2. Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gyda'r cabinet ar gyfer prifddinas-rhanbarth Caerdydd o ran cynllun datblygu strategol i dde-ddwyrain Cymru? OAQ52154

Mae Gweinidogion a swyddogion wedi cyfarfod â chynrychiolwyr o gabinet prifddinas-ranbarth Caerdydd sawl gwaith ers mis Hydref 2015 i hybu'r gwaith o baratoi cynllun datblygu strategol ar gyfer y de-ddwyrain. Y cam nesaf nawr yw bod yn rhaid i'r cabinet nodi awdurdod cyfrifol fel y gall y gwaith o baratoi'r cynllun ar gyfer y rhanbarth yn ffurfiol ddechrau.

Ar 27 Ebrill, ysgrifennodd cynrychiolwyr etholedig prifddinas-ranbarth Caerdydd at Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig gan ddweud eu bod yn credu'n gryf mai'r cyfle gorau i gyflawni canlyniadau cynllunio cadarnhaol a darparu'r newid gweddnewidiol yw paratoi cynllun datblygu strategol ar gyfer y rhanbarth sy'n gynllun rhanbarthol gwirioneddol, yn seiliedig ar dystiolaeth ranbarthol, yn hytrach na chynllun sy'n gwneud dim ond cyfuno cynlluniau datblygu lleol presennol. Fe wnaethom ychwanegu os bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i orfodi pob un o'r saith awdurdod cynllunio lleol â'r dyddiad terfyn arfaethedig yn 2021 i adolygu eu cynlluniau datblygu lleol, ni fydd digon o adnoddau yn y rhanbarth i fwrw ymlaen â'r CDS a bydd y cyfle hwn yn cael ei golli am flynyddoedd lawer. Yr hyn y maen nhw'n ei ddweud yn y bôn, yw bod angen i ni symud ymlaen â'r cynllun datblygu strategol, ac ni allwn wedyn adolygu'r CDLlau ar sail mor drwyadl ag y mae'r Llywodraeth yn dymuno gyda'r adnoddau hynny. Mae dewis i'w wneud, ac rwy'n annog y Llywodraeth i gefnogi cynllun datblygu strategol ar gyfer y de-ddwyrain.

Yn gyntaf oll, rydym ni eisiau gweld cynllun datblygu strategol, ond mae'n bwysig dros ben bod cynlluniau datblygu lleol ar waith oherwydd os bydd CDLlau yn mynd heibio eu dyddiad terfyn, os gallaf ei roi felly, yna, wrth gwrs, yn aml gallwch gael datblygu heb reolaeth oherwydd y bydd ceisiadau yn dod yn absenoldeb cynllun datblygu. Rydym ni eisiau gweld cynllun datblygu strategol, ond y rhanbarth sydd i benderfynu. Mae'n rhaid iddyn nhw nodi'r awdurdod cyfrifol yn awr, ac yna, wrth gwrs, gallwn gychwyn y broses. Rydym ni eisiau gweithio gyda hwy i ddatblygu cynllun datblygu strategol. Dyna, o bell ffordd, y dull mwyaf synhwyrol—mae ef ei hun wedi ei ddweud yn y Siambr hon—ond mae'n bwysig nawr eu bod yn nodi pa awdurdod sy'n mynd i fod yn gyfrifol am ei ddatblygu.

Prif Weinidog, mae'n rhaid i unrhyw gynllun i sicrhau'r budd economaidd mwyaf posibl o brifddinas-ranbarth Caerdydd gynnwys ffordd liniaru ar gyfer yr M4. Mae nifer o berchnogion busnes wedi cysylltu â mi yn mynegi eu siom iddi ymddangos yn ddiweddar bod Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid, a'ch darpar olynydd, wedi taflu dŵr oer ar y llwybr du arfaethedig. Fel y dywedodd un perchennog busnes,

Nid yw hwn yn ddarlun o Gymru sy'n agored ar gyfer busnes.

Prif Weinidog, yn nhrafodaeth eich Llywodraeth gyda chabinet prifddinas-ranbarth Caerdydd, a ydych chi wedi ymrwymo, ac a fyddwch chi'n parhau i ymrwymo, i adeiladu ffordd liniaru ar gyfer yr M4 yng Nghasnewydd neu'r cyffiniau os gwelwch yn dda?

Wel, yn gyntaf oll, credaf nad yw hi hi ond yn deg tynnu sylw at y cyd-destun y gwnaed y sylwadau ynddo gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid. Roedd yn dweud yn gwbl briodol bod cost yn amlwg yn broblem. Wrth gwrs ei fod. Ni fyddai'n gweithredu yn rhinwedd ei swydd fel Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid pe na byddai'n tynnu sylw at hynny. Ac mae honno'n broblem, ond nid yr unig broblem, wrth gwrs, y bydd angen ei hystyried. Nawr, dim ond i atgoffa'r Aelodau, yr hyn a fydd yn digwydd yw pan fyddwn ni'n cael adroddiad yr arolygydd cynllunio—yn yr haf neu ddechrau'r hydref rydym ni'n disgwyl—dyna fydd yr adeg i roi ystyriaeth i'r adroddiad hwnnw, a bydd penderfyniad yn cael ei wneud wedyn ynghylch pa lwybr yw'r ffordd orau ymlaen. Yr hyn yr ydym ni yn ei wybod yw na fydd y tagfeydd yn gwella yn nhwneli Brynglas—mae cymaint â hynny, i mi, yn amlwg. Ond mae'n rhaid i mi gadw meddwl agored ar ba lwybr y dylid bwrw ymlaen ag ef oherwydd fi fydd y sawl a fydd yn gwneud y penderfyniad. Ac felly, pan fydd adroddiad yr arolygydd yn cyrraedd ar fy nesg, bydd hynny ac unrhyw ystyriaethau perthnasol eraill yn rhan o'm hystyriaethau.