Part of the debate – Senedd Cymru am 3:00 pm ar 22 Mai 2018.
Nawr, mae'r Aelod yn gofyn, 'Am beth mae hyn i gyd?' Mae'n ymwneud â sicrhau ein bod yn sbarduno buddsoddiad gyda diben cymdeithasol, ein bod yn cymell twf cynhwysol, a'n bod yn paratoi'r economi ar gyfer y dyfodol. Er mwyn sbarduno twf cynhwysol, rydym wedi datblygu'r contract economaidd. Er mwyn gwella cynhyrchiant, mae gennym y galwadau i weithredu, ac mae pob un o'r galwadau hynny i weithredu yn adlewyrchu'r ffactorau sy'n cyfrannu at y ffaith bod ein cynhyrchiant ar ei hôl hi. Felly, drwy sicrhau y caiff arian gan Lywodraeth Cymru ond ei sianelu drwy'r galwadau hynny i weithredu, byddwn hefyd yn sianelu ein harian i'r meysydd hynny o weithgarwch y mae angen rhoi sylw iddyn nhw os ydym yn mynd i wella cynhyrchiant yr economi—er enghraifft, lledaenu arloesi, arweinyddiaeth cymharol wael. Bydd arweinyddiaeth cymharol wael hefyd yn cael sylw drwy weithredu a mabwysiadu'r contract economaidd, oherwydd mae gormod o bobl yn mynd i mewn i'r gweithle ac yn methu â chyfrannu mor llawn ag y gallent oherwydd eu bod yn teimlo dan ormod o straen neu'n rhy bryderus neu'n rhy isel, er enghraifft. Ymdrinnir â hynny drwy'r contract economaidd drwy wneud yn siŵr bod cyflogwyr yn ymrwymo i wella iechyd—ac yn enwedig iechyd meddwl—y gweithlu. Ymdrinnir â chodi cyflogau drwy roi pwyslais yn y contract economaidd ar waith teg a thrwy roi pwyslais yn y galwadau i weithredu ar swyddi a sgiliau o ansawdd uchel—sgiliau sy'n cyfrannu, fwy na thebyg, yn fwy nag unrhyw ffactor arall at wella cyfraddau cyflog a datblygiad yn y gweithle.
Yn awr, o ran—. Ac roeddwn yn falch iawn o glywed yr Aelod yn dweud nad oedd ganddo fawr ddim i anghytuno ag ef yn y cynllun gweithredu economaidd. O ran sut y gall gyd-fynd â strategaeth ddiwydiannol y DU, credaf—neu rwy'n gobeithio—y byddai'r Aelod yn cydnabod bod y pum galwad i weithredu mewn gwirionedd yn adlewyrchu'n dwt iawn, iawn alwad strategaeth ddiwydiannol y DU ar gyfer cronfa herio, ceisiadau ar gyfer arloesi, yn ei hanfod, am ffordd o wneud busnes sy'n cael gwared ar anghydraddoldeb rhanbarthol. Mae thema gyffredin yn y ddau gynllun ynglŷn ag anghydraddoldeb ledled y DU ac anghydraddoldeb ledled Cymru. Felly, bwriedir bod ein cynllun yn cydweddu â rhai o gyfleoedd y gronfa her—yr arian mawr a all ddod gan Lywodraeth y DU—gan sicrhau eu bod yn defnyddio ein cynllun fel y cyfrwng i hybu cydweithredu ymysg busnesau a rhwng busnesau a sefydliadau dysgu.
O ran beth yw llwyddiant, o ystyried bod y pwyslais yn awr ar dwf cynhwysol, caiff llwyddiant ei fesur yn ôl sut yr ydym ni'n cynyddu cyfoeth o'i gydgrynhoi, yn sicr, ond hefyd sut y mae cynyddu lles, yn ogystal â lleihau'r anghydraddoldeb rhwng y ddau. Nawr, byddwn gam ar y blaen o'r sefyllfa y mae llawer o wledydd eraill yn ymgyrraedd ati o ran twf cynhwysol. Efallai y bydd yr Aelod wedi sylwi mai un o'r rhai a benodwyd i'r bwrdd cynghori gweinidogol yw cyfarwyddwr Purposeful Capital, sefydliad byd-eang sy'n edrych ar arferion gorau ac yn lledaenu arfer gorau o ran sbarduno twf cynhwysol. Dyma un enghraifft o sut yr hoffwn i her allanol fod yn sail i ddatblygu, gweithredu a gweithredu camau eraill o'r cynllun economaidd i sicrhau y byddwn yn cyflawni yn unol â'r hyn y tybiaf yw llwyddiant yn y dyfodol.
Ar gyfer busnesau bach a chanolig, ac ar gyfer mentrau bychain, bydd Busnes Cymru yn parhau i gynnig cyngor arbenigol. Bydd Busnes Cymru yn parhau i gydweithio'n agosach nag erioed o'r blaen â Gyrfa Cymru. Mae gennym ni bellach y nifer mwyaf erioed o fusnesau'n cael eu sefydlu, y nifer uchaf erioed o fentrau gweithredol, a bydd holl weithgarwch Busnes Cymru yn gydnaws â'r galwadau i weithredu a'r contract economaidd. Felly, bydd unrhyw fusnes bach a chanolig neu fusnes bychan nad yw'n gallu bodloni meini prawf y contract economaidd yn cael cymorth gan Busnes Cymru i ailymgeisio am gymorth ariannol uniongyrchol.
O ran biwrocratiaeth a gweinyddiaeth, gallaf warantu i'r Aelod ein bod yn symleiddio ein dull o weithredu drwy gronfa dyfodol yr economi, ac y bydd cyn lleied o fiwrocratiaeth â phosib o ran y broses ymgeisio ar gyfer y contract economaidd a fydd yn cynnwys un ddalen o gontract. Ni fydd yn feichus. Mae'r contract yn gwneud yn siŵr ein bod yn cynnal deialog barhaus ac adeiladol gyda busnesau fel nad ydych yn trosglwyddo arian, yn aros iddo gael ei wario, ac yna'n ei fonitro yn ystod y blynyddoedd wedyn, a'n bod mewn gwirionedd yn parhau i sgwrsio gyda busnesau am y ffordd orau i foderneiddio, y ffordd orau i fod yn fwy cynhyrchiol, y ffordd orau i fabwysiadu arferion gweithio teg. Rwy'n cydnabod bod hon yn ffordd wahanol iawn o ymdrin â datblygu economaidd ac, yn y cyfnodau yn y dyfodol, bydd newid mawr arall, a soniodd Russell George am anghydraddoldeb rhanbarthol. Wel, bydd cam nesaf ein gwaith yn cynnwys sefydlu ffyrdd newydd, gofodol o weithio yn seiliedig ar leoedd penodol a datblygu economaidd—rwyf eisoes wedi penodi prif swyddogion rhanbarthol i'r tri rhanbarth—a bydd hynny'n edrych ar sut y gallwn ni sicrhau bod yr awdurdodau lleol a rhanddeiliaid eraill ar draws y rhanbarthau yn cytuno ar y cynlluniau rhanbarthol, fel bod, yn nhri rhanbarth Cymru, yr holl bartneriaid, yn ysbryd y fenter Creu Sbarc, yn gweithio tuag at yr un nod.