Part of the debate – Senedd Cymru am 6:52 pm ar 9 Mai 2018.
Diolch yn fawr, Lywydd. Wel, mae hi wedi bod yn ddadl ddiddorol ac rwy'n ddiolchgar i bawb a gymerodd ran, yn enwedig y ddau Aelod a gefnogodd y cynnig—fy nghyd-Aelod Gareth Bennett a Neil McEvoy ar yr ochr arall i'r Siambr. Rwy'n credu bod Neil McEvoy wedi gwneud pwynt pwysig ein bod yn y tŷ hwn yn deddfu ar ran pobl eraill, a cheir agwedd gyffredinol, rwy'n credu, mai ni sy'n gwybod orau a ni sy'n gwybod beth sydd orau i'r bobl. Mae hynny'n wir am bob dim y gallem ei alw'n gynlluniau 'gwladwriaeth faldodus' o'r fath. Gallwn gymhwyso'r un rhesymeg, wrth gwrs, i arferion afiach eraill, megis bwyta gormod o fwyd brasterog neu fwyd cyflym. Gellid cymhwyso'r un ddadl i gymryd rhan mewn chwaraeon peryglus a phob math o weithgareddau eraill yn ogystal a allai greu niwed i unigolion a chost i gymdeithas, ond mewn cymdeithas rydd rwy'n credu y dylem fod yn araf iawn i ddefnyddio pwerau deddfwriaethol er mwyn gwneud hynny.
Mae gennyf lawer iawn o gydymdeimlad â gwelliannau Plaid Cymru. Ar wahân i'r cymal 'dileu popeth', gallwn eu cefnogi. Wrth gwrs, mae'n synhwyrol inni gael gwerthusiad priodol o effeithiau'r ddeddfwriaeth hon a'r data gorau posibl sydd ar gael cyn ei roi ar y llyfr statud yn y pen draw—pwynt a wnaed gan Rhun ap Iorwerth a Simon Thomas, ac maent yn bwyntiau synhwyrol iawn. Ni fydd modelu ond yn mynd â chi hyd at ryw bwynt, gan ei fod yn achos o sothach i mewn a sothach allan. Ac yn achos yr astudiaethau a grybwyllwyd gan Dai Lloyd megis astudiaeth Saskatchewan, mae'r sefyllfa yng Nghanada'n wahanol iawn oherwydd mae ganddynt fonopoli gwladwriaethol ar alcohol ac mae gan y wladwriaeth bwerau i reoli mynediad at alcohol mewn ffordd nad oes ganddi yma. Felly, rhaid arfer rhyw gymaint o bwyll wrth wneud y cymariaethau rhyngwladol hyn.
Awgrymodd Rhun ap Iorwerth yn ei gyfraniad, o ran Plaid Cymru, fod yr isafbris o 50c fesul uned a awgrymwyd yn rhy isel ac mae angen inni feddwl am gael pris llawer uwch na hynny—