Part of the debate – Senedd Cymru am 8:17 pm ar 18 Ebrill 2018.
Rwyf o ddifrif yn cydnabod y ddadl dros fod eisiau codi ymwybyddiaeth y cyhoedd, ond ceir adegau pan fydd yn rhaid i chi edrych i fyw llygaid pobl a dweud, 'Nid wyf yn siŵr fod yr achos wedi'i wneud dros wneud hynny', a dyna adlewyrchiad gonest ar y cyngor a gaf ar effeithiolrwydd ymgyrchoedd codi ymwybyddiaeth ar draws amrywiaeth o gyflyrau. Dyna realiti'r hyn y mae fy swydd yn ei gynnwys, yn rhannol: nifer weddol reolaidd o bobl sydd am i'r gwasanaeth iechyd gynnal ymgyrchoedd codi ymwybyddiaeth o gyflyrau unigol, ac ar amrywiaeth o gyflyrau eithaf cyffredin mewn gwirionedd, gyda niferoedd mawr, fel sepsis, a chyflyrau difrifol hefyd. Rwyf bob amser yn gorfod ystyried, nid yn unig derbyn y cyngor hwnnw, a gwneud dewisiadau wedyn, ond lle mae modd sicrhau'r budd mwyaf—lle y gellir sicrhau'r budd mwyaf i iechyd—ac mewn gwirionedd, credaf mai dyna ran o'r her i ni yw fy mod yn credu, ar hyn o bryd, fod y rhan fwyaf o'r dystiolaeth yn awgrymu—bydd codi ymwybyddiaeth ymysg ein gweithwyr proffesiynol iechyd a gofal yn helpu i adnabod symptomau yn gynharach, gyda mwy o gysondeb, ac yna mwy o gysondeb, nid yn unig o ran adnabod, ond wedyn wrth roi triniaeth a chymorth i bobl. Fodd bynnag, rwy'n cadw meddwl agored, ac ni fuaswn yn dweud 'na' a 'byth', ond yr hyn rwy'n ei ddweud ar hyn o bryd yw nad wyf yn meddwl y gallwn gefnogi gyda'r cyngor rwy'n ei gael ynglŷn â'r ffordd gywir i sicrhau gwelliant pellach yn y canlyniadau i bobl yng Nghymru. Ond rwy'n fwy na pharod i ddal ati i siarad a gwrando, a gwn fod yna ymgyrch benderfynol dros fod eisiau parhau i adolygu'r dystiolaeth. Ac mewn gwirionedd, os mai'r dystiolaeth yn Lloegr yw mai dyma'r peth cywir i'w wneud nid yn unig o ran y brwdfrydedd amlwg iawn y mae pobl yn ei deimlo am y mater, ond ei fod yn gwneud gwahaniaeth go iawn i'r canlyniadau—[Torri ar draws.]—yna, buaswn yn fwy na pharod i wrando ac edrych eto.
Mae ymwybyddiaeth ymhlith gweithwyr proffesiynol gofal iechyd yn rhywbeth rydym yn cydnabod ei fod yn bwydo rhan o'r anghysondeb yn ymateb ein gwasanaeth. Dyna pam y mae'r gwaith rydym yn ei wneud wedi'i anelu i raddau helaeth at weithwyr proffesiynol iechyd a gofal, nid codi eu hymwybyddiaeth yn unig, ond o ran meddwl beth y maent yn ei wneud wedyn ar y pwynt hwnnw mewn amser. Ceir grŵp sepsis cyn mynd i'r ysbyty, sef is-grŵp y rhaglen RRAILS. Cafodd ei sefydlu, ac mae'n dwyn ynghyd amrywiaeth o randdeiliaid i gynllunio ar gyfer gwella ymarfer y tu allan i'r ysbyty. Mae nifer o'r prosiectau a gychwynnwyd gan y gwaith hwnnw yn cynnwys cydweithio gyda chlystyrau meddygon teulu mewn perthynas ag anaf acíwt i'r arennau a gwella sepsis, sut i roi cyngor i grwpiau y tu allan i oriau ac 111 ar fabwysiadu NEWS a sgrinio sepsis mewn lleoliadau y tu allan i'r ysbyty, cyflwyno offer sepsis ac anaf acíwt i'r arennau yng ngwaith nyrsys ardal a thimau gofal canolraddol, a chydweithio gyda'r ddeoniaeth yma yng Nghymru ar leoliadau gwaith clinigol ar gyfer meddygon teulu dan hyfforddiant.
Mae safoni arferion gorau wedi arwain at safoni tebyg mewn dulliau hyfforddi a'r cwricwlwm. Offeryn e-ddysgu modiwlar yw RRAILS ar-lein a ddatblygwyd gan fwrdd iechyd Abertawe Bro Morgannwg mewn cydweithrediad gyda, ac wedi'i ariannu gan Gwella 1000 o Fywydau. Mae ar gael i sicrhau y bydd holl staff GIG Cymru, gan gynnwys myfyrwyr meddygol a gofal iechyd, yn gallu cael gafael ar yr un lefel o hyfforddiant. Mae'r data ar y defnydd a'r gyfradd sy'n llwyddo yn y modiwl hwnnw hyd yma eisoes wedi dangos bod 477 wedi llwyddo ar un o bob un o'r pum modiwl. Wrth gwrs, mae yna bob amser fwy i'w wneud, ond mae yna staff sy'n ei ddefnyddio. Ar fy ymweliadau rheolaidd o amgylch y sector ysbytai yn ogystal â'r tu allan i ysbytai, rwy'n gweld bod mwy o ymwybyddiaeth ymysg ein staff ynglŷn â sepsis ac ymwybyddiaeth ohono ac o'i ganlyniadau. Ond bydd y wybodaeth a gasglwyd o hyn yn cyfrannu at y data a gasglwyd yn rhan o broses barhaus yr adolygiadau gan gymheiriaid.
Rwy'n falch fod gennym berthynas waith dda iawn gydag Ymddiriedolaeth Sepsis y DU, sy'n aelod o grŵp llywio RRAILS. Mae gennym uchelgais cyffredin i godi ymwybyddiaeth a gwella'r ymateb i sepsis. Roeddwn yn hapus iawn i gael fy ngwahodd gan Angela Burns, fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol newydd, i fynychu'r cyfarfod ym mis Mawrth, pan gawsom gyfle i glywed drosom ein hunain rai o hanesion personol pobl yr effeithiwyd arnynt yn uniongyrchol gan sepsis, yn debyg iawn i'r hanes a roesoch wrth agor y ddadl hon, ac wrth gwrs, eich profiad eich hun hefyd.
Rwy'n gwybod bod cost erchyll ynghlwm wrth sepsis, nid yn unig o ran marwolaethau, ond fel y sonioch chi ac eraill, o ran yr effeithiau y mae'n rhaid i oroeswyr eu dioddef. Ac felly mae'n bwysig gwrando ar oroeswyr sepsis i glywed eu bod yn aml yn gorfod ymdopi â heriau corfforol a gwybyddol, sydd unwaith eto wedi cael sylw yn y ddadl, ac sy'n gallu newid eu bywydau mewn ffordd radical, a deall eu profiad fel rhan o'r hyn sy'n rhaid inni ei wneud wedyn er mwyn ymateb i geisio gwneud yn siŵr ein bod yn parhau i helpu'r person hwnnw i fyw eu bywydau mor llawn ag y bo modd.
Felly, rwy'n awyddus i ddeall yr anghenion ehangach a pha fath o drefniadau sydd angen eu rhoi ar waith i helpu i'w diwallu. Buaswn yn hapus i ddod i gyfarfod o'r grŵp trawsbleidiol i barhau'r sgwrs agored rwy'n ceisio ei sefydlu a'i pharhau. Rydym yn cydnabod na allwn wneud hyn ar ein pen ein hunain. Mae'n bwysig ein bod yn parhau i gydweithio gyda'r holl bartneriaid allweddol i gyflawni'r amcanion a rannwn. Dyna pam rwy'n falch fod yna brosiect cydweithredol rhwng Ymddiriedolaeth Sepsis y DU, rhaglen RRAILS, a rhaglen addysg i gleifion 1000 o Fywydau, gyda'r nod o gynnig cefnogaeth i bobl sydd â syndrom ôl-sepsis.
Hoffwn orffen drwy gydnabod a mynegi fy edmygedd personol o'r holl bobl sydd wedi siarad am eu profiadau o sepsis, pobl yr effeithiwyd arnynt yn uniongyrchol, pobl sydd wedi goroesi, gofalwyr, anwyliaid ac rwy'n cydnabod ymgyrch ddiflino'r bobl hyn i geisio sicrhau bod camau pellach yn cael eu rhoi ar waith, ond yn y pen draw, dylai hynny arwain at welliant pellach, fel bod mwy o fywydau'n cael eu hachub a mwy o bobl sy'n byw trwy sepsis yn cael eu cefnogi ar eu taith tuag at wellhad. Mae honno'n elfen hanfodol o'r frwydr a ymladdwn ar y cyd yn erbyn sepsis ac i sicrhau ein bod yn adeiladu ar ein dysgu drwy Gymru gyfan ac na fyddwn byth yn cymryd y cynnydd a wnaed gennym yn ganiataol, a'n bod yn canolbwyntio ar beth arall y gallem ac y dylem ei wneud.