Rwyf am ddechrau fy nghyfraniad y prynhawn yma, mewn gwirionedd, drwy roi cydnabyddiaeth i'r gwaith a wnaed gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid. Dylai pawb yn y Siambr hon gydnabod ymrwymiad Mark Drakeford i'r gwaith hwnnw. Ond nid yn unig Mark Drakeford, ond ei swyddogion hefyd oherwydd ni fydd llawer o bobl yn sylweddoli, efallai, mai'r trafodaethau dwys sydd wedi bod yn digwydd rhwng swyddogion Llywodraeth Cymru a swyddogion Llywodraeth y DU sydd wedi caniatáu'r cyfleoedd ar gyfer cyrraedd lle rydym heddiw. Rhaid inni gydnabod yr holl waith a wnaed gan y swyddogion hynny, dan arweiniad Mark.

Ond hefyd, mae dull o weithredu Mark Drakeford a'i Weinidog cyfatebol yn Llywodraeth yr Alban, Mike Russell, wedi bod yn adeiladol ac yn eglur. Maent wedi bod yn sicrhau bod safbwynt y ddwy Lywodraeth wedi ei gyflwyno i gyfres o Ysgrifenyddion Gwladol yn San Steffan oherwydd rhaid inni gofio bod amryw o gadeiryddion wedi bod, a hyd nes yn ddiweddar nid oedd y cadeiryddion i'w gweld yn gwrando arnynt.

O ganlyniad i'r safbwynt negodi pendant hwn, rydym wedi gweld Llywodraeth y DU yn symud oddi wrth eu safbwynt cychwynnol chwerthinllyd o anwadalwch i safbwynt sydd bellach yn cynnig ateb ymarferol a gaiff ei ystyried yn fanwl pan fyddwn yn trafod y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol ymhen llai na phythefnos, a dyna pryd y cawn y bleidlais ystyrlon ar y cytundeb a'r gwelliannau.

Rwy'n gobeithio osgoi unrhyw agweddau technegol yn fy nghyfraniad y prynhawn yma oherwydd byddaf yn eu cyflwyno o bosibl yn ystod y ddadl honno pan fydd yn fwy ystyrlon cael dadl ynglŷn â'r agweddau technegol, rwy'n credu. Ond yn anffodus, mae un neu ddau o bwyntiau yr wyf am i'r Prif Weinidog eu hegluro i mi cyn gynted â phosibl. Nid oes unrhyw amheuaeth fod y cymal 11 sy'n dod i'r amlwg heddiw, os derbynnir y gwelliannau hynny yn Nhy'r Arglwyddi heddiw, yn dra gwahanol i'r un sy'n bodoli ar hyn o bryd yn y Bil. Ac mae'r cwestiwn parhaus gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth yr Alban, ynghyd â phwyllgorau eu Seneddau, wedi gallu dylanwadu ar y newid hwnnw. Y cwestiwn sydd i'w ateb cyn inni bleidleisio ar y cynnig cydsyniad deddfwriaethol ar 15 Mai, nid heddiw, fydd: a yw'r newidiadau hynny wedi mynd yn ddigon pell i ganiatáu i'r Aelodau gefnogi'r Bil diwygiedig? Dyna'r cwestiwn y bydd pawb ohonom yn gorfod ei ateb ar 15 Mai. Unwaith eto, nid heddiw. Fodd bynnag, rwy'n gofyn am eglurhad ar un neu ddau o bwyntiau gan y Prif Weinidog.

Roedd y Bil gwreiddiol yn caniatáu i Lywodraeth y DU newid agweddau ar y Bil heb fynd gerbron y Senedd, a byddai hyn wedi cynnwys cyfle i ymestyn y cymal machlud—credaf fod hynny wedi'i amlygu eisoes gan nifer o bobl yn y ddadl y prynhawn yma—am gyfnod amhenodol o bosibl, drwy gadw'r pwerau yn San Steffan, a diwygio'r Bil dro ar ôl tro ar ôl tro. Os yw hynny'n wir, mae hynny'n amlwg yn anghywir.

Nawr, rwy'n deall y bydd y cytundeb bellach yn ei gwneud yn ofynnol i Lywodraeth y DU fynd gerbron dau Dŷ'r Senedd, gan gynnwys Tŷ'r Arglwyddi, cyn y gellid gwneud newidiadau o'r fath, sydd felly'n gosod amddiffyniad cryfach i sicrhau nad yw parhad posibilrwydd amhenodol yn realiti mwyach. Felly, a wnaiff y Prif Weinidog roi unrhyw eglurhad pellach i'r Siambr ar y pwynt penodol hwnnw? Oherwydd—yn fy marn i'n bersonol, mae pum mlynedd yn dal i fod yn rhy hir; mae'n mynd â ni i mewn i'r Cynulliad nesaf, ac mewn gwirionedd i mewn i Lywodraeth nesaf y DU yn ogystal. Hynny yw, os nad yw'n mynd cyn hynny. Ond efallai ei fod yn ein hatal rhag cael trafodaeth ynglŷn â beth y gallwn ei roi yn ein maniffestos, o ran pa bolisïau y gallwn eu gosod, cyn etholiadau'r Cynulliad yn 2021.

Yn ail, rwy'n siomedig nad yw'r cytundeb yn ei gwneud yn ofynnol i Lywodraeth Cymru gyflwyno adroddiadau neu reoliadau gerbron y Cynulliad cyn gynted ag y bydd yn eu cael gan Lywodraeth San Steffan. Nawr, yn ôl yr hyn rwy'n ei ddeall, mae'r cyfnod o 40 diwrnod yn cychwyn pan fydd Gweinidogion y DU yn rhoi'r adroddiadau neu'r rheoliadau hyn i'w cymheiriaid yng Nghymru, ond nid oes unrhyw ofyniad i chi eu cyflwyno ar unwaith gerbron y Cynulliad mewn gwirionedd; mae yna bosibilrwydd o oedi. Buaswn yn ceisio sicrwydd mai dyna yw bwriad Llywodraeth Cymru, gosod unrhyw adroddiad neu reoliadau gerbron y Cynulliad—ac fe roddaf amser i chi—heb fod dros 48 awr ar ôl i chi eu derbyn, felly mae'n rhoi cymaint o amser â phosibl i ni allu craffu ar yr hyn a ddaw gerbron.

Nawr, fe adawaf faterion technegol eraill, Ddirprwy Lywydd, tan y ddadl ar y memorandwm cydsyniad deddfwriaethol, ond gan symud ymlaen, rydym am ganolbwyntio ar y fframweithiau hefyd a sicrhau bod y rhain yn gweithio i bobl a busnesau yng Nghymru. Dyna yw hanfod hyn: gweithio ar gyfer busnesau a phobl yng Nghymru, gwneud yn siŵr fod yna barhad, gwneud yn siŵr y gallwn barhau â gweithrediadau ac y gallwn dyfu ein heconomi.

Ond rhaid inni hefyd roi sylw i Filiau eraill a fydd yn dod drwodd—gadewch inni siarad am fwy na'r Bil ymadael â'r UE yn unig. Mae'r Bil Masnach yn un arall sydd â materion tebyg yn codi yn ei gylch ac mae angen inni sicrhau ei fod yn cael ei ddiwygio mewn modd tebyg, fel nad ydym yn caniatáu i un Bil newid rhywbeth sydd gan Fil arall mewn gwirionedd—ac edrychwch i weld a oes angen i chi edrych ar hynny—a dyna sy'n bwysig yn hynny o beth. Hefyd, fe fuom yn trafod Cyd-bwyllgor y Gweinidogion. Soniwyd am y cytundeb, sut y caiff ei lywodraethu, sut y caiff ei ddyfarnu, sut y gallwn sicrhau bod pethau'n digwydd: mae yna bethau sydd angen rhoi sylw iddynt o hyd ynglŷn â Chyd-bwyllgor y Gweinidogion.

Rwy'n ymwybodol o'r amser, Ddirprwy Lywydd, felly fe roddaf y gorau iddi ar y pwynt hwn, ond hoffwn bwysleisio fy mod yn siomedig gyda'r cyfraniad ar ddechrau'r ddadl gan arweinydd Plaid Cymru, oherwydd teimlwn ei bod yn enghraifft arall o'r hyn a elwir yn 'brosiect ofn' yn hytrach nag edrych ar agweddau ar y cytundeb hwn a ble y gallwn symud ymlaen mewn gwirionedd. A dyna beth y mae pawb ohonom eisiau ei wneud. Nid oes neb yn y Siambr hon eisiau gweld pethau'n mynd tuag yn ôl; rydym am symud ymlaen. Dyna pam y cynhwyswyd y gwelliannau a awgrymwyd gennym ymlaen llaw. Gadewch i ni wneud yn siŵr y cawn y gorau y gallwn ei gael.