1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 1 Mai 2018.
6. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am y ddarpariaeth o wasanaethau gofal iechyd yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OAQ52100
Rydym ni'n parhau i fuddsoddi mewn gwasanaethau gofal iechyd yn y canolbarth a'r gorllewin, gan gynnwys £3 miliwn yn ddiweddar ar gyfer Ysbyty Cyffredinol Llwynhelyg a £25 miliwn ar gyfer Ysbyty Cyffredinol Glangwili. Rydym ni hefyd yn buddsoddi £6.6 miliwn yn Ysbyty Coffa Rhyfel Llandrindod. Byddwn yn parhau i weithio gyda byrddau iechyd yn y rhanbarth i ddarparu gwasanaethau gofal iechyd sy'n sicrhau'r canlyniadau gorau posibl i bob claf.
Rwy'n ddiolchgar i arweinydd y tŷ am yr ateb yna. Efallai y bydd hi'n gwybod fy mod i wedi codi'r ddarpariaeth o gyfleusterau gwasanaeth iechyd yn ucheldiroedd Cymru, yn seiliedig ar Flaenau Ffestiniog, yn y Cynulliad ar sawl achlysur. Caewyd yr ysbyty bwthyn yno rai blynyddoedd yn ôl ac fe'i disodlwyd yn ddiweddar gan adeilad swyddfa newydd—digon o ddesgiau, ond dim gwelyau. Ceir problem barhaus gyda recriwtio meddygon teulu, wrth gwrs, a chadw staff, ac mewn ffyrdd eraill hefyd.
Mae anfodlonrwydd sylweddol ymhlith pobl leol ym Mlaenau Ffestiniog a'r cyffiniau, a chyflwynwyd deiseb i'r Cynulliad ganddyn nhw yn ddiweddar i alw am ymchwiliad annibynnol i'r ddarpariaeth o wasanaethau iechyd yn ucheldiroedd Cymru. Heno, mae cyfarfod o bobl o Flaenau Ffestiniog a Dolwyddelan i ystyried y posibilrwydd o gymryd camau cyfreithiol i orfodi ymchwiliad annibynnol. Tybed a fyddai Llywodraeth Cymru o'r farn ei bod yn fanteisiol hwyluso ymchwiliad annibynnol, oherwydd ni fyddai'n bosibl i hynny niweidio'r ddarpariaeth o gyfleusterau gwasanaeth iechyd yn yr ardal, ond gallai wneud llawer iawn i leddfu pryderon y cyhoedd.
Na fyddem, ac rwy'n credu bod yr Aelod wedi tanseilio ei ddadl ei hun trwy gyfeirio at ganolfan iechyd fel adeilad swyddfa. Nid yw hynny wir yn cynorthwyo'r—
Adeilad swyddfa yw ef.
—llif rhwydd o wybodaeth.
Nid adeilad swyddfa yw ef. Ydych chi wedi bod yno? Ydych chi wedi bod y tu mewn iddo?
Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn cael y ffeithiau allan pan ein bod ni'n trafod iechyd, sydd bob amser yn bwnc emosiynol—
Pwy yw'r Prif Weinidog yn y fan yma?
Nid wyf i'n credu bod arweinydd y tŷ angen unrhyw gefnogaeth gan ei chyd-Weinidogion. Arweinydd y tŷ—
Yr Aelod dros Flaenau Ffestiniog sy'n gwybod am yr hyn y mae'n sôn amdano.
Mae llawer o Aelodau—mae o leiaf pum aelod dros Flaenau Ffestiniog yn y Siambr hon, rhywbeth sydd wedi bod yn ganolog i'r parch sydd gennym ni fel Aelodau Cynulliad yn y Siambr hon o'r cychwyn. Arweinydd y tŷ.
Fel yr oeddwn i'n ei ddweud, ceir amrywiaeth o safbwyntiau brwd ar y pwnc, a mynegwyd amrywiaeth helaeth ohonynt, fel yr ydym ni newydd ei weld, Llywydd, yn y Siambr ei hun. Ond rwy'n credu bod gan Ysgrifennydd y Cabinet reolaeth dda dros hyn ac mae eisoes wedi ateb sawl cwestiwn ar y pwnc, fel y dywedodd yr Aelod ei hun.
Arweinydd y tŷ, rwyf i wedi codi fy mhryderon ynghylch dyfodol gwasanaethau iechyd gorllewin Cymru ar sawl achlysur yn y Siambr hon. Oherwydd hynny, rwyf i wedi cael fy nghyhuddo gan aelodau o'r Llywodraeth a gan aelodau'r meinciau cefn o godi bwganod, o ddilorni'r gwasanaethau iechyd ac o niweidio'r broses recriwtio staff—y cwbl ar fy mhen fy hun, rwyf i wedi niweidio'r broses recriwtio staff.
Cysylltodd Ysgrifennydd y Cabinet presennol â'r Ceidwadwyr Cymreig i gymryd rhan mewn adolygiad Seneddol, a gwnaethom hynny gyda phleser mawr. Un o nodau hynny oedd helpu i ddadwleidyddoli'r GIG er mwyn ceisio sicrhau dyfodol cryf i Gymru gyfan yn y GIG. Felly, dychmygwch y don o sinigiaeth a ysgubodd drosof y penwythnos hwn pan welais Aelodau Cynulliad Llafur, ASau Llafur a phlaid wleidyddol Llafur yn ymgyrchu y tu allan i ysbytai Llwynhelyg a Llanelli i achub ein hysbytai. Dywedwch wrthyf, os gwelwch yn dda, arweinydd y tŷ, yn eich swyddogaeth fel prif chwip, beth ddylem ni edrych ymlaen ato? A fydd y galw enwau arnom ni yma, os ydym ni'n ddigon eofn i ddadlau ynghylch hyn, yn dod i ben? A fydd yn parhau? A fyddwch chi'n siarad â'ch cyd-Aelodau? Yn anad dim, a ydym ni'n mynd i geisio cael dadl resymegol, neu a fydd y Blaid Lafur yn parhau i grafu am bleidleisiau mewn ymgais daer i geisio lliniaru'r problemau y maen nhw'n gwybod sy'n eu hwynebu gyda gwasanaeth iechyd y maen nhw wedi bod yn gyfrifol amdano dros y ddau ddegawd diwethaf? Rwy'n ddig dros ben, Vaughan, oherwydd rydych chi eisiau i ni ddadwleidyddoli—y criw yna, calliwch.
Mae'r Aelod yn gwneud pwynt da iawn ynglŷn â chynnal materion cyhoeddus. Nid wyf i'n bersonol yn ymddwyn yn unrhyw un o'r ffyrdd y cyfeiriodd atynt. Nid wyf yn cytuno â gwleidyddoli—
Gadewch i ni glywed arweinydd y tŷ, os gwelwch yn dda.
Fodd bynnag, ceir—. Fel y dywedais, gwn fod yr Aelod yn teimlo'n gryf iawn, fel yr wyf innau, bod gwleidyddiaeth, weithiau, yn ddiangen o gynhennus a gwleidyddol, ac nid wyf yn cytuno â sylwadau personol yn cael eu gwneud am eraill mewn unrhyw ffordd o gwbl, a gwn ei bod hi'n cytuno â hynny. Fodd bynnag, ceir, fel y dywedais, amrywiaeth o safbwyntiau cryf ar unrhyw ddiwygiad o ofal iechyd. Mae ymgynghoriad agored yn digwydd ar hyn o bryd. Mae gan nifer fawr o bobl ar draws y sbectrwm gwleidyddol safbwyntiau brwd ar y pwnc hwnnw ac maen nhw'n eu mynegi yn ystod y cyfnod ymgynghori. Mae nifer fawr o wythnosau ar ôl yn y cyfnod ymgynghori o hyd. Rwy'n siŵr y bydd mwy o brotestiadau a safbwyntiau brwd yn cael eu mynegi yn y ffordd honno yn ystod cyfnod yr ymgynghoriad, ac yna, ar ôl i'r ymgynghoriad ddod i ben, bydd y cyfle gennym i drafod canlyniad yr ymgynghoriad, ar ôl i'r ymatebion gael eu dadansoddi.