Part of the debate – Senedd Cymru am 5:41 pm ar 1 Mai 2018.
Hoffwn i groesawu'r adolygiad o'r cyflenwad o dai fforddiadwy, ac rwy'n credu bod awdurdodau lleol dan bwysau i ddenu datblygwyr mawr â thargedau tai fforddiadwy isel, oherwydd dyna'r unig ffordd y gallwch chi sicrhau bod datblygwyr mawr yn adeiladu. Mae arnaf ofn bod y system bresennol o gynlluniau datblygu lleol yn gweithio yn y modd hwnnw yn hytrach nag yn ei erbyn, ac mae trigolion sydd eisiau tai fforddiadwy o'r farn bod hynny'n gywilyddus. Er enghraifft, cytunwyd ar ystad yn fy etholaeth i ar gyfer 260 o dai, a 60 ohonyn nhw'n rhai fforddiadwy. Dyna beth sy'n digwydd pan rydych chi'n rhoi tactegau cyn strategaeth ac mae gennych chi gynlluniau datblygu lleol cyn bod gennych gynlluniau datblygu strategol. Dydw i ddim yn meddwl bod y Llywodraeth wedi bod yn iawn ar hynny.
Hoffwn i ddarllen i chi rywfaint o'r dystiolaeth a roddwyd gan y prif swyddog cynllunio i'r pwyllgor craffu polisïau ac adnoddau yng Nghyngor Caerffili ynghylch targedau ar gyfer tai fforddiadwy. Dywedodd:
'Dim ond targed yw hwn, ac os nad yw'n ymarferol ar gyfer y datblygwyr wedyn mae'n rhaid inni dderbyn ffigur is. Mae'r datblygwyr yn gwybod bod y targedau'n bodoli ond mae ganddyn nhw eu costau sefydlog eu hunain, gan gynnwys maint eu helw. Os na all y datblygwyr wneud yr elw y maen nhw'n ei ddisgwyl, ac os na all y tirfeddiannwr werthu'r tir am bris boddhaol, yna does dim datblygiad yn digwydd.'
Mae hyn yn ein dal ni yn yr argyfwng tai hwn ac rwy'n teimlo bod y darn olaf o'ch ateb i Mike Hedges yn rhoi gobaith i ni y gall cwmnïau bach ddechrau torri trwyddo a dechrau chwalu'r cartél hwnnw—cartél y pedwar datblygwr tai mawr. Rwy'n gobeithio cynnal grŵp trawsbleidiol yn nes ymlaen eleni, a hoffwn wybod, Gweinidog, a fyddech chi'n barod i ddod i'r grŵp trawsbleidiol hwnnw a chlywed gan adeiladwyr bach yno. Ond, hefyd, a ydych chi'n cytuno bod goruchafiaeth y pedwar cwmni adeiladu mawr yn gweithio yn erbyn y ddarpariaeth o dai fforddiadwy, mewn gwirionedd?