3. Datganiad gan y Gweinidog Plant a Gofal Cymdeithasol: Bil Cyllido Gofal Plant (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:05 pm ar 17 Ebrill 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 3:05, 17 Ebrill 2018

(Cyfieithwyd)

Nawr, er gwaethaf hynny, wrth gwrs, ceir rhai pryderon bod y meini prawf o ran manteisio ar ofal plant am ddim yn gyfyngol mewn modd sy'n golygu nad yw cynnig cynhwysfawr yn cael ei wneud. Mae'r comisiynydd plant ac eraill wedi mynegi eu pryderon bod y bobl ifanc hynny sy'n dod o gefndiroedd tlotach yn tueddu i fod tua 10 mis ar ôl eu cyfoedion o ran datblygiad pan fo nhw'n dair oed, ac ni chaiff llawer o'r rheini, wrth gwrs, os nad yw eu rhieni yn y gwaith, unrhyw gyfle i fanteisio ar yr y cynnig gofal plant o ansawdd uchel yr ydych chi a minnau eisiau rhoi cyfle i'n pobl ifanc fanteisio arno. Felly, tybed, Weinidog, a fydd y Llywodraeth yn ystyried y meini prawf cymhwysedd wrth inni symud ymlaen gyda'r Bil hwn, wrth iddo symud ymlaen i'r Cam Pwyllgor, fel y ceir cyfle nid yn unig i drafod datblygiad y fframwaith ariannol sy'n sail i'r cynnig gofal plant, ond hefyd i edrych yn fwy eang ar y meini prawf cymhwysedd a oedd ar wyneb y Bil, os mynnwch chi, er mwyn ei ehangu efallai.

Mynegwyd pryderon eraill ynglŷn â chynnwys aelodau o'r teulu sydd efallai yn wir yn warchodwyr plant neu yn berchnogion meithrinfa cofrestredig a thrwyddedig, a'u gallu i gynnig gofal plant a delir amdano drwy'r cynllun gofal plant newydd. Unwaith eto, credaf fod y Bil hwn yn gyfle i roi sylw i'r pryderon a grybwyllwyd yn hynny o beth. Gallaf weld bod rhywfaint o gyfeirio at rieni a allai fod yn warchodwyr plant ar wyneb y Bil, ac at eu heithrio yn benodol, ond beth am fodrybedd, ewythrod, teidiau a neiniau ac aelodau eraill o'r teulu estynedig, sydd o bosib wedi eu cofrestru a'u trwyddedu, sy'n darparu addysg gynnar a gofal plant o ansawdd uchel? Rwy'n credu y dylen nhw, hefyd, gael y cyfle i gymryd rhan yn y cynllun hwn ac i gael eu hariannu i gymryd rhan yn y cynllun.

Mynegwyd pryderon hefyd ynghylch gallu'r sector i ddarparu'r cynnig gofal plant, a thybed a allwch chi ddweud wrthym ni ble'r mae'r Llywodraeth arni o ran cynyddu'r gallu yn yr ardaloedd arbrofol hynny. Byddwch yn gwybod y bu rhai adroddiadau annibynnol sydd wedi awgrymu bod y capasiti sydd ar gael ar hyn o bryd yng Nghymru gyfwerth ag oddeutu dwy awr 40 munud pe manteisid arno'n llawn ledled y wlad ac y cofleidiwyd y cynnig hwn yn ei gyfanrwydd yr wythnos hon. Mae hynny'n amlwg yn bell o'r uchelgais y gall pob person ifanc cymwys cael y 30 awr llawn, felly tybed pa waith ydych chi'n ei wneud gyda'r Gymdeithas Genedlaethol Meithrinfeydd Dydd ac eraill er mwyn cynyddu'r capasiti hwnnw, a beth yw eich profiad yn yr ardaloedd arbrofol yn hynny o beth.

Yn ogystal, mynegodd Sefydliad Polisi Cyhoeddus Cymru rai pryderon difrifol ynghylch cost y cynnig gofal plant am ddim, yn eu hadroddiad gryn amser yn ôl. Roedden nhw'n tybio y gallai gostio hyd at £228 miliwn i'w weithredu ledled Cymru. Rwy'n sylweddoli nad yw'r holl fanylion o ran cyflwyno'r cynllun yn ei gyfanrwydd yn y Memorandwm Esboniadol mewn cysylltiad â'r Bil hwn, oherwydd mae'n ffurfio rhan fach o'r hyn yr ydych yn ei wneud, ond mae'n amlwg yn destun pryder, ac rwy'n gwybod fod Llywodraeth Cymru wedi dal ei thir o ran y pris hwn o £100 miliwn. Ond efallai y gallwch chi ddweud wrthym ni, o ystyried profiad parhaus yn yr ardaloedd arbrofol unwaith eto, a ydych chi'n dal yn teimlo y bydd £100 miliwn yn ddigonol i allu cyflawni'ch uchelgais.

A dim ond yn olaf, os caf i ddweud dim ond o ran cynnwys Cyllid a Thollau EM i gyflawni hyn, credaf fod hynny'n synhwyrol iawn. Mae'n amlwg iawn yn y Memorandwm Esboniadol a'r Atodiadau ariannol bod unrhyw ddewis arall yn ddiffygiol iawn o ran pa mor atyniadol ydyw, o ran cost-effeithiolrwydd cydweithio â CThEM. Rydych chi yn llygad eich lle: mae ganddyn nhw eisoes seilwaith sydd ar waith dros y ffin yn Lloegr, ac mae ehangu hynny i gynnwys cynllun Cymreig yn ymddangos yn synhwyrol iawn. Rwy'n falch iawn bod Llywodraeth y DU wedi ymgysylltu'n gadarnhaol, drwy gyfrwng Swyddfa Cymru a Phrif Ysgrifennydd y Trysorlys, er mwyn rhoi'r caniatâd a'r cymorth priodol i hwyluso'r Bil hwn. Felly, rwy'n falch iawn o weld hynny ac edrychaf ymlaen at glywed eich ymateb.