Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 19 Mehefin 2018.
Diolch, Dirprwy Lywydd. Ysgrifennydd y Cabinet, a gaf i groesawu'r datganiad? Rwy'n credu bod yr egwyddor o berchnogaeth gyfrifol a grybwyllir tuag at ddiwedd eich datganiad yn allweddol, ond rwyf yn credu bod angen gwneud mwy â hynny. Mae nifer o'r Aelodau, gan gynnwys Gareth Bennett, wedi sôn am yr angen am addysg, ac wedi'r cyfan, perchnogion anifeiliaid anwes sydd yn mynd i allu sicrhau'r lles anifeiliaid gorau. Ni waeth pa mor dda yw ein cyfreithiau a'n rheoliadau, ymddygiad pobl sy'n allweddol yn y fan yma.
Mae'n rhaid imi ddweud, ychydig o fisoedd yn ôl, ymwelais â Chartref Cŵn Caerdydd, ac a gaf i achub ar y cyfle hwn i ganmol eu gwaith rhagorol—mae'n lle hynod obeithiol, nad oeddwn i efallai yn ei ddisgwyl—ac hefyd cyfeillion Cartref Cŵn Caerdydd yn ogystal, sy'n rhoi ymarfer corff i'r anifeiliaid ddwywaith y dydd, ac, yn wir, dyna wnes i yn rhan o fy ymweliad. Ond, beth bynnag, roedd y staff a'r gwirfoddolwyr yno yn sôn wrthyf i am y problemau sydd ganddynt yn aml o ran cŵn yn cael eu gadael, oherwydd i bobl eu cael yn y lle cyntaf, yn anghyfrifol, yn ategolion ffasiwn—mae hyn yn swnio'n rhyfeddol, ond gallaf eich sicrhau chi ei fod yn digwydd—ac yna, ar ôl ryw chwe mis, mae'r hwyl o gael yr ategolyn ffasiwn hwn, yr ydych chi'n ei ddangos i'ch ffrindiau neu beth bynnag, yn pylu ac mae realiti gofalu am anifail ymdeimladol ag amrywiaeth o anghenion eithaf amlwg yn golygu eu bod yn mynd yn ddidaro neu hyd yn oed yn ddideimlad ac mae'r anifeiliaid yn aml yn cael eu gadael, ac yn cael eu gadael yn llythrennol—eu gyrru filltiroedd lawer ac wedyn eu taflu o'r car. Felly, dyna'r pwynt cyntaf.
Yr ail bwynt, ac, unwaith eto, mae sawl person wedi sôn am hyn, ond hoffwn eich cyfeirio at waith yr elusen Cats Protection, sydd wedi tynnu sylw at broblem anifeiliaid anwes yn cael eu gadael pan fo pobl yn symud i lety rhent. Maen nhw hefyd yn sôn, pan fydd pobl yn mynd i ryw fath o lety gofal, yn aml mae'n rhaid iddyn nhw ildio eu hanifeiliaid anwes yn awtomatig—cathod yn yr achos hwn—ac mae'r anifeiliaid hyn yn aml yn anifeiliaid hŷn na ellir eu hailgartrefu'n hawdd iawn. Rwy'n credu y gallai landlordiaid a'r rhai hynny sy'n rhedeg gwahanol fathau o lety gofal, llety gwarchod neu beth bynnag—cartrefi preswyl—gallai llawer ohonyn nhw yn eithaf hawdd gael eu haddasu ar gyfer anifeiliaid anwes. Rwy'n credu bod y rhai hynny sydd mewn llety rhent—yn wir, rwyf i'n byw mewn condominiwm, ac mae gennym ni ragdybiaeth y gallwch chi gael anifail anwes oni bai bod rhesymau cryf iawn dros beidio â chael yr anifail anwes, ac mae hynny'n ffordd llawer gwell o weithredu. Byddai'n decach, hefyd, a byddai'n cynnwys pobl mewn rhyw fath o lety rhent. Rwy'n credu bod hynny'n broblem wirioneddol, ac rwy'n cymeradwyo'r elusen am sôn am y mater hwnnw.