Part of 2. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus – Senedd Cymru am 2:50 pm ar 21 Mawrth 2018.
Rwy'n falch o glywed eich bod yn agored i drafod a gobeithio y cawn sgwrs dda, gan gynnwys llawer o gyfranwyr, ynglŷn â ble rydym yn anelu tuag ato wrth ddiwygio llywodraeth leol. A bod yn deg, credaf y bydd yna elfen ddadleuol i unrhyw beth a wnewch. Mae'n rhaid i chi wneud rhywbeth. Ni allwch wneud omlet heb dorri wy, fel petai. Ond gan ddychwelyd at bryderon penodol—[Torri ar draws.]. Wel, gwn fod mwy nag un. Gallwn ofyn naw cwestiwn ynglŷn â hyn, ond fe'm cyfyngwyd i dri. [Torri ar draws.] O, wyau. O'r gorau, iawn.
Beth am ddychwelyd at y cwestiynau. Bro Morgannwg, er enghraifft—dyma un arall. Mae gennym atebolrwydd gwleidyddol hefyd. Mae hwn yn fater arall, gan y credaf mai'r hyn sydd arnom ei angen, i'r graddau mwyaf posibl, yw etholiadau cystadleuol yn y cynghorau newydd, yn hytrach na chreu gwladwriaethau un blaid, efallai, os meiddiaf ddweud hynny. Nawr, i roi enghraifft bosibl, mae Bro Morgannwg bob amser wedi bod yn gyngor hynod gystadleuol. Mae'r Blaid Lafur a'r Ceidwadwyr wedi'i reoli dros y blynyddoedd diwethaf. Ond pe baech yn ei uno â Chaerdydd, sydd, rwy'n cymryd, yn ddim byd ond cynnig—rwy'n deall hynny, Weinidog, ond dyna yw'r cynnig presennol—pe baech yn uno'r Fro â Chaerdydd, byddai perygl iddo droi'n barth diogel i'r Blaid Lafur. Nawr, nid wyf yn siarad yn benodol am y Blaid Lafur na'r Ceidwadwyr oherwydd, fel y gwyddoch mae'n debyg, nid wyf yn perthyn i'r naill blaid neu'r llall, ond dyma'r pwynt: a oes perygl y bydd cyngor yn cael ei redeg yn wael os oes gan un blaid wleidyddol afael haearnaidd ar y cyngor hwnnw? Ac a ydych yn cydnabod, Weinidog, fod perygl y gallem fod yn anelu tuag at sefyllfa o'r fath, mewn rhai achosion, o dan eich cynlluniau arfaethedig?