Part of the debate – Senedd Cymru am 4:18 pm ar 27 Mehefin 2018.
Rwy'n falch o gefnogi cynnig deddfwriaethol Mick Antoniw. Mae'n ymdrin â mater y siaredais amdano yn y ddadl gan Aelod unigol, ac mae'n effeithio ar fy etholwyr ym Mro Morgannwg, gyda 3,500 o dai newydd yn y Quays yn ardal y glannau yn y Barri a adeiladwyd gan gonsortiwm Taylor Wimpey, Barratt a Persimmon. Ar y pryd, tynnais sylw at y ffaith bod cynllun Cymorth i Brynu Llywodraeth Cymru wedi cefnogi canran fawr o brynwyr newydd yn y lleoliad hynod ddymunol hwn, sy'n cysylltu'r dref ag Ynys y Barri drwy ffordd newydd—datblygiad pwysig ar gyfer tref y Barri. Ond lleisiwyd pryderon ynghylch y defnydd o lesddaliad gan y datblygwyr, a chrybwyllais y pryderon wrth y Gweinidog yn gynharach eleni. Gwneuthum y pwynt ym mis Ionawr ein bod yn sybsideiddio cefnogaeth i berchenogion tai drwy Cymorth i Brynu gydag arian cyhoeddus, ac felly'n ymyrryd yn y farchnad dai er budd datblygwyr ac yn wir, er budd prynwyr tai. Ond gallent fod dan anfantais yn y tymor byr a'r tymor hir oherwydd trefniadau lesddaliadol a orfodwyd arnynt yn y datblygiadau newydd, felly roeddwn yn falch iawn o gydnabod cyhoeddiad y Gweinidog ar 6 Mawrth. Mae'r pecyn hwnnw o fesurau, a lansiwyd ganddi yn y Barri, ar ymweliad â'r Quays, lle y cyfarfu â'r datblygwyr—ar gyfer tai a fflatiau sydd â hawl i gael cymorth o dan Cymorth i Brynu, ac fe gynhwysodd y pecyn newydd hwn, gan gynnwys meini prawf newydd a fydd yn ei gwneud yn ofynnol i ddatblygwr gyflwyno rheswm dilys dros farchnata tŷ fel lesddaliad yn ogystal â nifer o fesurau pwysig.
Gobeithio y gall Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am y datblygiadau, oherwydd o ran gwaith gyda'r Ffederasiwn Adeiladwyr Cartrefi, maent yn gweithio ar ddewisiadau amgen yn lle lesddaliadau, megis cyfunddaliadau, gan ddefnyddio'r ddeddfwriaeth hawl i reoli. Ond clywsom dystiolaeth gref heddiw eto am fethiannau, am gwmnïau rheoli sy'n gwneud elw yn gadael trigolion yn agored i niwed ac i fyw mewn amgylchiadau annerbyniol. Felly, er y bydd angen diwygio lesddeiliadaeth, yn enwedig mewn perthynas â fflatiau a chartrefi mewn eiddo a rennir, rwy'n cefnogi Mick Antoniw yn ei alwad am ateb deddfwriaethol a wnaed yng Nghymru. Mae gennym bwerau i wahardd tai newydd rhag cael eu datblygu fel lesddaliadau. Gallai Cymru arwain y ffordd.