Felly, mae pwyslais Llywodraeth Cymru yn bennaf, rwy'n credu, ar y rhiant sy'n gweithio, ond rhaid imi ddweud bod llawer o'r dystiolaeth yn awgrymu bod effaith y math hwn o raglen efallai yn gyfyngedig o'u rhan nhw, oherwydd rwy'n siŵr y byddwch yn ymwybodol y daeth adroddiad Sefydliad Polisi Cyhoeddus i Gymru, a gomisiynwyd gan y Prif Weinidog ddwy flynedd yn ôl i edrych ar y dewisiadau polisi gofal plant ar gyfer Cymru, i'r casgliad:

'Mae'r effaith ar allu gweithio ac oriau gwaith i famau mewn teuluoedd sydd â phlentyn o oedran targed yn eithriadol o fach.'

Maent yn dod i'r casgliad ei bod yn annhebygol

'o gyflawni'r naill amcan neu'r llall i unrhyw raddau nodedig, o bosibl i'r graddau y byddai rhywun hyd yn oed yn sylwi arnynt.'

Felly, dim ond edrych am sicrwydd wyf i eich bod yn argyhoeddedig y bydd buddsoddiad o £100 miliwn a mwy gan y Llywodraeth yn esgor ar y canlyniadau angenrheidiol hynny o ran yr effaith ar deuluoedd, yn gweithio oherwydd awgryma adroddiad y Sefydliad Polisi Cyhoeddus i Gymru nad dyna efallai o reidrwydd yr achos i'r graddau y byddem yn gobeithio.

Yn y papur yr ydych chi wedi'i gyflwyno i'r Pwyllgor Addysg, Plant a Phobl ifanc—ac yn sicr byddwn yn trafod agweddau ar hyn eto bore yfory pan rydych chi'n ymuno â ni yn y Pwyllgor—gwnaethoch chi gyfeirio at adroddiad a gyhoeddwyd gan Y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd y llynedd, sy'n sôn am fanteision i fenywod yn y farchnad lafur, ond wrth gwrs roedd yr adroddiad hwnnw'n canolbwyntio ar blant rhwng dim a thair blwydd oed, nid tair a phedair oed, fel y gwna'r polisi hwn, wrth gwrs. Mae'r adroddiad hwnnw yn cyfeirio at ddarpariaeth yn Québec, lle mae dadansoddiad o'r polisi yn y fan honno wedi canfod ei fod yn amlwg yn ffafrio teuluoedd sydd â'r incwm mwyaf. Felly, credaf y gallwch ddeall yr hyn yr wyf i'n ei ddweud, a byddai gennyf ddiddordeb clywed eich ymateb i hynny.

Yr ail bwynt yr hoffwn ei wneud yw bod cefnogaeth Plaid Cymru i'r polisi hwn, fel yr adlewyrchwyd yn y cytundeb compact ac fel y crybwyllwyd eisoes, yn seiliedig ar y gred, o leiaf, neu'r gobaith, fod hyn yn ddechrau taith y byddai'n ein harwain at sefyllfa lle ceir darpariaeth gynhwysol. Nawr, roeddech chi'n amharod iawn i ymrwymo i hynny nac i awgrymu bod gennych chi'r math hwnnw o uchelgais yn y Pwyllgor ychydig fisoedd yn ôl. Dim ond meddwl oeddwn i, tybed ydych wedi cael cyfle i ystyried ble fyddem ni o bosib yn mynd nesaf, oherwydd yn sicr rydym ni wedi gweld hynny fel cam cyntaf tuag at gyflwyno gwasanaeth cynhwysol. Os nad yw'r Llywodraeth yn bwriadu dangos yr un uchelgais honno yna byddem yn sicr yn siomedig iawn, iawn i ddweud y lleiaf. Ac nid dim ond ni sydd angen eglurder ynglŷn â hynny; rwy'n credu y byddai'r sector yn elwa gan wybod mai dyna'r sefyllfa yr ydym ni'n mynd tuag ati yn y pen draw yn ogystal.

Nawr, ydy, mae'n Fil technegol ac ychydig o fanylion sydd ar wyneb y Bil, mae'n rhaid imi ddweud, ac mae rhai manylion pwysig iawn hefyd yn cael eu gadael i'w rheoleiddio o ran beth fyddai'n cymhwyso plentyn, amgylchiadau y mae person i'w ystyried ai peidio yn gymar person, amgylchiadau y mae person i'w drin fel petai yn gwneud gwaith cyflogedig ai peidio, a dim ond meddwl wyf i: tybed a gyflwynwyd hyn braidd yn rhy gynnar? Onid ydym ni'n gwybod yr atebion i rai o'r cwestiynau hyn? Oherwydd gwyddom fod Ymchwil Arad yn cynnal gwerthusiad. Oni ddylem ni aros i hynny gael ei gyhoeddi yn yr hydref? Ac er fy mod i yn croesawu'r ffaith y bydd unrhyw reoliadau yn ddarostyngedig i'r weithdrefn gadarnhaol, wrth gwrs, gŵyr pob un ohonom ni, gyda gweithdrefn gadarnhaol, bod yn rhaid derbyn neu wrthod y broses; ni allwn ni ei diwygio. Felly, mae gennyf rai pryderon, er fy mod yn sylweddoli ei fod yn fesur technegol, efallai bod y lefel o—. Byddwn wedi disgwyl efallai ychydig mwy o fanylder, felly dim ond meddwl wyf i tybed pam nawr a pham nad efallai ymhen ychydig fisoedd, pan fyddwch chi mewn sefyllfa well i gyflwyno mwy o fanylder.

Mae'r Memorandwm Esboniadol yn nodi, oherwydd natur dechnegol y Bil, a'i apêl gyfyngedig i'r cyhoedd ehangach, nad oeddech yn teimlo ei bod hi'n briodol cynnal ymgynghoriad agored, ond byddai'n dda clywed pa elfennau o ymgynghori a fu, nid yn unig o ran rhieni ond yn enwedig o ran plant hefyd. Byddwn yn croesawu eich sylwadau ynglŷn â hynny.

A'r terfyn uchaf o £100,000 ar gyfer cymhwysedd—beth yw'r sail resymegol dros hynny? Nid oes gennyf broblem â hynny; mae'n swnio braidd fel ffigur mympwyol. Rwy'n siŵr nad yw. Efallai y gallech chi egluro i ni pam ei fod wedi'i bennu ar y lefel honno.

Yn olaf, mae eich datganiad yn sôn am wiriadau cymhwysedd a'r fiwrocratiaeth gysylltiedig a ddaw yn sgîl hynny, sy'n ei wneud, ac rwy'n dyfynnu, yn 'ddull beichus'. Wel, wrth gwrs, byddai dull cynhwysol yn dileu'r angen am lawer o hynny ond, fel y dywedaf, rydym ni'n edrych ymlaen at graffu ar y Bil ac, yn amlwg, byddwn yn dychwelyd at rai o'r materion hyn dros yr wythnosau a'r misoedd nesaf.