Part of the debate – Senedd Cymru am 6:52 pm ar 27 Chwefror 2018.
A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei datganiad y prynhawn yma? Soniaf am rai pryderon sydd gennyf ynglŷn â'r ffordd y mae rhai awdurdodau lleol yn ceisio gwasgu cyfraddau ailgylchu pellach allan o'u cymunedau lleol.
Fel y gwyddoch chi, Weinidog, un o'r materion sy'n achosi rhywfaint o syndod yn fy etholaeth i yw dyfodiad casgliadau gwastraff cyffredinol bob pedair wythnos gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Conwy. Mae'n bwysig ein bod yn ennyn cefnogaeth y cyhoedd a cheisio newid ymddygiad a gallwch weld o'r canlyniadau ledled Cymru nad oes angen i bobl gasglu gwastraff ar sail pedair wythnos er mwyn cyrraedd y targedau. Mae rhai o'r awdurdodau lleol sy'n perfformio orau yn dal i fod yn casglu eu gwastraff bob pythefnos. Felly, mae ffyrdd eraill o sicrhau cyfraddau ailgylchu gwell, heb mewn gwirionedd dileu'r gwasanaethau ar gyfer cymunedau lleol. Beth sy'n peri pryder i mi, rwy'n meddwl, yw bod angen sicrhau mwy o gysondeb ledled Cymru o ran y ffordd y darperir gwasanaethau, yn enwedig y gwasanaethau gwastraff hynny o gartrefi pobl ar garreg y drws, oherwydd os oes gennych fwy o gysondeb, yna bydd aelodau'r cyhoedd yn fwy cyfarwydd â phethau, a gallwch o bosibl gyflawni llawer mwy o arbedion maint ar gyfer pobl, ac felly gwasanaethau ailgylchu gwell, mwy effeithlon.
Un o'r problemau mawr gyda'r sefyllfa yng Nghonwy ar hyn o bryd—a byddwn yn gwerthfawrogi clywed safbwynt Llywodraeth Cymru ar hyn—yw'r pryder ynghylch iechyd y cyhoedd. Felly, nid yn unig y mae gennym ni fwy o sbwriel ar ochrau'r ffyrdd—ac rwy'n herio unrhyw un i yrru i lawr yr A55 ar hyn o bryd neu drwy rai o'r cefnffyrdd yng Nghonwy ar hyn o bryd, lle maent yn hollol frith o sbwriel, yn hollol frith o sbwriel— ond, y canlyniad yw mwy o dipio anghyfreithlon. Rydym wedi cael cynnydd mawr a sylweddol mewn tipio anghyfreithlon yn y gymuned honno, er bod y gyfradd ailgylchu fymryn yn well. Ac yna, ar ben hynny i gyd, rydym wedi cael cynnydd mewn problemau rheoli plâu, ac mae Sefydliad Siartredig Iechyd yr Amgylchedd wedi mynegi pryderon difrifol am y goblygiadau iechyd cyhoeddus o gasgliadau gwastraff pedair wythnos, yn enwedig gyda gwastraff anifeiliaid anwes yn mynd i finiau pobl a'r problemau y gall hynny ei achosi.
Felly, beth sydd ei angen arnom ni, rwy'n credu, yw mwy o gysondeb fel y gall pobl gael gwell mynediad at wasanaethau cyson ledled y wlad, fel pan fyddant yn symud o un ardal awdurdod lleol i'r nesaf, byddant fwy neu lai yn gwybod beth y maent yn ymdrin ag o. Ond, pan mae gennych chi gasgliadau gwastraff bob pedair wythnos, os byddwch yn colli un—os byddwch yn colli un casgliad, fel y gall pobl wneud o bryd i'w gilydd—yna mae'n wyth wythnos erbyn y cesglir eich bin unwaith eto. Nid yw hynny'n dderbyniol mewn cenedl fodern fel Cymru. Rwyf yn hollol o blaid hyrwyddo ailgylchu, rwyf yn hollol o blaid cefnogi newid ymddygiadol. Roeddwn yn un o'r rhai cyntaf i ddatgan cefnogaeth i ardoll ar fagiau siopa yn y Siambr hon bron 10 mlynedd yn ôl bellach. A chredaf ei bod hi'n bryd, fel cenedl, bod y Llywodraeth yn gallu gosod safon na ddylai amlder casglu gwastraff ddisgyn oddi tani. Felly, rwy'n eich annog chi, Weinidog: rhowch rywfaint o ystyriaeth i hyn os gwelwch yn dda, os gwelwch yn dda rhowch rywfaint o ystyriaeth i ganiatáu rhywfaint o hyblygrwydd lleol gan gynnal lefelau penodol o'r gwasanaeth ac, yn benodol, lefel y gwasanaeth o ran amlder casgliadau gwastraff.