Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 18 Ebrill 2018.
Credaf ei bod yn bwysig ein bod yn egluro rhai o'r pwyntiau. Ac ar gyfer Leanne Wood: a wnewch chi hefyd drosglwyddo'r neges ynglŷn â pha mor bwysig yw'r rôl y mae Steffan Lewis yn ei chwarae yn y pwyllgor? Byddwn ninnau hefyd yn edrych ymlaen at ei weld yn dychwelyd i'r pwyllgor oherwydd mae ganddo rôl bwysig ac mae ganddo ddiddordeb mawr yn y materion hyn ac mae'n helpu'r pwyllgor yn aruthrol. Felly, edrychwn ymlaen at ei weld yn dod yn ôl hefyd.
Mae wedi bod yn glir fod llawer o'r Aelodau wedi amlygu materion tebyg. Rydym wedi cael y cwestiynau ynghylch ariannu, ac rwy'n falch iawn fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi amlygu pa mor gryf yw gwrthwynebiad Llywodraeth Cymru i fwriadau posibl cronfa a reolir yn San Steffan, lle y dylai ganolbwyntio mwy mewn gwirionedd ar anghenion Cymru a dylid ei dyrannu i Gymru fel bloc i ganiatáu i hynny ddigwydd.
Unwaith eto, a gaf fi ddiolch i Mick am ei eiriau caredig ac am ei gyfraniad i'r pwyllgor, i'r gwaith ar Brexit? Ac mae'n hollol iawn: nid ydym ar ein pen ein hunain yn y mater hwn, mae'n digwydd ar draws y gwahanol sefydliadau o fewn y DU oherwydd roedd y cyfarfodydd a fynychwyd gennym yn cynrychioli'r Alban, Tŷ'r Arglwyddi a Thŷ'r Cyffredin ac roedd teimlad unfrydol ynghylch methiant y Cyd-bwyllgor Gweinidogion. Ac ni allwn adael i Llywodraeth y DU reoli unrhyw gyllid a ddylai fod wedi bod yn dod i ni beth bynnag.
Pwysleisiodd Mark y pwynt ei fod yn siomedig iawn mai rhai yn unig a dderbyniwyd mewn egwyddor—a finnau hefyd. Nid oes unrhyw amheuaeth am hynny. Ond rydym yn symud ymlaen, ac mae angen inni gael eglurder ar y canllawiau i ganiatáu i gyrff sefydlu cynlluniau wrth gefn. Mae hynny'n hollbwysig. Gwn fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi nodi bod terfynau i allu gwybod faint y gall ei roi oherwydd bod cymaint o ansicrwydd yn dal i fodoli, ac rwy'n sylweddoli hynny, ond rhaid inni baratoi ar gyfer hyn. Mae angen inni wybod yn awr fod yna gyfnod pontio, er mwyn inni ddechrau gweithio tuag at baratoi ar gyfer y cyfnod pontio hwnnw a beth bynnag sy'n digwydd wedyn. Ac rwy'n cytuno'n llwyr ag Ysgrifennydd y Cabinet ar farn bersonol: nid wyf yn credu y cawn bopeth wedi'i ddatrys cyn mis Hydref, pan fydd yn rhaid iddynt fynd at y Seneddau ar gyfer ystyried unrhyw gytundeb ymadael. Felly, mae hon yn mynd i fod yn gêm hir i'w chwarae.
A gaf fi hefyd atgoffa pawb o bencampwriaeth agenda cydraddoldebau Jane Hutt ar hyn? Mae hi wedi bod ar y blaen, yn gwthio'r pwyllgor i edrych ar y materion hyn a'r goblygiadau o ganlyniad i Brexit i gydraddoldebau a'r hyn y mae angen inni ei wneud ynglŷn â hynny, ac ni fyddwn yn pasio heibio i'r materion hynny.
Amlygodd Jenny Rathbone rywbeth am y cynrychiolydd o Fwlgaria, a soniwyd am yr asiantaethau. Cawsom ein hatgoffa ganddo, mewn gwirionedd, ynglŷn â chwestiwn diddorol: fod aelodaeth o asiantaethau yn gymhleth oherwydd bod rhai asiantaethau'n gysylltiedig â'r farchnad sengl, ac fel y cyfryw, rhaid inni edrych yn ofalus iawn. Os nad yw Theresa May am fod yn y farchnad sengl, mae hynny'n cyfyngu ar ein mynediad at asiantaethau. Felly, mae angen i Lywodraeth y DU feddwl o ddifrif, ac mae angen inni gael y trafodaethau hynny, a'r paratoadau, o ran beth fydd eu goblygiadau i Gymru.
Trof yn awr at Michelle Brown, a rhaid imi fynegi fy siom enfawr ei bod hi wedi defnyddio'r cyfle i ailddatgan dadleuon y refferendwm yn ôl yr hyn a welwn. Nid oes prosiect ofn, nid oes ond edrych ar sut y gallwn ddarparu'r gorau ar gyfer Cymru; dyna rydym yn ceisio ei wneud. Yn fy marn i, credaf ei bod wedi camddisgrifio gwaith y Llywodraeth. Ac maent yn ymateb; y nifer o weithiau y maent wedi sôn eu bod yn ymateb i ewyllys y bobl. Tybiaf y byddai'r Arlywydd Trump wedi galw'r rhan honno'n debycach i newyddion ffug na newyddion go iawn.
Felly, gadewch i ni gyfeirio'n ôl at yr hyn rydym yn canolbwyntio arno: sut y mae Cymru yn paratoi ar gyfer Brexit? Ac mae hynny'n hollbwysig. Rydym yn wynebu llawer mwy o fisoedd i ddod—11 mis bellach, mewn gwirionedd, hyd nes y byddwn yn gadael, mae'n debyg mai tua chwe mis o negodi a fydd tan y cytundeb ymadael, ac yna y trafodaethau ar y cytundeb ymadael. Ac yn yr amser hwnnw, bydd yna lawer iawn o faterion a fydd yn codi, ar lefel yr UE a lefel y DU, y bydd yn rhaid eu negodi er mwyn sicrhau bod Cymru'n cael y fargen orau. Ac rydym yn paratoi ein busnesau, rydym yn paratoi ein cyrff cyhoeddus, rydym yn paratoi ein trydydd sector i sicrhau, pan fydd yn digwydd, ein bod mewn sefyllfa gref i symud ymlaen, a bod yr effaith arnom o ganlyniad i unrhyw beth sy'n codi o Brexit cyn lleied ag y bo modd.
Byddwn yn parhau i ddwyn Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU i gyfrif, oherwydd hoffwn ganmol Robin Walker, sydd wedi mynychu'r pwyllgor, ac mae wedi ymrwymo i ddod yn ôl. Byddwn yn eu dwyn i gyfrif. Byddai'n braf pe bai David Davis, yr Ysgrifennydd Gwladol, hefyd yn mynychu oherwydd gallai hynny ddangos, efallai, fod ei ddealltwriaeth o ddatganoli yn ogystal—mae'n ymddangos yn ddiffygiol ar hyn o bryd. Ond byddwn yn parhau â'n gwaith i ddiogelu buddiannau pobl Cymru. Felly, gobeithio y bydd yr Aelodau felly yn derbyn yr adroddiad a gadewch inni symud ymlaen, gan gadw llygad ar yr hyn sy'n digwydd yn Brexit. A pheidiwch â thynnu eich llygaid oddi arno oherwydd os blinciwch, fe gollwch chi rywbeth.