4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Cynllun Hirdymor ar gyfer Iechyd a Gofal Cymdeithasol yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 12 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:41, 12 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich sylwadau a'r cwestiynau. Fe hoffwn i ddechrau drwy, unwaith eto, gydnabod a chroesawu’r gwaith trawsbleidiol a wnaed ar yr arolwg seneddol, yr aelodaeth a'r telerau, a lle rydym ni arni nawr. Ac wrth gwrs, rwy’n disgwyl y bydd ychydig o gymeriad gwahanol o ran lle yr ydym ni wrth i chi graffu yn gwbl briodol arnaf fi a’r Llywodraeth wrth inni ddatblygu'r cynllun hwn.

Rwy’n deall eich pryder am rai o'r swyddogaethau canolog yr ydym ni wedi cael ein cynghori i’w creu ac sydd wedi cael eu hargymell inni, nid yn unig yn yr adolygiad, ond hefyd yn adolygiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd. Rwy’n credu bod eich cwestiwn a oes digon o bobl o’r safon briodol i gyflawni trawsnewid cenedlaethol yn cyfeirio at hynny, ynghyd â’ch cwestiwn ynghylch craffu ar y weithrediaeth genedlaethol. Efallai yr hoffem ni gael mwy o bobl. Mae hynny'n rhan o'r hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud i greu gweithrediaeth genedlaethol. Mae rhywfaint o hynny’n ymwneud â dwyn ynghyd, mewn ffordd fwy cydlynol, gwahanol rannau o’n system iechyd a gofal, a bod y rheini, rwy’n credu ei bod hi'n debygol, yn atebol i'r cyfarwyddwr cyffredinol a phrif weithredwr y GIG. Mae hynny'n golygu wedyn, wrth gwrs, y bydd hynny’n atebol i aelod sy'n gysylltiedig â’r Llywodraeth ac, wrth gwrs, rwy'n disgwyl craffu ar yr hyn sy'n digwydd yn y pwyllgor ac yma yn y Siambr yn ogystal.

Nawr, rwyf wir yn meddwl, ledled Cymru, bod ein—.Gallem bob amser ofyn a hoffem ni fwy o bobl o safon ac ansawdd gwell, a byddem bob amser eisiau dweud, 'Wel, allwch chi byth gael gormod o bobl dda'. A dweud y gwir, fodd bynnag, rwy’n credu mai ein her gyntaf yw sicrhau bod sefydliadau’n teithio i'r cyfeiriad cywir ar yr un pryd, a'r arweinyddiaeth sydd eisoes yn bodoli nid yn unig ar y lefel uwch, ond ar lefel cymheiriaid a chyflenwi a’r rheng flaen, ac y byddwn wir yn gweld cynnydd gwirioneddol yn cael ei wneud drwy wneud hynny. A dyna pam mae'r cynllun yn nodi y bydd y byrddau partneriaeth rhanbarthol—sydd eisoes yn bodoli, felly nid ydym yn mynd i greu llu o fyrddau a sefydliadau newydd—yn cael eu grymuso i fwrw ymlaen â rhywfaint o'r trawsnewid yr ydym ni’n ei drafod.

Ac, a dweud y gwir, mae eich pwynt am le staff—rwy’n credu ei bod hi'n eithaf clir, gan ein bod wedi dilysu nod pedwarplyg ac wedi cytuno i fwrw ymlaen ag ef yn y cynllun hwn, mai’r peth allweddol ychwanegol yn y nod pedwarplyg yw sicrhau bod gennym ni weithlu iechyd a gofal brwdfrydig a chynaliadwy. A bydd hynny'n eithriadol o bwysig, nid dim ond fel rhywbeth i siarad amdano ond i’w gyflawni'n ymarferol. A’r her o ran manylion cyflawni hyn a nifer o bethau eraill yw nad wyf yn credu y byddech yn disgwyl gweld manylder sylweddol yn y cynllun hwn. Rwy’n credu bod yn rhaid ichi weld yr uchelgais a’r eglurder yn y targedau, y camau i'w cymryd, o fewn yr amserlen i’w cyflawni, yn hytrach na chynllun gweithredol manwl iawn ar gyfer y gwasanaeth. Byddai hynny, yn gyflym iawn, yn dyddio. Ond yr her yw sut ydym ni’n cyflawni ein targedau a'r camau gweithredu yr ydym ni wedi'u hamlinellu. Mae hefyd yn werth nodi bod arolwg staff y GIG newydd agor, felly, os yw unrhyw aelodau o deulu staff y GIG yn gwylio, hoffwn eich annog i gymryd rhan yn yr arolwg staff a dweud y gwir am yr hyn sy’n dda, yr hyn sy'n wael a'r hyn sy’n weddol yn eich sefydliad. Mae gennym ni her debyg o ran cadw cefnogaeth y gweithlu gofal cymdeithasol, ac rwy’n falch o nodi bod Cymdeithas Gweithwyr Cymdeithasol Prydain yng Nghymru wedi croesawu'r cynllun yn ogystal.

Hoffwn orffen drwy ymdrin â'ch pwynt ynghylch trawsnewid. Yn y cynllun, byddwch wedi gweld ein bod wedi gofyn i bob bwrdd partneriaeth rhanbarthol ddatblygu dau fodel arbennig i geisio cyflawni rhywfaint o'r trawsnewid hwnnw. Nawr, rydym ni wedi gofyn yn fwriadol i wneud yn siŵr bod rhywbeth yn cael ei wneud ar raddfa ddigon mawr—felly, nid dim ond ardal fach o drawsnewid sy'n unigryw i un gymuned, ond trawsnewid llawer mwy sylweddol y gall yr holl bartneriaid bwrdd rhanbarthol hynny gytuno arno a’i gefnogi. Ac mae hynny'n bwysig iawn, oherwydd mae hynny eto’n atgyfnerthu ein barn bod yn rhaid i’r gwasanaeth iechyd a llywodraeth leol a phartneriaid eraill sy’n cytuno ynglŷn â beth yw ein meysydd gweithgarwch trawsnewidiol i gyd gymryd rhan ynddynt a’u cefnogi, i wneud y newid yr ydym ni wedi’i drafod droeon yn y gorffennol. A bydd y gronfa drawsnewid yn helpu i hybu hynny a bwrw ymlaen ag ef. Ond rydym ni hefyd yn credu bod hynny’n debygol o greu nifer o feysydd lle nad oes angen y gronfa drawsnewid ar y partneriaid i gytuno i wneud rhywbeth gyda'i gilydd. Oherwydd y flaenoriaeth mewn difrif yw nid sut ydym ni’n defnyddio £100 miliwn o gyllid trawsnewid, er mor bwysig yw hynny o ran hybu a rhoi dechrau da i rywfaint o’r newid yr hoffem ni ei weld, ond sut ydyn ni’n defnyddio’r £9 biliwn o arian i’w wario ar iechyd a gofal cymdeithasol mewn modd mwy blaengar gyda'n gilydd, ac mae hynny'n her. Faint mwy ohono fyddan nhw’n ei wario gyda'i gilydd ar yr un amcan wrth ddilyn yr un cynllun blaengar a gyda'r un gweithlu’n gweithio’n agosach ac yn agosach gyda'i gilydd, a dyna beth rydym ni’n ceisio ei gyflawni.