhan o'r gwerthusiad sy'n pennu'r model categoreiddio ysgolion, er mwyn i ni gyd weithio yn unol â'n gilydd ac i ni fod yn glir, mewn gwirionedd, na ddylid ystyried bod amser athrawon a gaiff ei dreulio ar hyn yn niweidiol i rywbeth arall sy'n digwydd yn yr ysgol. Mae'r drefn arolygu, wrth gwrs, yn fater iddyn nhw yn annibynnol ar y Llywodraeth, ond byddaf i'n sicr o'i godi pan fyddaf i'n cyfarfod a'r Prif Arolygydd nesaf, un o fy nghyfarfodydd rheolaidd, oherwydd fy mod i'n ymwybodol bod yr hyn y mae Estyn yn ei wneud, yn wir, yn ysgogi ymddygiad mewn ysgolion unigol. 

Mae swyddogaeth athrawon yn gwbl hanfodol drwy fod yn eiriolwyr realistig ar gyfer eu myfyrwyr, ac, felly, mae angen iddyn nhw eu hunain fod â'r cymwysterau, ac un o'r pethau yr ydym ni'n ei wybod: pan fo gan athrawon lai o brofiad o'r prosesau gwneud cais i Rydychen neu Gaergrawnt neu i rai o'n prifysgolion gorau, nid ydym yn gweld plant yn gwneud y datblygiad hwnnw. Felly, mae hyfforddi athrawon a rhoi'r wybodaeth iddyn nhw yn gwbl hanfodol ac rwy'n addo, wrth inni edrych ar ein canllawiau a datblygiad y rhwydwaith Seren, byddwn yn sicrhau ein bod yn chwalu unrhyw rwystrau sy'n atal athrawon rhag cymryd rhan lawn yn y cyfleoedd sydd ar gael, oherwydd eu bod yn hollbwysig i gefnogi'r plentyn hwnnw drwy'r broses honno a'u helpu i wneud penderfyniadau ac mae angen yr hyder arnyn nhw eu hunain eu bod yn gwybod beth maen nhw'n ei wneud, eu bod yn gwybod beth sy'n gweithio.

Fel y dywedais, mae'n syndod braidd, wrth edrych ar ymchwil rhyngwladol, nad oes llawer ohono yn ymwneud ag addysgeg mwy abl a thalentog ac rwy'n credu bod hyn yn rhoi cyfle gwirioneddol i Gymru arwain y ffordd a datblygu ein sgiliau a'n harbenigedd yn y maes hwn mewn gwirionedd, lle ceir cyfuniad o gamau gweithredu yn ein hysgolion, ond ategir hynny hefyd gan ymchwil fel y gallwn fod yn arweinwyr ar gyfer llenwi'r bwlch hwnnw sydd i'w weld ar hyn o bryd o ran ymchwil dwys iawn yn y maes hwn i'r hyn sy'n gweithio.