3. Datganiad gan y Gweinidog Plant a Gofal Cymdeithasol: Bil Cyllido Gofal Plant (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 17 Ebrill 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 3:22, 17 Ebrill 2018

(Cyfieithwyd)

Llyr, diolch yn fawr iawn. A gaf i ateb y cwestiwn mwy sylfaenol y gwnaethoch chi ei ofyn chi'n gyntaf oll, er fy mod yn croesawu unwaith eto eich cefnogaeth eang, a'r cwestiwn a ofynnwyd gennych, 'ble nesaf ar y daith?' Dyna'r cwestiwn y dylem ni wastad fod yn ei ofyn fel pobl sy'n llunio polisïau a dylanwadu ar bolisïau. Ond, unwaith eto, nid wyf i eisiau mynd yn rhy bell neu addo gormod o ran y Bil penodol hwn. Mae'n ymrwymiad maniffesto, mae'n ymrwymiad wedi'i dargedu'n dda iawn, rydyn ni'n gwbl argyhoeddedig y bydd nid yn unig o fantais faterol, yn economaidd ac o ran creu cyfleoedd ar gyfer y teuluoedd mwyaf difreintiedig, yn enwedig ar gyfer y teuluoedd sydd â'r incwm isaf, ond bydd hefyd yn cael effaith—y Bil fel y mae ar hyn o bryd os bydd y Cynulliad hwn yn ei basio—ar y sector sylfaenol ehangach honno. Rydym ni wedi siarad llawer am hyn yn y Cynulliad hwn, ac rydym ni wedi siarad am wahanol sectorau sylfaenol. Wel, beth sy'n fwy cyffredin ar bob stryd ac ym mhob cymuned yn y wlad ond gofal plant, gofal plant cofrestredig a thrwyddedig yn ei holl amrywiaeth? Felly, os ydym ni'n gwneud hyn yn gywir ac yn cynyddu gallu, bydd yn cael effaith nid yn unig ar y rhieni a'r teuluoedd hynny, a rhai o'r teuluoedd gyda'r incwm isaf yn y cymunedau yr ydym yn eu cynrychioli, ond bydd hefyd yn cael effaith economaidd ehangach, rwy'n credu, sef mewn gwirionedd drwy gynyddu gallu.

Ond rydych chi yn gofyn, 'Ble ydym ni'n mynd nesaf ar y daith?' Dyna'r cwestiwn priodol i ofyn. Nid wyf am roi ateb uniongyrchol ichi ym mhroses y Bil hwn, mae arnaf ofn, ond credaf ei bod hi'n ddadl briodol y mae angen inni ei chael. Ond rydym ni yn gweithredu o fewn cyfyngiadau hefyd. Yr un mwyaf amlwg yw ein sefyllfa ar hyn o bryd yn y gyfundrefn ariannol sydd ohoni. Rwy'n credu bod dadleuon argyhoeddiadol yn y Cynulliad hwn, ond hefyd yn allanol, ar gyfer cynnig mwy cynhwysol. Ond bydd yn rhaid inni graffu ar oblygiadau polisi hynny. Bydd yn rhaid inni graffu ar y goblygiadau ariannol yn ogystal ond, ar hyn o bryd, yr hyn sydd gennym ni ger ein bron yw cynnig manwl a phenodol iawn sy'n canolbwyntio ar rieni sy'n gweithio. A bydd yn cael, fel cam ar y daith honno, effaith sylweddol ar lawer o'n hetholwyr.

Bydd, gyda llaw, rwy'n siŵr, digon o gyfleoedd y tu allan i gwmpas y Bil hwn i roi prawf ar y trafodaethau ehangach, nid yn unig yn y cyfarfod Pwyllgor ond yma yn y Cyfarfod Llawn ar brydiau eraill hefyd. Ond mae hyn yn fanwl iawn o ran yr hyn y mae'r Bil eithaf technegol hwn yn ceisio'i wneud.

Fe wnaethoch chi ofyn, 'pam Bil fframwaith?', ac mae hyn, yn wir, yn Fil fframwaith sy'n defnyddio'r pwerau—. Nawr, rwyf wedi tywys mesurau fframwaith mawr drwy'r Senedd o'r blaen, pan fu'n rhaid imi egluro i aelodau'r Pwyllgor wrth imi ei gyflwyno, 'peidiwch â phoeni. Byddaf yn anfon atoch chi, o fewn pythefnos, erbyn inni gyrraedd ein sesiwn Pwyllgor nesaf—'. A bydd Julie yn ymwybodol o hyn, gan ei bod yn y Senedd—'Mewn pythefnos, Julie, peidiwch â phoeni, byddaf wedi ysgrifennu canllawiau i chi, byddaf wedi ysgrifennu'r rheoliadau drafft fel y gallwch chi eu gweld'. Nid ydym ni yn yr un sefyllfa yma. Rydym ni mewn gwirionedd yn arbrofi mewn saith awdurdod gweithredol cynnar o ran yr hyn yr ydym yn cynllunio i'w wneud. Rydym ni'n dysgu wrth fynd. Felly, mae'r canllawiau yn bodoli. Mae'r meini prawf cymhwysedd yn bodoli. Mae Cyllid a Thollau EM—hyd yn oed os cafodd rhai mân drafferthion, yn gweithio yn Lloegr. Felly, mae pob un o'r agweddau yr ydym ni'n sôn amdanynt yn rhai diriaethol. Mae'n wahanol iawn i ddweud, 'rhowch eich ffydd ynof. Ymhellach yn y dyfodol fe wnaf i ddweud wrthych chi pa fath o bethau y byddwn yn eu gwneud, pa fath o wybodaeth y byddwn yn gofyn i rieni amdani, pwy fydd yn gymwys'. Mae hynny eisoes wedi ei ddisgrifio, felly mae'n ddull ychydig yn wahanol i gyflwyno Bil fframwaith. Nid wyf yn addo, 'ymddiriedwch ynof;  fe ddown ni at hyn'. Dweud yr wyf i, 'edrychwch ar yr hyn yr ydym ni'n ei wneud'.

Rydym ni'n esblygu yn y saith ardal cychwynnol gweithredol hynny hefyd, ac mae hynny'n rhan o'r rheswm am yr hyblygrwydd. Mae angen y fframwaith hwn ar waith arnom ni. Mae angen inni fwrw ymlaen â'r trafodaethau ar lefel Gweinidogol a hefyd yn Whitehall ac yn adrannol gyda Chyllid a Thollau EM ac eraill i ddechrau rhoi hyn ar waith mewn gwirionedd yn barod i'w gyflwyno yn 2019-20. Ond, yn y cyfamser, rydym ni hefyd yn dysgu gan yr ardaloedd gweithredol cychwynnol a rhan o'r hyblygrwydd yma yw mai Gweinidogion Cymru—er ein bod yn gofyn i gyllid a Thollau EM wneud rhan o'r gwaith i ni, lle Gweinidogion Cymru yw dod yn ôl a dweud wrth y Cynulliad, 'Rydym ni wedi dysgu rhywbeth newydd am rai o'r meini prawf, rhai o'r meini cymhwysedd, rhai o'r bobl yr hoffem eu cynnwys fel darparwyr gofal plant. Rydym ni'n dod yn ôl â chynnig cadarnhaol i ddweud, "Hoffem ni addasu hyn. A ydych chi'n cytuno?" ac ati'.

Felly, mae ychydig yn wahanol. Ond caniatewch i mi hefyd cyferbynnu'r—. Nid ydym ni wedi, er enghraifft, dilyn yr enghraifft sydd ar waith yn Lloegr ar hyn o bryd o roi swyddogaethau ar Gyllid a Thollau EM i reoli'r cais a'r broses o wirio cymhwysedd ar gyfer eu cynllun. Mae'n rhywbeth y gwnaethom ni ei ystyried, ond y model yr ydym ni wedi dewis—a dyma'r hyn sy'n ei wneud yn wahanol yn hyn o beth—mae'n rhoi swyddogaethau i Weinidogion Cymru mewn perthynas â gweinyddu'r cynnig. O ganlyniad, mae'n rhoi hyblygrwydd i Lywodraeth Cymru nid yn unig i ddewis ei asiant cyflenwi ond hefyd i ddod yn ôl at y Senedd hon a dweud, 'Rydym ni'n credu y gallwn ni ei wella. Beth yw eich barn chi?'

Felly, mae yn rhoi rhywfaint o hyblygrwydd inni. Mae hefyd yn rhoi inni'r hyblygrwydd, fel y soniais yn gynharach, i ddod yn ôl a dweud, 'Wel, efallai bod ffordd, yn y dyfodol, i edrych ar Awdurdod Cyllid Cymru fel darparwr posibl' ac ati. Mae'n rhoi'r hyblygrwydd hwnnw, a gallwn ddod yn ôl i'r Senedd heb edrych am slot deddfwriaethol o ddeddfwriaeth sylfaenol i wneud hynny.

Gobeithiaf, felly, fod hynny'n esbonio'r sefyllfa. Rwy'n gwybod ei bod hi bob amser yn her dweud faint rydych yn ei roi ar wyneb y Bil a faint ddylai fod yn bwerau fframwaith, ond rydym yn meddwl ein bod wedi cael pethau'n iawn gyda hyn oherwydd rydym ni eisoes yn ei dreialu, mae system Cyllid a Thollau EM yn weithredol; gwyddom sut olwg sydd ar hyn.