Part of the debate – Senedd Cymru am 3:20 pm ar 22 Mai 2018.
Mae'n braf gweld bod gan Lywodraeth Cymru bellach syniad clir ynghylch ei swyddogaeth yn cefnogi'r gymuned fusnes yng Nghymru, yn enwedig o ran buddsoddi. Ymddengys erbyn hyn fod gennym fframwaith ar gyfer cyflawni amcanion y Llywodraeth. Mae hyn yn rhan hanfodol o roi'r hwb hwnnw i ffyniant y mae angen dybryd amdano ymysg bobl Cymru, yn enwedig y rhai yn y sector sgiliau is. Mae'r contract economaidd newydd i'w groesawu hefyd. Rydym yn arbennig o hoff o amcan Ysgrifennydd y Cabinet i sicrhau, gyda phob contract, fod pawb yn cael rhywbeth yn gyfnewid am rywbeth arall, ac mae hynny'n cynnwys deialog barhaus gyda busnesau. Rydym i gyd yn cydnabod yr her sylweddol sy'n wynebu Cymru gyda'r swm cymharol fychan o arian y mae cwmnïau yn ei fuddsoddi mewn ymchwil a datblygu. Felly, roedd yn braf gweld yr ymdrinnir â'r pwynt hwn yn y contract ariannol a fyddai'n sicrhau bod cwmnïau yn gwella cynhyrchiant, uwchsgilio gweithluoedd ac yn buddsoddi mewn ymchwil a datblygu.
Gan droi at fuddsoddiad y Llywodraeth yn y sector busnes, bûm yn galw ers tro ar y Llywodraeth i'w gwneud hi'n haws i fusnesau buddsoddi, ac mae'n rhaid dweud mai dyma oedd un o'r materion allweddol a grybwyllwyd yn eich ymgynghoriadau gyda'r sector busnes. Mae gennyf rai pryderon y teimlwch mai'r ffordd orau i ymdrin â'r materion hyn yw, ynghyd â chydgrynhoi rhywfaint o arian dan gronfa dyfodol yr economi, creu bwrdd cynghori arall eto. A yw hyn yn cyflwyno haen arall o fiwrocratiaeth? Nid oes unrhyw amheuaeth y dylai galwadau i weithredu roi pwyslais sylweddol iawn ar roi cymorth ariannol i'r busnesau hynny sy'n ymwneud â datblygu'r nodau a amlinellwyd gan y Llywodraeth mewn datganiadau eraill ynglŷn â pholisi economaidd. Ond mae sawl math o fusnes na fydd efallai, oherwydd natur y busnes, yn gallu cydymffurfio â'r meini prawf a nodir dan y galwadau i weithredu. A ddylid eithrio'r rhain o'r buddsoddiad yn gyfan gwbl yn sgil rhoi'r cynllun gweithredu hwn ar waith?
Rydym yn cydnabod y gwaith sylweddol a wnaeth Llywodraeth Cymru gyda'r diwydiant wrth ddatblygu'r strategaeth economaidd newydd hon ac yn croesawu'r broses adeiladol hon, yn enwedig gan yr ymddengys bod gan y sector busnes ran lawn yn hynny. Gobeithio y bydd y broses ymgynghori hon yn parhau er mwyn helpu i hwyluso'r nodau a amlinellwyd gan Lywodraeth Cymru. Er ein bod, fel y dywedwyd, yn croesawu llawer o'r cynigion hyn, mae'n rhaid imi gytuno â dau o fy nghyd-Aelodau Cynulliad Russell George ac Adam Price. Nodwn, fodd bynnag, nad oes unrhyw dargedau wedi'u diffinio'n eglur ac eithrio'r nod datganedig o weld cynhyrchiant a gwerth ychwanegol crynswth y pen yn cynyddu i 90 y cant o gyfartaledd y DU erbyn 2030. Rydym yn annog y Llywodraeth i roi mwy o eglurhad ynghylch amserlenni a thargedau, fel y gall y Siambr graffu ar gyflawni'r targedau hynny. Wedi'r cyfan, mae'r gallu i fesur yn allweddol ar gyfer sbarduno camau unioni i ddod â chynlluniau yn ôl ar y trywydd iawn.