Wel, fel y dywedais wrth ymateb i Simon Thomas, fe wnaethom ni ysgrifennu yn mynegi ein pryderon difrifol ynglŷn â'r driniaeth o bobl a ddaeth o wledydd y Gymanwlad. Rwyf yn credu ei bod hi'n werth dweud, Llywydd, bod a wnelo hyn nid yn unig â'r bobl a ddaeth gyntaf o wledydd yr Ymerodraeth, wrth gwrs; ond â'r bobl a ddaeth o holl wledydd y Gymanwlad o ganlyniad i apêl gan Brydain ar ôl y rhyfel i helpu ailadeiladu'r 'famwlad', fel y gelwid hi bryd hynny i raddau helaeth. Yn anffodus, nid yw hi'n bosib gwybod faint o bobl sydd yna, oherwydd ni chyhoeddwyd unrhyw ddogfennau ar y pryd, ar ôl Deddf Mewnfudo 1971, ac nid oedd nifer fawr o bobl nad oeddent yn teithio dramor, am ba reswm bynnag, yn gweld unrhyw reswm i reoleiddio eu sefyllfa, a pam fydden nhw? Dim ond yn ddiweddar, yn sgil yr hinsawdd elyniaethus, sydd bellach wedi ei ailenwi'n 'hinsawdd gydymffurfio' gan Lywodraeth y DU, y gofynnir i bobl bellach ddangos gwaith papur er mwyn llofnodi prydlesi ac i allu manteisio ar bethau arferol, beunyddiol, rheolaidd. Yn anffodus, nid ydym ni'n gwybod faint ohonyn nhw sy'n bodoli ac sydd wedi eu heffeithio yng Nghymru.

Mae'r Ysgrifennydd Cartref, o ganlyniad i bwysau sylweddol iawn, gan gynnwys gan Lywodraeth Cymru, wedi cyhoeddi mesurau newydd, rwy'n falch o ddweud, sy'n cynnwys: tasglu pwrpasol i helpu'r rhai sydd wedi'u heffeithio; cynlluniau i weithio gydag adrannau ym mhob rhan o'r Llywodraeth i gasglu tystiolaeth ar ran mewnfudwyr—fel arfer disgwylir dogfennau ar gyfer pob blwyddyn, megis datganiadau banc neu slipiau cyflog, ond bydd pob un ohonoch chi'n gwybod pa mor anodd yw hi i wneud hynny, yn enwedig mewn oes electronig lle nad yw banciau yn eu cadw yn hwy na dwy neu dair blynedd—addewid y caiff pob achos ei ddatrys mewn pythefnos, sef, yr hyn rwy'n ei olygu yw, pe bai hynny ond yn bosib; bod yr holl ffioedd ar gyfer dogfennau newydd yn cael eu diddymu fel y nad yw pobl ar eu colled yn ariannol, ac mae'r rheini fel arfer yn costio tua £229, dywedir wrthyf; ac y caiff gwefan newydd ei sefydlu gyda chadarnhad a phwynt cyswllt uniongyrchol. Gwnaed nifer o ddatganiadau eraill, ond rydym ni'n ymwybodol, hefyd, bod rhai pobl mewn gwirionedd wedi cael eu halltudio. Rydym yn parhau i geisio sicrwydd gan Lywodraeth y DU y bydd pawb sydd wedi cael triniaeth wael o ganlyniad i'r sefyllfa warthus hon yn cael yr iawn y mae ganddynt yr hawl iddo.