Cytunaf fod gennym ni stori dda iawn i'w hadrodd, ond credaf nad yw'r ffaith nad yw gwledydd eraill wedi symud mor bell â ni o ran ailgylchu yn rheswm inni beidio â pharhau i ddilyn y mater hwn, a rhaid inni gofio tri phen y bregeth: lleihau, ailddefnyddio ac ailgylchu. Synnais wrth ddarllen y diwrnod o'r blaen fod y diwydiant dŵr potel wedi llwyddo i'n perswadio ni i brynu dŵr potel ar gost o £2.4 biliwn y flwyddyn ar gyfer cynnyrch sydd ar gael am ddim yn y tap. Mae'n rhyfeddol beth y gall ychydig o hysbysebu ei wneud i wrthweithio ymddygiad rhesymegol.

Rhaid inni beidio ag anghofio, wrth gwrs, bod gwastraff bwyd yn broblem sylweddol, ac mae'n fater moesegol mewn byd lle mae cymaint o bobl yn llwglyd fod traean o'n holl fwyd yn cael ei wastraffu a ddim yn cael ei fwyta, ac mae hynny'n amlwg yn faes y mae angen gwneud rhywbeth amdano. Ond o ystyried 'lleihau' yn gyntaf, tybed pa asesiad y mae'r Llywodraeth wedi ei wneud o ddeddfwriaeth yr Almaen—mae'n deitl hir iawn—y Ddeddf Rheoli Gwastraff a Chylch Sylweddau Caeedig 1996. Roedd honno'n gorfodi gweithgynhyrchwyr i leihau eu deunydd pacio, ac yn amlwg mae wedi bod yn effeithiol yno.

O ran ailddefnyddio, credaf fod gwerth enfawr i'r cynllun blaendal ar boteli, fel y crybwyllwyd gan eraill, ond credaf hefyd fod ymddygiad Julie James o ddod â'i chwpan goffi gyda hi pan fydd hi'n mynd i brynu coffi—dyna arfer sydd bellach yn cael ei gyflwyno yn y rhan fwyaf o siopau coffi adnabyddus yn y wlad, ac yn rhywbeth i'w ddathlu. Ond credaf ei bod yn dal yn broblem fawr fod gennym blastig a chaniau yn frith dros ein cefn gwlad, yn groes i farn Neil Hamilton, a chredaf ei fod yn ddolur i'r llygaid.

Felly, nid oes unrhyw amheuaeth y gallwn leihau faint o sbwriel sy'n cael ei gynhyrchu gan y sylweddau hyn os oes gennym gynllun blaendal, oherwydd gallwch weld mewn gwledydd fel Awstralia—mae 80 y cant o'u holl blastig yn cael ei ailgylchu, 90 y cant yn Nenmarc a 97 y cant yn Norwy. Ac yn Norwy, mae Prif Weithredwr y cynllun dychwelyd blaendal yn dweud:

Ein prif egwyddor yw os gall cwmnïau diodydd gael poteli i siopau i werthu eu cynhyrchion, gallant hefyd gasglu'r poteli hynny.

Ni allaf ddeall pam nad yw'n gost-effeithiol gwneud hyn. Rwyf hefyd yn meddwl bod awtomatiaeth yn chwarae rhan bwysig iawn yn hyn oll, oherwydd yng nghynllun Norwy, maent yn postio'r botel wag i beiriant, mae'n darllen y cod bar ac yn cynhyrchu cwpon ar gyfer dychwelyd y blaendal. Ond os yw'r defnyddwyr diofal wedi gadael yr hylif yn y botel, mae'r peiriant yn cymryd y botel beth bynnag ond mae'r cwpon yn mynd i'r siopwr sy'n gorfod gwagio a glanhau'r botel.

Yn olaf, gan ganolbwyntio ar y gost o ailgylchu, pa ystyriaeth sydd wedi'i roi i gyflwyno mentrau ailgylchu gwahanu ar garreg y drws ledled Cymru? Oherwydd nid oes amheuaeth ynghylch maint a gwerth y deunyddiau wedi'u hailgylchu sydd wedi'i halogi gan ddarnau gwydr, sy'n halogi'r plastig a'r papur ac yn ei gwneud yn amhosibl i'w hailgylchu. Conwy, awdurdod lleol ardderchog—maen nhw'n ailgylchu ar garreg y drws, felly os gallan nhw wneud hynny pam na all awdurdodau lleol eraill? Byddai hynny'n creu deunyddiau ailgylchadwy mwy gwerthfawr a llai o gost i'r awdurdod lleol.