Mae gwir raid inni ofalu am ofalwyr, oherwydd os nad ydym yn gwneud hynny, nid ydym yn gweithredu gofal iechyd darbodus, ac yn y pen draw bydd hynny'n peri i'r system fod yn llawer drutach yn ogystal ag yn llawer llai ymatebol i anghenion unigolion sydd angen y gofal hwnnw. Rwy'n meddwl am etholwr oedrannus, yn ei 80au hwyr, sy'n dal i edrych ar ôl ei mab awtistig yn ei 50au. Rwy'n poeni am hynny, oherwydd rwy'n teimlo nad oes cynllun ar gyfer y ffaith anorfod y bydd yr ofalwraig hon yn marw. Ond yn amlwg, mae hynny'n rhywbeth y mae angen i'r gwasanaethau cymdeithasol ei ystyried.

Credaf hefyd fod angen inni gydnabod ymrwymiad gydol oes rhieni sydd â phlant nad ydynt byth yn mynd i dyfu'n oedolion annibynnol oherwydd anableddau sydd ganddynt. Rwy'n meddwl am y rhieni hyn sy'n gwybod mai gallu gwybyddol plentyn pump oed sydd gan eu plentyn, ac yn anochel, maent yn mynd i farw cyn eu plentyn, ac mae sicrhau bod ganddynt drefniadau hirdymor ar gyfer yr adeg ar ôl iddynt farw mor bwysig iddynt. Hyd yn oed os oes ganddynt arian, mae'n rhaid iddynt wybod pwy sy'n mynd i fod yn gofalu am yr unigolyn pan fyddant wedi mynd, gan nad dyna batrwm arferol pethau, ac mae'n gwbl hanfodol.

Wrth edrych ar y cynllun 'Cymru Iachach', a gyhoeddwyd ddydd Llun, nodaf ein bod yn sôn am weithio mewn gwir bartneriaeth, ond wedyn ni allaf weld fawr o ddim mewn gwirionedd ynglŷn â sut y byddwn yn gweithio ar gydgynhyrchu gyda gofalwyr i ddatblygu'r cynlluniau hyn, oherwydd credaf fod hynny'n gwbl hanfodol. Rwy'n falch iawn o weld ar Twitter fod partneriaeth datblygu rhanbarthol Caerdydd heddiw wedi lansio eu hymrwymiad i ofalwyr, sy'n arwydd o sut y mae'r sefydliad hwnnw, o leiaf, o ddifrif ynglŷn â'r trefniant cytundebol sydd ganddynt gyda gofalwyr. Felly, hoffwn yn fawr glywed gan y Gweinidog sut rydym yn mynd i ymgysylltu â rhieni, nid yn unig siarad â hwy a gwrando arnynt, ond gweithio ar gydgynhyrchu atebion a fydd yn eu galluogi i barhau i fod yn ofalwyr llwyddiannus.