Diolch, Ddirprwy Lywydd. Mae hwn yn bwnc pwysig ac rwy'n ddiolchgar i Ysgrifennydd y Cabinet am gael ei chadw yma y prynhawn yma ar ddiwrnod heulog braf. Mae hi a minnau'n anghytuno'n wleidyddol yn aml, ond ni all neb wadu'r ysbryd a'r ymrwymiad sydd ganddi tuag at ei swydd fel Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg, ac rwy'n bendant yn talu teyrnged i bopeth a gyflawnodd yn y blynyddoedd y bu yn y Cynulliad hwn yn gweithio ar ei hoff bwnc, ac rwy'n golygu hynny fel canmoliaeth ddiffuant.

Rwyf wedi codi'r mater hwn unwaith o'r blaen yn y cwestiynau i'r Prif Weinidog ac rwyf wedi cael fy ngwawdio gan rai, mae'n ymddangos, am geisio osgoi trafodaeth ynglŷn â phynciau materion cyfoes dadleuol mewn ysgolion, neu geisio tawelu plant. Nid yw hynny'n rhan o fy mwriad o gwbl. Rwy'n gadarn o blaid cynnwys pobl ifanc mewn trafodaeth wleidyddol, ond rhaid gwneud hyn ar sail hyddysg a chytbwys. Un o'r pethau yr oeddwn yn bryderus yn eu cylch mewn perthynas â bagloriaeth Cymru yw'r her dinasyddiaeth fyd-eang a'r ffordd yr ymddengys bod y cwricwlwm wedi'i ddyfeisio, a'r ffordd braidd yn ogwyddog y'i lluniwyd.

Nawr, mae pynciau dadleuol yn rhwym o gael eu trafod mewn ysgolion ac fel y dywedaf, mae'n iawn iddynt gael eu trafod, ond pan ydym yn ymdrin â materion dan benawdau, megis amrywiaeth ddiwylliannol, masnach deg, ynni yn y dyfodol, anghydraddoldeb, tlodi, newyn, ymfudo, prynwriaeth ac ati, mae'r rhain oll yn bynciau hynod o wleidyddol, ac yn y lle hwn mae'n amlwg ein bod yn cael dadleuon grymus yn eu cylch. Nid wyf yn siŵr ein bod yn cael dadleuon grymus mewn ysgolion yn yr un modd. Nawr, nid wyf yn dweud bod ysgolion yn addysgu'r cyrsiau hyn yn fwriadol fel propaganda gwleidyddol, ond rwy'n bryderus nad oes digon o amrywiaeth barn i'w gwneud yn ddadl fwy cytbwys ac agored, a dyna pam y penderfynais godi hyn y prynhawn yma.

Hoffwn roi ychydig o enghreifftiau. Mewn dogfen o'r enw 'Sgiliau gwybodaeth', a gynhyrchir—yn anffodus rwyf wedi anghofio fy sbectol ac ni allaf ddarllen y rhan uchaf—. Mae'n ddrwg gennyf, dyma ni; maent wedi dod i fy achub. Dyna ni—a gynhyrchwyd gan fagloriaeth Cymru, mae'n dweud, 'Beth yw propaganda? Gwybodaeth yw propaganda nad yw'n ddiduedd ac a ddefnyddir yn bennaf i ddylanwadu ar gynulleidfa a hyrwyddo agenda, yn aml drwy gyflwyno ffeithiau mewn ffordd ddetholus (drwy ddweud celwydd neu eu hepgor efallai) neu

ddefnyddio negeseuon ensyniadol i greu ymateb emosiynol yn hytrach na

rhesymegol i'r wybodaeth a gyflwynwyd.'