7. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Tlodi misglwyf a stigma

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 2 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Caroline Jones Caroline Jones UKIP 3:22, 2 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i Jane a Jenny am gyflwyno'r ddadl bwysig hon heddiw. Rwy'n cefnogi ymdrechion yr Aelodau i dynnu sylw at y mater, ac yn llwyr gefnogi'r cynnig ger ein bron heddiw. Oherwydd chwiw ein bioleg, mae hanner y boblogaeth yn wynebu her fisol. Oherwydd tlodi, i lawer o ferched ifanc, mae'r her honno'n ymdrech. Mae llawer gormod o ferched ifanc yn colli ysgol oherwydd na allant fforddio cynhyrchion misglwyf. Mae llawer gormod o ferched ifanc yn cael eu gorfodi i fynd i eithafion i addasu cynhyrchion misglwyf. Mae'n anodd credu bod hyn yn digwydd yn 2018.

Rwy'n croesawu'r arian a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru i ddosbarthu cynhyrchion misglwyf i grwpiau cymunedol, ysgolion a banciau bwyd, ond mae angen inni fynd ymhellach. Ni ddylai merched wynebu eu hallgáu'n fisol o'r ysgol am na allant fforddio cael misglwyf. Rhaid inni sicrhau bod cynhyrchion misglwyf ar gael am ddim yn ein hysgolion. Hefyd, rhaid inni roi diwedd ar bolisïau sy'n cyfyngu ar fynediad merched i doiledau, yn bennaf yn ystod amser gwersi, a rhoi diwedd ar ddiwylliant lle mae merched yn teimlo gormod o embaras i siarad â staff ysgol pan fo angen iddynt wneud hynny. I ddyfynnu Plan International:

Mae misglwyf merched yn ffaith bywyd ac mae'n dal i fod angen i ysgolion, yn ogystal â'r gymdeithas yn ehangach, addasu i'r ffaith honno.

Hefyd, rhaid inni wneud cynhyrchion misglwyf yn rhatach i bob un ohonom. Rwy'n annog Llywodraeth y DU, gan ein bod yn gadael yr UE ac yn rhydd i osod ein rheolau treth ar werth ein hunain, i ddiddymu'r dreth ar damponau. Mae cynhyrchion misglwyf yn nwydd hanfodol bob mis, ac ni ddylai fod yn ddarostyngedig i dreth ar werth. Rwy'n disgwyl i Ganghellor y Trysorlys ddiddymu TAW ar gynhyrchion misglwyf ar 29 Mawrth y flwyddyn nesaf. Tan hynny, mae angen iddynt weithio gyda gweithgynhyrchwyr y cynhyrchion i'w gwneud yn fwy fforddiadwy. Rhoddodd un o'r gweithgynhyrchwyr mwyaf, Procter & Gamble, becyn o Always Ultra i ysgol yn y DU am bob pecyn a werthwyd yn ystod mis Mawrth a mis Ebrill. Hoffwn i'r holl gynhyrchwyr efelychu'r cynllun hwn drwy gydol y flwyddyn.

Tra'n bod yn sôn am y gweithgynhyrchwyr, credaf fod angen iddynt roi'r gorau i ddefnyddio plastig yn eu cynnyrch. Cefais fy synnu wrth glywed ddoe bod 90 y cant o bad misglwyf yn blastig, sy'n cynnwys cymaint â phedwar bag siopa archfarchnad. Mae angen inni ddileu'r ffynhonnell hon o blastig untro ac edrych am rywbeth amgen.

Ond, i ddychwelyd at y pwnc, hoffwn hefyd ddiolch i'r elusennau sy'n gweithio'n galed yn gwneud eu rhan i roi diwedd ar dlodi misglwyf. Mae Jane a Jenny wedi sôn am rai, ond hoffwn sôn am Matthew's House yn Abertawe, sy'n gweithredu The Homeless Period Swansea. Maent yn dosbarthu cynhyrchion misglwyf i fenywod digartref ar ffurf pecynnau urddas, sy'n cynnwys y cynhyrchion misglwyf, cadachau gwlyb a hancesi papur, dillad isaf a sanau, diaroglydd a balm wefusau. Yn eu geiriau hwy, maent yn darparu gobaith (ar ffurf pecyn gofal) i'r bobl fwyaf agored i niwed yn Abertawe sydd yn fy rhanbarth i.

Mae'r mislif yn broses naturiol na ddylai roi menywod a merched dan anfantais. Mae elusennau'n gwneud eu rhan i sicrhau chwarae teg. Mae angen i ni wneud ein rhan ninnau, ac rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi'r cynnig hwn. Diolch.