Part of the debate – Senedd Cymru am 4:37 pm ar 12 Mehefin 2018.
Diolch i chi am gyflwyno gwelliant 4, ac mae'n rhaid imi ddweud wrth lefarydd Plaid Cymru bod eich dadl wedi ein perswadio ni mewn gwirionedd i newid ein safbwynt ynglŷn â hynny ac i'w gefnogi. I ddechrau, nid oeddem ni am wneud hynny oherwydd rydym ni'n credu bod gwelliant 1 o'n heiddo, mewn gwirionedd, yn ddigon eang i sicrhau ein bod yn ymgorffori ac yn amddiffyn tafarndai drwy'r wlad. Fodd bynnag, rwy'n credu eich bod yn cyflwyno dadl dda iawn bod ganddyn nhw le penodol yn ein cymunedau, lle yn ein cymdeithas, ac y dylem ni, felly, feddwl ystyried rhoi rhywfaint o amddiffyniad ychwanegol iddynt.
Mae hynny'n arwain at welliant 1 o'n heiddo, Llywydd, yr hoffwn i ei gyflwyno, oherwydd mae'r gwelliant sylweddol hwn yn mewnosod adran newydd ar ôl adran 1 o'r Bil i ddarparu ar gyfer rheoliadau a wneir o dan adran 1 i'w gwneud o dan weithdrefn uwchgadarnhaol, fel yr argymhellwyd gan y Pwyllgor Iechyd, Gofal Cymdeithasol a Chwaraeon. Mae'r gwelliant yn nodi'r prosesau y mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru eu dilyn o ran ymgynghori ynglŷn â beth ddylai fod yr isafbris uned. Er gofyn a gofyn, mae Llywodraeth Cymru wedi gwrthod pob awgrym o osod yr isafbris uned ar wyneb y Bil, ac i hynny fod yn ddarostyngedig i weithdrefn uwchgadarnhaol. Fodd bynnag, mae lefel yr isafbris uned eto i'w chadarnhau yn llawn gan Lywodraeth Cymru, ac ni aethpwyd ymlaen ag argymhelliad 4 o adroddiad Cyfnod 1, a oedd yn rhoi yn gofyn i Lywodraeth Cymru gyhoeddi datganiad o fwriad sy'n cadarnhau beth yw'r isafbris uned y mae hi'n ei ffafrio ar hyn o bryd, a'r rhesymau dros hynny.
Wrth ymateb i adroddiad Cyfnod 1 y pwyllgor, dywedodd Llywodraeth Cymru y caiff cynigion eu datblygu ynghylch faint fydd yr isafbris uned gan ddefnyddio'r dystiolaeth ddiweddaraf ac ystyried ffactorau perthnasol eraill. Mae'r ffactorau hyn yn cynnwys data ynglŷn â gwerthu alcohol a data ynghylch niwed sy'n gysylltiedig ag alcohol yng Nghymru. Bydd Gweinidogion Cymru yn edrych ar y deilliannau tybiedig o ran y gwahanol isafbrisiau uned ac yn gwneud penderfyniad ble y mae cydbwysedd rhesymol rhwng y manteision pwysig tybiedig a ddaw i iechyd y cyhoedd yn sgil y mesur hwn ac ymyrraeth yn y farchnad.
Rwy'n derbyn yn llwyr y sylwadau a gyflwynodd Ysgrifennydd y Cabinet Llywodraeth Cymru yn ystod cyfnodau amrywiol ein gwelliant, ond fel y dywedodd Rhun ap Iorwerth yn gynharach, mae hon yn ddarn o ddeddfwriaeth sy'n peri pryder i'r cyhoedd. Mae'n gwneud i bobl feddwl tybed beth ydym ni'n ceisio ei wneud, sut beth fydd y ddeddfwriaeth yn y pen draw ac rwy'n credu ei bod hi ond yn briodol y dylem ni, y Cynulliad Cenedlaethol, allu dweud, 'Ydym, rydym ni'n derbyn eich dadleuon i'w osod yn 50 ceiniog', sef yr hyn y mae pawb yn sôn amdano, ond efallai nad 50 ceiniog fydd yr isafbris—efallai y bydd yn £1, efallai y bydd yn £1.50, efallai y bydd yn 30 ceiniog. Ac rwy'n credu bod gennym ni gyfrifoldeb i'n hetholwyr i allu cael y gair olaf hwnnw wrth fynd ymlaen. Felly, mae'r gwelliant hwn yn ceisio gwireddu'r ymrwymiad hwn a sicrhau y caiff prosesau priodol eu dilyn wrth ymgynghori ynglŷn â beth yw'r isafbris uned gofynnol sy'n cael ei gynnig. Nid yw gwelliant 3 yn ddim ond gwelliant o ganlyniad i hynny.