3. Cynnig Cydsyniad Deddfwriaethol ar Fil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 15 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:52, 15 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Llywydd. Rwy'n cynnig y cynnig, sy'n cynnig y dylai'r Cynulliad roi ei gydsyniad i'r Bil seneddol wneud darpariaeth newydd ar faterion o fewn ac ynglŷn â chymhwysedd deddfwriaethol datganoledig y Cynulliad. Nid oes, wrth gwrs, unrhyw beth anarferol am hynny. Gofynnwyd i'r Cynulliad wneud hynny dros 100 o weithiau. Treuliwyd llawer o wythnosau a misoedd hir yn negodi canlyniad newydd i gymal 11 o'r Bil ymadael gwreiddiol. Rwy'n gwybod, fodd bynnag, fod agweddau eraill ar y Bil sy'n peri pryder i'r Aelodau, a soniaf yn fyr am yr agweddau hynny yn gyntaf.

Mae llawer o'r elfennau mwy annerbyniol yn y Bil gwreiddiol—hepgor y siarter hawliau sylfaenol, gormod o bwerau Harri'r VIII a darpariaethau annigonol i'r Senedd allu craffu ar y pwerau hyn, y risg i'r amgylchedd, y farchnad lafur a hawliau defnyddwyr—bellach wedi eu haddasu yn Nhŷ'r Arglwyddi a bydd fy mhlaid yn amddiffyn pob un o'r newidiadau hynny pan fydd y Bil yn dychwelyd i Dŷ'r Cyffredin.

Yn uniongyrchol ym maes datganoli, roedd y Bil hefyd wedi ei ddiwygio yn Nhŷ'r Arglwyddi i gyfyngu ar y defnydd o bwerau cymal 7, fel na ellir bellach eu defnyddio i ddiwygio Deddf Llywodraeth Cymru, ac fe ddiwygiwyd y Bil ymhellach i ddileu cyfyngiadau arfaethedig ar Weinidogion datganoledig o ran cadw cyfraith uniongyrchol yr UE o fewn cymhwysedd datganoledig. Ond o safbwynt darparu cydsyniad deddfwriaethol, cymal 11 oedd wrth wraidd ein gwrthwynebiad i'r Bil pan gyhoeddwyd ef yn gyntaf, a'r gwelliannau i'r cymal hwnnw a'r cytundeb rhynglywodraethol cysylltiedig sydd wrth wraidd ein hystyriaeth heddiw.

Caniatewch imi fod yn glir, Llywydd, fod y Bil y gofynnir i'r Cynulliad Cenedlaethol roi cydsyniad iddo heddiw yn darparu bod pob un o'r 64 maes cyfrifoldeb sydd ar hyn o bryd yn cael eu harfer drwy'r Undeb Ewropeaidd yn parhau yma yng Nghymru. Fel y dywed adroddiad y Pwyllgor Materion Allanol a Deddfwriaeth Ychwanegol ynglŷn â'r ail femorandwm cydsyniad deddfwriaethol a gyhoeddwyd,

'y sefyllfa ddiofyn yw na chyffyrddir â chymhwysedd y Cynulliad.'

Ar y diwrnod y daw'r Bil yn Ddeddf Seneddol, dyna fydd y sefyllfa; bydd pob un o'r 64 maes hwnnw yn y fan yma. Dyna beth y gofynnir ichi bleidleisio o'i blaid heddiw. Ar ôl hynny, mae'r Bil yn darparu, drwy reoliadau, a fydd, o ganlyniad i'r cytundeb rhynglywodraethol, yn ddarostyngedig i gydsyniad y Cynulliad hwn, bydd rhai agweddau o rai meysydd yn parhau i weithredu o dan reolau presennol yr Undeb Ewropeaidd—i beidio â newid y rheolau ond i sicrhau eu bod yn parhau fel y maen nhw heddiw, ac i barhau hyd nes gellir cytuno ar reolau newydd. Bob tro y digwydd hynny, Llywydd, ac y gwneir cynnig y dylai rheolau presennol yr Undeb Ewropeaidd barhau i fod ar waith, bydd hynny yn ddibynnol ar gydsyniad Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Byddai hynny'n golygu, ar 24 achlysur unigol gwahanol, y gellid gofyn i'r Cynulliad hwn a yw'n barod i gydsynio i ymestyn dros dro y rheolau yr ydym ni ar hyn o bryd yn gweithredu o danynt. Does dim rhyfedd i Brif Weinidog yr Alban grynhoi hyn yn ei llythyr at Brif Weinidog y DU yn y modd hwn. Roedd yn cyfeirio at y gwaith a wnaed yn y Cyd-bwyllgor Gweinidogion gan David Lidington, Michael Russell ar ran yr Alban, a minnau ar ran Cymru. Dywed Nicola Sturgeon,

Rydym wedi gwneud cynnydd sylweddol wrth gytuno ar y meysydd lle mae cymhwysedd datganoledig yn dylanwadu ar gyfraith yr UE lle gallai fframweithiau cyffredin fod yn angenrheidiol ac yn cytuno ar hynny wrth inni weithio drwy fanylion y fframweithiau hynny, ac y dylid cynnal rheolau presennol yr UE— rheolau presennol, Llywydd— am gyfnod dros dro ar ôl ymadael.

Mewn geiriau eraill, does dim yn newid. Fel y dywed Prif Weinidog yr Alban, beth rydym ni'n cytuno yw bod rheolau cyfredol yn parhau hyd nes y bydd pob un ohonom ni'n cytuno y gellir eu disodli â rhywbeth gwell.

Llywydd, yn y cytundeb yr ydym ni wedi dod iddo, bydd y pwerau gwneud rheoliadau a gaiff eu defnyddio i roi'r trefniadau dros dro newydd hyn ar waith yn amodol ar gonfensiwn Sewel fel bod y cytundeb yn golygu na all y Senedd gymeradwyo rheoliadau oni bai bod y deddfwrfeydd a'r gweinyddiaethau datganoledig wedi rhoi eu caniatâd. Nawr, yn gwbl unol â chonfensiynau presennol, pe byddai Gweinidogion y DU yn ceisio gweithredu'r rheoliadau os bydd deddfwrfa yn gwrthod caniatâd, yna mae'r cytundeb hwn yn sicrhau bod amddiffynfeydd newydd sbon ar gyfer datganoli—amddiffynfeydd sydd erioed wedi bodoli cyn hyn. Oherwydd, pe byddai Gweinidogion y DU yn penderfynu eu bod yn meddwl yr hoffent weithredu yn y modd hwnnw—a chofiwch, nid lle Gweinidogion y DU yw penderfynu a allan nhw weithredu yn y ffordd honno ai peidio—yna mae'r cytundeb yn sicrhau'r sefyllfa y gofynnir i'r ddau Dŷ Seneddol ar wahân a ddylid gwneud y rheoliad, a bydd angen pleidlais gadarnhaol yn Nhŷ'r Cyffredin a Thŷ'r Arglwyddi ill dau—Tŷ'r Arglwyddi, lle nad oes mwyafrif gan y Llywodraeth, lle mae hi wedi cael ei threchu 14 gwaith ar ei Bil ymadael ei hun. Gofynnir i Dŷ'r Arglwyddi benderfynu a ddylai'r Llywodraeth fynd yn ei blaen ai peidio. Pan fydd yn gwneud y penderfyniad ynglŷn â gweithredu neu beidio, bydd yn gwneud y penderfyniad hwnnw am y tro cyntaf erioed ar sail gwybodaeth ddiduedd. Bydd ganddo farn Llywodraeth y DU ei hun, ond bydd ganddo hefyd, am y tro cyntaf, wybodaeth a ddarperir yn annibynnol gan y gweinyddiaethau datganoledig.