5. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus: Cyngor Sir Powys — Diweddariad ar Gefnogaeth o dan Fesur Llywodraeth Leol 2009

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 1 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 4:48, 1 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ychwanegu at y pwynt olaf a wnaeth Ysgrifennydd y Cabinet, a hynny'n ymwneud â chydweithredu. Rydym ni i gyd yn gwybod, dros y blynyddoedd—ac rydym ni i gyd wedi clywed y cwestiwn yn cael ei ofyn—mae yna lawer iawn, iawn o enghreifftiau o arferion gorau mewn llywodraeth leol. Rydym ni wedi gofyn dros y blynyddoedd, pan ddaw adroddiadau fel hyn i law, ynglŷn â rhannu'r wybodaeth honno. Felly, nid yw'n beth newydd, nid yw'n astrus o gymhleth, rydym ni'n gwybod bod arferion gorau ar gael, byddai Cyngor Powys wedi gwybod eu bod ar gael, gan fod awdurdodau eraill wedi wynebu'r un problemau ac wedi llwyddo i'w datrys. Felly, mae'n debyg, mewn ffordd, dyna yw fy nghwestiwn cyntaf. 

Peth arall a allai fod yn ddefnyddiol—ac efallai wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ei ystyried, ac mae wedi'i wneud cyn hyn, yn sicr ym maes amddiffyn plant—yw sicrhau bod y cynghorwyr, wrth herio'r gwelliannau hyn yn eu hawdurdod, yn deall y cwestiynau y dylen nhw fod yn eu gofyn, yn hytrach na gwneud dim ond sgorio pwyntiau gwleidyddol yn erbyn ei gilydd. Oherwydd rydym ni i gyd yn gwybod—ac nid wyf i eisiau edrych yn ôl i'r gorffennol—ond rydym ni yn gwybod, rhai ohonom, hanes y methiant i gydweithio'n wleidyddol ym Mhowys, a'r anawsterau y mae hynny wedi'u creu gan nad oes arweinyddiaeth gyffredinol yno. Ac rwy'n aml iawn wedi'i chael hi'n anodd deall cyfluniad y peth a phwy sy'n gyfrifol a phwy sy'n cefnogi pwy, pam a sut. Ac fel y gwyddoch chi, rwy'n eithaf hyddysg mewn cyfluniadau gwleidyddol, felly os ydwyf i'n cael trafferth i'w ddeall, rwy'n eithaf sicr y byddai'r cyhoedd yn ei chael hi'n anodd hefyd. Felly, mae'n debyg mai fy mhle i yma heddiw, yn anad dim, yw bod y cynghorwyr a'r arweinwyr gwleidyddol yn y cyngor yn rhoi'r wleidyddiaeth o'r neilltu, yn rhoi pobl yn gyntaf ac yn ysgogi newid, ac yn codi i'r her maen nhw'n ei hwynebu yn awr. Ac mae'n eithaf amlwg mai arweinyddiaeth wleidyddol yw'r her honno, ac mae a wnelo â sicrhau bod y polisïau hynny yn cael eu gweithredu mewn fforwm y cytunir arni, gyda'n cefnogaeth ni.

Felly, mae'n debyg mai fy nghwestiwn i chi yw hyn: a fydd y bwrdd gwella a sicrwydd yn parhau i gydgysylltu'r gwelliannau, a hynny yng ngwasanaethau cymdeithasol plant ac oedolion ym Mhowys, ac a fydd Llywodraeth Cymru yn parhau i gefnogi'r broses honno hyd nes y cyrhaeddir adeg pan fyddwch chi'n teimlo y gallan nhw barhau heb y gefnogaeth honno? Hefyd, gan ddychwelyd at fy man cychwyn, a fydd hi'n wir y bydd llywodraeth leol ynddi'i hun yn dechrau helpu llywodraeth leol i wella, ac a oes modd i chi rywsut helpu i sicrhau bod arferion gorau yn batrwm i eraill ac yn cael eu hefelychu?