A gaf i ddechrau drwy led groesawu'r fenter ddeddfwriaethol hon? Mae'n dilyn gweithrediad mesur tebyg yn yr Alban o 2012, a cheir deddfwriaeth arfaethedig yn San Steffan; credaf fod honno wedi'i lansio'r mis diwethaf. Felly, mae angen cyhoeddus eglur i ddiwygio yn y maes cyfreithiol hwn, a bydd y Bil yn ceisio creu sector a marchnad rhentu preifat sy'n fwy tryloyw, ac rydym ni yn cefnogi'r nodau hynny.

Mae marchnad y sector preswyl preifat yn cynnig dewis pwysig o ran tai ac ar hyn o bryd mae'n cynrychioli oddeutu 15 y cant o'r cyflenwad o anheddau yma yng Nghymru, ac mae hwnnw wedi mwy na dyblu yn ei faint ers y flwyddyn 2000. Mae arolwg diweddar o rentwyr preifat yn awgrymu bod bron i draean o aelwydydd sy'n rhentu eu cartref yn breifat yn gwneud hynny drwy asiant gosod tai. Felly, mae llawer o bobl yng Nghymru—oddeutu 57,000 o aelwydydd—yn byw mewn cartrefi a osodwyd drwy asiantau, felly mae'n sector sylweddol iawn. Bydd mwyafrif helaeth y tenantiaid hynny wedi talu ffioedd gosod. Y llynedd, talodd traean o denantiaid dros £200 i asiantau gosod mewn ffioedd i ddechrau tenantiaeth, ac mae hyn yn golygu y byddai rhentu cartref tair ystafell wely cyffredin, er enghraifft, yng Nghaerdydd, yn golygu talu mwy na £1,600 mewn costau sefydlu, gan gynnwys rhent ymlaen llaw a bond. Felly, mae angen newid sylweddol ledled y sector—nid wyf yn credu y gellir gwadu hynny—ac rydym mewn sefyllfa dda erbyn hyn i wneud y newidiadau hyn gan ein bod hefyd wedi cael newid yn y strwythurau ffioedd o ganlyniad i'r Ddeddf rhentu cartrefi, a chredaf ei bod hi'n bryd inni symud tuag at ddiwygiadau mwy cynhwysfawr. Felly, rydym ni yn cefnogi'r egwyddor.

Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig i'r Llywodraeth—ac, yn wir, yn y broses graffu, i'r pwyllgor—edrych ar y profiad yn yr Alban. Rwy'n gwybod bod eu sefyllfa gyfreithiol nhw yn wahanol, ond ers i waharddiad effeithiol—roedd un yn bodoli o'r blaen yn dechnegol—ar lawer o'r ffioedd hyn ddod i rym, bu, yn y 12 mis ar ôl y gwaharddiad, gynnydd mewn rhenti o 4.2 y cant, yn ôl data Llywodraeth yr Alban ei hun. Felly, rwyf i o'r farn ei bod yn rhaid i ni fod yn ofalus ynglŷn â'r ffordd y caiff rhai o'r costau hyn eu hailgylchu yn y system. Felly, mae'n bwysig iawn, yn fy marn i, gwahaniaethu rhwng y costau hynny sydd yn gyfreithlon oddi wrth y rhai—os gallaf ddefnyddio'r ymadrodd priodol yn cyd-destun hwn—sydd yn ceisio rhent; maen nhw'n mynd ag arian oddi ar bobl sydd mewn sefyllfa fregus, a chan hynny codir tâl arnynt am bob mathau o bethau ychwanegol ar ddechrau tenantiaeth, neu beth bynnag. Felly, mae hi'n bwysig iawn, iawn ein bod ni'n dysgu o brofiad.

Credaf fod rhai dulliau amgen rhesymol wedi eu codi, a chredaf y dylem ni yn ysbryd craffu agored, edrych ar y rhain. I sôn am rai yn unig—a chredaf fod hyn wedi'i godi mewn deddfwrfeydd eraill—ceir y dewis amgen o ymestyn y gost, pan fo'r ffioedd hynny sy'n cael eu hystyried yn ddilys yn cael eu talu efallai dros gyfnod y denantiaeth neu chwe mis cyntaf y denantiaeth, fel nad oes y baich echrydus hwn ar y cychwyn, sydd yn creu sefyllfa anodd iawn i nifer o aelwydydd, yn enwedig y rhai hynny sydd mewn angen ariannol, er enghraifft. Ond, yn anochel, mewn newid mawr eich sefyllfa bywyd, mae costau mawr ymlaen llaw yn anodd eu rheoli.

Credaf fod y Gymdeithas Landlordiaid Preswyl hefyd wedi cymryd rhan yn y broses hon ac wedi cynnig rhai dewisiadau eraill i'w hystyried. Mae rhai o'r rhain yn rhai y gellid eu cynnwys hyd yn oed os oes gennym ddull sy'n llawer mwy seiliedig ar reoleiddio, ond maen nhw wedi annog y Llywodraeth i ddefnyddio'r pwerau o dan Ddeddf Hawliau Defnyddwyr 2015, er enghraifft, fel bod y ffioedd yn cael eu harddangos yn fwy amlwg, ac os ydynt yn cael eu harddangos yn fwy amlwg credaf fod modd herio'r rhai sydd yn amlwg yn annheg. Felly, rwy'n credu bod hwnnw'n syniad diddorol. Rwy'n credu y dylem ni fod yn agored i'r rhai yn y sector sy'n ymwneud yn helaeth â hyn, ac mae hynny'n cynnwys asiantaethau rheoli, gan fod llawer ohonyn nhw yn gwneud gwaith rhagorol iawn ac maen nhw'n bwysig ar gyfer sicrhau bod y farchnad yn gweithio'n effeithiol, ond hefyd y landlordiaid sydd eu hunain yn chwilio am system sydd â lefel briodol a chostau teg a system farchnad sy'n rhesymol yn eu golwg nhw. Oherwydd, yn y diwygiad hwn, rydym ni'n rhyw geisio newid y cydbwysedd tuag at landlordiaid yn ceisio'r costau hynny ac yn negodi gwasanaethau effeithiol gydag asiantaethau gosod, felly mae angen edrych ar hynny.

A gaf i ddod i derfyn? Rwyf i o'r farn fod hwn yn ddarn pwysig iawn o ddeddfwriaeth. Rwy'n siŵr y caiff gefnogaeth eang, ond, yn amlwg, bydd eisiau i ni ei archwilio yn llwyr a gweld sut y gallem ni ddatblygu pethau gan fod y ddadl wedi dechrau erbyn hyn. Diolch.