Part of the debate – Senedd Cymru am 5:45 pm ar 5 Mehefin 2018.
Mae'r cysyniad Gwell Swyddi yn Nes at Adref yn un y mae Plaid Cymru yn ei gefnogi'n llwyr. Mae allfudiad pobl ifanc o'r cymoedd i rannau eraill o Gymru a'r DU yn aflwydd ar ein cymunedau ac nid yw'r broblem hon wedi ei chyfyngu i'r cymoedd, oherwydd fel y gwelwn yn ein cymunedau Cymraeg yn y gorllewin ac yn y gogledd, mae allfudo oherwydd diffyg cyfleoedd economaidd yn cael effaith negyddol ar y Gymraeg hefyd.
Mae caffael cyhoeddus wedi bod yn adnodd economaidd pwysig sydd ar gael i Lywodraeth Cymru ers sawl blwyddyn bellach, ac yn y blynyddoedd diwethaf o leiaf, mae canran y prynu yn y sector cyhoeddus yng Nghymru wedi gostwng. Mae hyd yn oed y prynu a wneir gan Lywodraeth Cymru ei hun, sy'n honni ei bod yn arwain drwy esiampl, wedi gostwng o 44 y cant i 41 y cant ers 2015-16. Felly, a all arweinydd y tŷ amlinellu sut y mae'r cynllun hwn yn gweddu i strategaeth caffael cyhoeddus ehangach Llywodraeth Cymru, a sut ydych chi'n mynd i wrthdroi'r ffigurau siomedig hyn?
Nododd arweinydd y tŷ yn ei datganiad bod rheolau cymorth gwladwriaethol a rheoliadau caffael cyhoeddus yr UE wedi bod yn rhwystr rhag gweithredu'r cynllun hwn. Mae cymorth gwladwriaethol a chaffael cyhoeddus yn ddau faes polisi a fydd yn dychwelyd i San Steffan yn dilyn y cytundeb rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth San Steffan ynghylch y Bil ymadael â'r UE. Felly, a all arweinydd y tŷ nodi sut y bydd y rhwystrau newydd hyn yn effeithio ar y cynllun hwn yn awr ac yn y dyfodol?
Rydym newydd gael datganiad ar ddyfodol y rheilffyrdd yng Nghymru. Mae cynlluniau buddsoddi mewn trafnidiaeth Llywodraeth yn amlygu ei bwriadau o ran polisïau economaidd ehangach ac, yn arbennig, lle bydd mwyafrif y llafurlu wedi ei leoli. Canlyniad y cytundeb masnachfraint gyda'r gweithredwr preifat er elw KeolisAmey yw y bydd yr holl reilffyrdd a ddaw o'r cymoedd yn ffigurol ac yn llythrennol yn arwain i Gaerdydd. Rwyf yn cytuno bod angen buddsoddi mewn cysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus i Gaerdydd ac, yn wir, o fewn Caerdydd ei hun hefyd—angen mawr. Fodd bynnag, yn ôl yr hyn a ddeallaf, ni fydd uno rheilffyrdd Merthyr a Rhymni i greu rheilffordd gylch y cymoedd fel y'i gelwir yn cael ei gynnwys ym metro de Cymru, sydd yn gwbl groes i'ch uchelgais ar gyfer creu swyddi gwell yn nes at adref. Felly, a all arweinydd y tŷ egluro sut y mae polisïau trafnidiaeth ehangach Llywodraeth Cymru yn cefnogi eich uchelgais i greu swyddi gwell yn nes at adref?