Diolch, Lywydd. Rwy'n falch iawn o gael cyfle i longyfarch Undeb Bedyddwyr Cymru ar ei ben blwydd yn gant a hanner oed. Siaradaf fel aelod o Seion Newydd, capel Bedyddwyr Cymru yn Nhreforys. Ddoe, mynychais ddigwyddiad yn y Pierhead i ddathlu pen blwydd Bedyddwyr Cymru yn gant a hanner oed, ac rwy'n falch iawn fod cynifer o Aelodau, gan eich cynnwys chi, Lywydd, yn bresennol.

Rwyf eisiau tynnu sylw at y rôl a chwaraeodd Bedyddwyr Cymru, ynghyd â chapeli anghydffurfiol Cymreig eraill, ym mharhad yr iaith Gymraeg yn gynnar yn yr ugeinfed ganrif. Maent hefyd wedi chwarae rôl bwysig yng ngwleidyddiaeth Cymru, ac wedi darparu llawer o aelodau i'r Rhyddfrydwyr, y Blaid Lafur a Phlaid Cymru. Gellir gweld llwyddiant achos y Bedyddwyr ym mhentrefi, trefi a dinasoedd Cymru lle roedd mwy na 1,000 o gapeli'r Bedyddwyr.

Mae gweinidogion Bedyddwyr Cymru wedi chwarae rhan fawr yng ngwleidyddiaeth Cymru drwy ysgrifennu emynau. Roedd Lewis Valentine yn emynydd enwog, a'i emyn enwocaf oedd Gweddi dros Gymru, ond roedd hefyd yn aelod cynnar o Blaid Cymru ac yn un o'r tri a roddodd yr ysgol fomio ar dân ym 1936. Roedd Thomas Price yn ffigwr blaenllaw ym mywyd gwleidyddol a chrefyddol Cymru yn ystod oes Fictoria, ac yn weinidog yng Nghapel y Bedyddwyr Calfaria, Aberdâr, a'i swydd gyntaf oedd fel gwas bach. Ar 1 Ionawr 1814, lansiodd Joseph Harris, gweinidog Bedyddwyr Cymru—a oedd yn defnyddio 'Gomer' fel ei enw barddol—yr wythnosolyn Cymraeg cyntaf, Seren Gomer, yn Abertawe. Mawr yw ein diolch ni fel cenedl i Undeb Bedyddwyr Cymru am yr hyn y maent wedi'i gyflawni dros y 150 mlynedd diwethaf.