Part of the debate – Senedd Cymru am 5:29 pm ar 14 Mawrth 2018.
Mae'r fframwaith cyllidol yn fecanwaith pwysig, ond nid yw'n benderfyniad polisi ynghylch ariannu teg. Mecanwaith ydyw, yn syml, a allai sicrhau ariannu teg, ond bydd angen penderfyniad polisi yn San Steffan i fwydo i mewn i hynny mewn gwirionedd. Felly, hoffwn roi hynny yn ei gyd-destun.
Hefyd, soniodd Darren Millar am broblemau trafnidiaeth i bobl ifanc. Cytunaf yn llwyr ag ef mewn egwyddor ar hynny. Hygyrchedd trafnidiaeth yw'r peth sy'n effeithio fwyaf ar yr ieuengaf a'r hynaf mewn cymdeithas, ac mae angen i ni fynd i'r afael â hynny. Ni soniaf am gerdyn ieuenctid Llywodraeth y DU eu hunain a'r wefan a chwalodd ddoe pan geisiodd wneud rhywbeth ynglŷn â thrafnidiaeth i bobl ifanc. Ond fe wrandawn ar ysbryd yn hytrach na manylion yr hyn y mae'r Ceidwadwyr yn ei awgrymu.
Credaf mai'r hyn sy'n crynhoi'r ddadl i mi oedd cyfraniad, a'r peth allweddol a ddywedodd Leanne Wood, mewn un ystyr—mai mater o bolisi cyhoeddus a budd y cyhoedd yw ein bod yn cadw cymaint o'n pobl ifanc ag y gallwn. Ni ddylai unrhyw berson ifanc adael Cymru os nad oes arnynt eisiau gwneud hynny. Wrth gwrs, os ydynt am astudio mewn mannau eraill, gweithio mewn mannau eraill, os ydynt am fod yn io-io fel Huw Irranca-Davies a mynd a dod fel y maent yn dymuno, mae hynny'n iawn. Ond yn sicr dylem—[Torri ar draws.] A minnau, ie. Gwn fy mod yn rhan ohono yn ogystal. Yn sicr dylem allu meddwl o ddifrif am bolisïau cyhoeddus i gadw ein pobl ifanc yn eu cymunedau, gan roi'r dewis hwnnw iddynt, oherwydd ar hyn o bryd mae llawer o bobl ifanc, fel y soniodd Leanne Wood, yng nghymunedau'r maes glo, ac yn ein cymunedau gwledig ac arbennig o anghysbell—nid oes ganddynt unrhyw ddewis. Ni allant arfer y dewis economaidd hwnnw. Nid oes ganddynt reolaeth dros eu dyfodol, i bob pwrpas. A phan fyddwch yn amddifadu—[Torri ar draws.] Mewn eiliad, os caf. Pan fyddwch yn amddifadu pobl ifanc o reolaeth dros eu dyfodol, yna credaf eich bod yn eu hamddifadu o'r potensial y credaf fod Jack Sargeant wedi siarad yn glir iawn amdano, ac rwy'n croesawu ei gyfraniad ef yn ogystal, yn y modd y gwnaeth bobl ifanc a'u potensial yn ganolog i'r ddadl hon. Fe ildiaf i'r Gweinidog.